«کوروش کمالی سروستانی» دبیر این نشست با بیان اینکه محمدحسین رکن زاده آدمیت، پژوهشگر، مورخ، روزنامهنگار، فهرستنویس، شاعر و آزادیخواه، ۱۲۶ سال پیش در ۲۸ بهمنماه سال ۱۲۷۸ (بر اساس تاریخ قمری ۱۳۱۷ تولد: ۱۳۰ سال پیش) در نزدیکی محله گودعربان در شیراز زاده شده است، تصریح کرد: بیت مشهور شیخ سعدی خیلی مورد علاقه ی استاد رکن زاده آدمیت بوده است چنانکه در صفحه اول «هفته نامه آدمیت» که از سال ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۷ شمسی در شیراز منتشر می شد وجود داشت، آقای صدر هاشمی که اولین و مهم ترین کتاب تاریخ مطبوعات ایران را نوشته است در رابطه با این نشریه نکته جالبی دارد که؛ «روزنامه آدمیت در شیراز به مدیری و سردبیری رکن زاده آدمیت تاسیس و شماره اول این نشریه در خرداد ماه ۱۳۰۵ در چهار صفحه به قطع وزیری بزرگ منتشر شد، آدمیت نشریه هفتگی با چاپ سنگی که در میدان توپخانه شیراز همین کنار ارگ کریم خان منتشر کرد که در سمت چپ آن تصویر شیخ سعدی به صورت درویش پیر ایستاده و دست خود را به طرف صفحه که روی آن کلمه ی آدمیت یعنی اسم نشریه دراز کرده است.
وی به آثار رکن زاده آدمیت حوزه ادبیات و تاریخ اشاره نمود و گفت: در سال ۱۳۴۳ شمسی نیز یک کلیات سعدی با مقدمه وی توسط انتشارات اسلامیه منتشر می شود.
کمالی سروستانی به انتشار کتاب «دانشمندان و سخن سرایان فارس» نیز اشاره کرد و افزود: رکن زاده در این اثر ۵۷ صفحه را به سعدی اختصاص داده است و در خاطراتش هم می نویسد: من داشتم شعرهای سعدی را گزیده می کردم نمی توانستم انتخاب کنم یکی از دوستان که آنجا نشسته بود گفت همه کلیات را ضمیمه کن.
مدیر مرکز سعدی شناسی ادامه داد: نکته دیگر جایگاه پدر رکن زاده آدمیت متخلص به «مُدرک» ادیب، شاعر آزادیخواهی بوده است که با بسیاری از مشروطه خواهان از جمله میرزا جهانگیر صور اسرافیل مراوده داشته است.
او به سیر زندگی و مهاجرت محمد حسین رکن زاده آدمیت به شهرهای بوشهر و اهواز و بازگشت به شیراز و مهاجرت همیشگی به تهران نیز اشاره کرد و افزود: ایجاد کتابخانه آدمیت و انتشار روزنامه در شیراز و سپس ادامه کار روزنامه نگاری در تهران و انتشار کتاب دلیران تنگستان از دیگر محورهای کارنامه درخشان وی می باشد.
وی با بیان اینکه رکن زاده آدمیت در سال ۱۳۱۲ داستان تاریخی «فارس و جنگ بینالملل» را منتشر کرد که آن هم با استقبال عمومی روبهرو شد، اضافه کرد: در سال ۱۳۱۴ بهدلیل کمرونقی بازار کتاب و عدم تکافوی دخل و خرج، مجبور به تعطیلی «کتابخانه آدمیت» شد و به استخدام وزارت دارایی درآمد.
وی افزود: در سال ۱۳۱۶ «رساله کلمات و اصطلاحات جدیده» و در سال ۱۳۲۵ «رساله اغلاط مشهوره» را منتشر کرد. بهدلیل تسلط بر ادبیات فارسی، عربی و انگلیسی و انتشار این آثار، در سال ۱۳۳۱ همزمان با دولت دکتر محمد مصدق، به عضویت پیوسته انجمن ادبی فرهنگستان ایران پذیرفته شد.
مدیر دانشنامه فارس بیان داشت: در بهمنماه ۱۳۳۳ با موافقت رضا حکمت (سردار فاخر) به کتابخانه مجلس شورای ملی منتقل شد و به فهرستنویسی کتب خطی پرداخت. در همین دوران، ایده تألیف کتاب سترگ دانشمندان و سخنسرایان فارس شکل گرفت. جلد اول کتاب در سال ۱۳۳۷ منتشر شد.
این اثر در چهار جلد (۱۳۳۷ تا ۱۳۴۰) و در مجموع ۳۲۳۵ صفحه، شرححال ۱۳۰۰ تن از بزرگان فارس را دربر میگیرد و از مهمترین آثار زندگینامهنویسی محلی ایران بهشمار میآید.
کمالی سروستانی افزود: رکن زاده آدمیت پس از بازنشستگی در مهرماه ۱۳۳۸، به تحقیق و تدوین آثار خود پرداخت و سرانجام در سال ۱۳۵۲، در هفتاد و چهار سالگی، چشم از جهان فروبست و امروز ما مردمان این سرزمین، به پاس تلاشهای ماندگار و مؤثر استاد رکنزاده آدمیت، یاد و نام بلندش را گرامی میداریم.
غرض نقشی است کز ما باز یابد
که هستی را نمیبینیم بقایی
«عبدالرسول خیراندیش» تاریخ نگار و استاد دانشگاه شیراز نیز در این نشست اظهار داشت: کتاب آقای محمد حسین رکن زاده آدمیت در کلیت خودش در احیای مباحث فارس نظر به ایفای سهم و نقش مهمی در هویت ملی ایرانیان در احیای هویت ملی ایران از سمت فارس هم دارد فارسی که در دوره فعالیت ایشان شاهد بیشترین فعالیت ها برای احقاق حقوق ایران در خلیج فارس داشته است.
در ادامه «هیبت الله مالکی» نویسنده و تاریخ پژوه به پیشینه اجدادی رکن زاده آدمیت و هجرت جد پدری وی از اصطهبانات به شیراز در دوره کریمخان زند اشاره نمود و گفت: هم اکنون وظیفه همه پژوهشگران است که از آثار این محقق ارجمند بهره مند شویم و با تجدید چاپ گرد غربت را از آثار او بزداییم.