چاپ کردن این صفحه

ضرورت پاسدارى از ميراث هاى مكتوب منتخب سردبیر

توسط صفدر دوام/ روزنامه نگار 18 ارديبهشت 1400 578 0
اسفند ماه ١٣٨٨ در يك سفر تحقيقى باتفاق تعدادى از فعالان عرصه رسانه به بازديد مركز اسناد و كتابخانه ملى كشور رفتيم.

بازديدى خاطره انگيز و مسرت بخش از ديدن و لمس كردن ميراث مكتوب ملّى كه تعداد قابل توجهى متعلق به استان فارس بود از آن جمله نوشته اى خطى با پيشينه بيش از هفت قرن اهدايى از سوى خاندان مرحوم ميرزا على اصغر حكمت.
نگهداری و حفاظت از اسناد و مدارک دولتی در ایران از دیرباز رایج بوده است.
در دوران هخامنشی هسته مرکزی و زیربنای تشکیلات اداری امپراتوری را «بایگانی سلطنتی» تشکیل می­داد.در ایران در میانه قرن پنجم پیش از میلاد از مواردی مانند، چرم و پاپیروس برای نوشتن استفاده می ­کردند اما به سبب آسیب­ پذیری این مواد، اسناد و مدارک دوره هخامنشی دوام زیادی نیاورد و بیشتر آنها از بین رفت. شیوه ایرانیان در نگهداری اسناد دیوانی، بعدها چنان گسترش یافت که معمول دیگر حکومت­ها نیز گردید و آنها شیوه ایرانیان در حفظ و نگهداری اسناد را در سرزمین­های خویش به کار بردند. در دوره صفویه رونوشت تمام ارقام مربوط به امور مالی، احکام، نشانه ­ها، نامه ­ها و اسناد در دفاتر مخصوص ثبت می  ­شد. در دوره قاجاریه در زمان ناصرالدین شاه بخشی از اسناد علاوه بر دربار در وزارت امور خارجه هم نگهداری می­ شد و اسناد ملی در دستگاه میرزا یوسف خان مستوفی   ­الممالک گردآوری می­ گردید بااین حال روش صحیحی برای نگهداری اسناد و نوشته ­ ها وجود نداشت!
پس از انقلاب مشروطه اقداماتی برای به کار بردن روش­های نوین بایگانی با استفاده از دانش و تجارب هیأت­های فرانسوی و بلژیکی انجام گرفت. سرانجام در اردیبهشت­ ماه 1309 تأسیس مرکزی برای حفظ اسناد دولتی در جلسه هیأت وزیران به تصویب رسید و پس از فراز و نشیب­  هایی، 40 سال بعد یعنی 19 اردیبهشت­ ماه 1349 شمسی، مجلس شورای ملی آن زمان تأسیس شد و سازمان اسناد ملی ایران را به تصویب رساند؛ که اين روزها پنجاه و يكمين سالگرد تصویب آن لایحه و تأسیس مرکز اسناد ملی ایران می   باشد.
شناسایی، جمع­ آوری، نگهداری واطلاع­ رسانی تمامی    مدارکی که مربوط به ایران بوده و همچنین در تشکیلات دولتی تولید شده، از اهداف ووظایف اصلی سازمان اسناد ملی ایران به شمار می­  رود.
با اين حال هم اكنون بسيارى نسخ خطى شامل عهدنامه ها، عقد نامه و معاملات ملكى و نوشته هاى ادبى و خاطره نگارى از پيشينيان در كنج گنجينه  ها و آرشيو خانوادگى مردم ما وجود دارد كه با گذر زمان آسيب هاى جبران ناپذيرى به اين ميراث مكتوب وارد و حتى منسوخ می   شوند.
چه خوب است، همه افرادى كه اين نسخ و نوشته  هايى كه بيش از نيم قرن از عمرشان می   گذرد در اختيار دارند، براى حفاظت و نگهدارى شايسته تر به مركز اسناد و كتابخانه ملّى واگذار كنند، توجه اين مهم علاوه بر حفظ اين ميراث، زمينه ساز بستر مناسبى براى پژوهندگان نسخه خوان و ميراث مكتوب است.

شماره روزنامه:7188
این مورد را ارزیابی کنید
(2 رای‌ها)
آخرین ویرایش در شنبه, 18 ارديبهشت 1400

موارد مرتبط