يکي از آثار ناميمون انقلاب صنعتي دور شدن از مواهب طبيعت است که بشر امروز را از فضاي باز، هواي پاک و تابش آفتاب محروم کرده و در چهارديواري آپارتمان ها در محدوده بسته اي محبوس کرده تا آنجا که در کشورهايي مانند ژاپن محل سکونت يک زوج بين 25 تا 30 متر در ارتفاع احداث شده تا در آنجا از پس کار روزانه توانفرسا آرام بگيرند. ديگر آن خانه هاي حياط دار مشجر و آن حوض و ماهي و مرغابي ها و درختان زيبا و باغچه هاي پرگل و ريحان که سايه سارشان خنکاي پرندگان در تابستان بود کيمياست و به ندرت ديده مي شود. مردم کشورهاي اروپائي که معمولاً با آسمان ابري مواجهند و تابش نور آفتاب در آنجاها کم و کم مايه است و زندگاني در آپارتمان ها را بر خانه هاي باز و حياط دار ترجيح داده اند و يا به ناچار راه گريزي جز اين ندارند بيشتر از نعمت آفتاب محرومند و ديگر کشورها نيز در چنين وضعيتي هستند حتي کلانشهرهاي ما نيز به تبعيت از معماري معاصر خارج به اين بليَه دچارند.
و اين چنين است که ويروسي پديد مي آيد و سراسر جهان را درمي نوردد، کشتار مي کند و هزينه هاي غيرقابل شمارشي به مردمان جهان تحميل مي کند.
راستي اين ادعا را مي توان در مقايسه اي بين کشورهاي آفتاب خيز و دور بودن از شرايط جغرافيايي کشورهاي اروپائي مثال آورد.
همين همسايه شرقي خودمان افغانستان را در نظر بگيريد، ميزان ابتلاي مردم اين کشور و ميزان مرگ و مير آنها را با انگلستان، فرانسه و يا آلمان مقايسه کنيد. با توجه به اينکه افغاني ها از پيشرفت ها و امکانات بهداشتي بسيار کمي نسبت به کشورهاي اروپايي برخوردارند اما بيماري کرونا در ميان آنها بسيار کم است و تلفات آنها هم چندان قابل توجه نيست. چون در فضاي باز و زير تابش آفتاب کار مي کنند. آفتاب نه تنها نور و گرما مي بخشد بلکه جسم و جان را از بسياري آفات و بيماري ها حفظ مي کند هرچند هنوز به لحاظ علمي پزشکان به اين نتيجه نرسيده اند اما دور نيست که مطالعه اي اين چنين و پژوهشي با اين هدف صورت پذيرد.
و اما بعد:
انقلاب صنعتي هرچند موجب توسعه و پيشرفت و کشف و اختراع بسياري از دستآوردهاي مورد نياز امروز انسان شد و چهره ي شهرها و رفتار آدم ها را تغيير داد اما انسان ها را از نعمت فضاي باز و هواي پاک و نيز خوراک هاي طبيعي و سالم محروم کرد و بيشتر از آنکه جسم و تن آدم ها را به کار گيرد و انرژي آنها را آزاد کند روان و مغز آنها را به کار گرفت تا آنجا که افسردگي و بيماري هاي رواني بعضاً ناشناخته اي را به بشر تحميل نمود که انواع سرطان ها، بيماري ام اس، فشارخون، بيماري ديابت از جمله آنهاست.
انرژي هاي آزاد نشده و چربي هاي ذخيره شده ناشي از کم تحرکي که ناشي از نشستن پشت کامپيوترها و مقابل تلويزيون هاست خانواده ها را از گفت وگو و معاشرت دور کرده به گونه اي که در يک جمع خانوادگي هر کس با گوشي تلفن همراه خود در حال جستجوست و به بغل دستي کاري ندارد.
چه بسا ساکنان واحدهاي آپارتماني در يک طبقه سال هاست يکديگر را نمي شناسند و يا نمي بينند. اتومبيل ها، فرصت راه رفتن را از مالکانشان گرفته اند.
احساس مسئوليت پذيري نسبت به يکديگر در خانواده ها کاهش يافته و لذت فرزندآوري براي بسياري از جوانان به فراموشي رفته است.
سنت هاي خوشحال کننده هم نشيني ها به هر دليل کمرنگ شده و ديگر پختن آش نذري در جمع همسايگان امري محال مي نمايد و شايد کم و بيش در بعضي روستاها بتوان سراغ گرفت.
درختان خانه هاي قديمي و حوض ها و فواره ها در چنگال لودرها از ريشه کنده مي شوند و به جاي آنها آپارتمان هاي مرتفع و برج هاي بلند ساخته مي شوند.
در همين شيراز خودمان به ويژه در بافت هاي جديد از کوچه باغ ها و عطر درختان نارنج و چهچهه بلبلان و پرواز پرندگان خبري نيست و دست گنجشکان براي دانه ورچيني به ديوار بلند برج ها نمي رسد.
شايد به قول قديمي ها چوب خدا بي صداست که کرونا نشانه آن است و انسان امروز را با جنگي ناخواسته روبرو کرده است. جنگي که ميليون ها نفر را کشته و صدها ميليون را بيمار کرده و هزاران ميليارد دلار خسارت وارد کرده و سياست هاي اقتصادي را تحت الشعاع قرار داده است. جنگي که به سرعت جهش پذيرست و معلوم نيست اين جنگ کرونا با انسان تا کي ادامه دارد. آيا وقت آن نرسيده که زندگي خود را با طبيعت خداوندي همسو کنيم و بيشتر از مواهب طبيعي بهره مند گرديم؟
والسلام