سال گذشته کرونا حرف اول را زد چه در ايران و چه در جهان و رفتار و سکناتش فصل الخطاب بود ؛ اين ويروس که ابتدا دست کم گرفته شد و مورد بي اعتنايي قرار گرفت ، بدون توجه به شعارها و تهديدها و آه و ناله ها و برنامه ريزي ها و فعاليت کانون هاي علمي و دانشگاهي کار خودش را کرد و تا نفس داشت قرباني گرفت و هنوز هم مي گيرد و خيلي ها را سر جاي خودشان نشاند . بعضي ها با استناد به عملکرد ويروس کرونا يکديگر را به باد انتقاد گرفتند و با سنگ به سراغ در چاه افتادگان رفتند و بر سرشان کوبيدند و بطور کلي بازار تخطئه کاملا گرم بود . در ميدان کارزار با کرونا سياستمداران بيش از ساير گروه ها مغلوب و سرشکسته شدند ؛ تاثير کرونا بر چالش برانگيزترين انتخابات در آمريکا غير قابل انکار بود ، ايجاد تشتت در اتحاديه اروپا تحت تاثير بي برنامگي ها و وجود تبعيض در بحث توزيع اقلام بهداشتي و دارويي و واکسن ، بيش از هر زمان ديگر به چشم آمد . طب سنتي بيش از پزشکي نوين به چالش کشيده شد و براي اولين بار شخصيت هاي وفادار به شيوه هاي سنتي اداره جامعه ناگزير به تبعيت از پروتکل هاي بهداشتي شدند و عبادتگاه ها و مکان هاي مقدس بي اعتنا به قيل و قال ها تعطيل شد . همه گيري کرونا معيار خوبي براي سنجش ميزان تعهد حکومت ها به تامين تندرستي مردمشان بود .برخي دولت ها براي تامين اقلام بهداشتي و دارويي حتي دست به دزدي و تقلب زدند و برخي کشورها کار خاصي انجام ندادند . کرونا نيروهاي انساني ارزشمندي را در مراکز درماني به مردم معرفي کرد و آزمون بزرگي براي فعالان در حوزه دانش پزشکي سراسر جهان بود . کرونا اهميت کانون هاي نيکوکاري و تشکل هاي مردم نهاد مبتني بر خدمتگزاري به مردم در شرايط کرونايي را بيش از هميشه آشکار ساخت و در عين حال از چهره ي کساني که نگاه ابزاري به همه گيري کرونا در موضوع امداد رساني داشتند و به دنبال عوامفريبي بودند ، پرده برداري کرد و نشان داد جوامعي که از نظم و همگرايي بيشتري برخوردار هستند توانايي زيادي براي مقابله با مخاطرات فراگير دارند .
از جمله ويژگي هاي کرونا اين بود که به آشکار شدن مشکلات ساختاري در جوامع گوناگون کمک کرد و نشان داد که اقتصاد اگرچه از منظر سياستمداران اولويتي در خور اعتناست اما در زمان برجسته شدن تهديد هايي که تندرستي عموم مردم را نشانه مي رود ، برنامه ريزي هاي اقتصادي نيازمند دورانديشي و لحاظ کردن مخاطرات احتمالي است .
نقش کشورهاي توسعه يافته و قدرت هاي بزرگ علمي و اقتصادي در توليد واکسن بار ديگر وجود فاصله اي معنا دار بين اين کشورها و کشورهاي عقب نگه داشته شده را به رخ کشيد .
آمار بالاي ابتلا و مرگ و مير شهروندان ساکن در کشورهاي توسعه يافته در آمريکا ، اروپا ، روسيه ، هند و برزيل ، بيانگر عملکرد متفاوت اين بيماري نسبت به ساير بيماري هاي واگيردار در جهان بود که نيازمند تحليل هاي کارشناسانه توسط متخصصين است لذا اين آمارها شاخص تعيين کننده اي براي ارزيابي عملکرد متوليان کشورها نبوده و نيست زيرا آمادگي ساکنان برخي کشورها براي ابتلا به کرونا بيشتر از ساکنان ساير سرزمين هاست و عوامل متعددي در اين امر دخيل است . از گروه خوني گرفته تا کمبود برخي ويتامين ها و سبک زندگي تا تراکم جمعيت و آب و هوا و مواردي که شرح جزئيات آن در حيطه ي تخصص نويسنده اين مطلب نيست.
آنچه مسلم است کرونا با همه ي خطراتي که داشت نتوانست روند زندگي را مختل کند و تمامي رفتارهاي نهادينه شده در امور روزمره با اندک تفاوتي دنبال شد از عروسي و عزا گرفته تا جشن تولد و دورهمي و برگزاري آيين هاي ملي و مذهبي و اجراي برنامه هاي هنري و برپايي نمايشگاه ها و خريد و فروش و مسافرت و ....
از همه مهمتر اين که رفتار بعضي ها نشان داد که گويي منتظر کرونا بودند تا منويات خود را عملي سازند ؛ از واسطه ها و کلاهبرداران گرفته تا اهل کسب و تجارت و سياستمداران در گوشه و کنار جهان .
به نظر مي رسد براي ارزيابي سود و زيان کرونايي شرکت هاي هواپيمايي ، بيمه ، صنعت گردشگري ، صنايع مختلف ، آموزش و پرورش ، دانشگاه ها و اماکن مذهبي هنوز زود باشد زيرا تاخت و تاز کرونا کماکان ادامه دارد .
کرونا يک کار ديگر هم کرد و آن اين که همه را از پيشداوري پيرامون رويدادهاي طبيعي پرهيز داد و به همين دليل خيلي ها نمي توانند براي اين مسئله به سرهم بندي موهومات بپردازند زيرا دکان خودشان هم تخته شده و ارزيابي عملکرد کرونا را دشوار ساخته است .