در روزگاری که کتاب از سبد بسیاری از خانواده‌ها کنار رفته و واژه‌ها زیر سایه نمایشگرهای رنگی کمرنگ شده‌اند، هنوز کسانی هستند که واژه را نذر می‌کنند؛ کتاب را هدیه می‌دهند و مطالعه را دوباره به یادها می‌آورند. در دومین جشنواره نذر کتاب فارس، ۳ هزار جلد کتاب با همراهی مردم شیراز و به همت مجمع خیرین شهرساز و فرهنگ‌ساز شیراز به کتابخانه‌های عمومی اهدا شد؛ حرکتی که نماد پیوند میان نذر، فرهنگ، مشارکت اجتماعی و عدالت دانایی است.
*کتاب‌هایی که از خانه‌ها دوباره به زندگی بازمی‌گردند*
در این مراسم، محمدحسین فیروزی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس، از مشارکت چشمگیر مردم در اهدای کتاب گفت: در دومین مرحله جشنواره نذر کتاب فارس، تاکنون حدود ۱۱۵ هزار جلد کتاب به ارزش بیش از ۱۲ میلیارد تومان توسط ۳۲۰۰ نفر یا نهاد به کتابخانه‌های عمومی اهدا شده است که نشان می‌دهد نذر کتاب تنها یک مناسبت نیست؛ یک جریان فرهنگی است.
فیروزی گفت: ۴۰ درصد منابع کتابخانه‌های عمومی از محل اهدای مردمی تأمین می‌شود و در بسیاری از استان‌ها، الگوبرداری از این طرح آغاز شده و امروز ما در مرحله دوم جشنواره نذر کتاب، شاهد ثبت و آماده‌سازی هزاران جلد کتاب هستیم که تا پایان مرداد ادامه خواهد داشت.
او همچنین پیشنهاد بازطراحی کتابخانه خواجه‌نصیر شیراز را مطرح کرد؛ کتابخانه‌ای که مجمع خیرین ده سال پیش بنا کرده و اکنون نیازمند نوسازی محتوایی و ساختاری است.
*از زندان تا پایانه؛ گردش کتاب در زیست روزمره*
سید عبدالرضا دستغیب، مدیرعامل مجمع خیرین شهرساز و فرهنگ‌ساز شیراز با اشاره به تداوم این مسیر از سال ۱۳۹۴ تاکنون گفت: فقط در طرح "پیوند با کتاب" حدود ۱۷ هزار جلد کتاب را رایگان به مردم دادیم و از آن‌ها خواستیم بعد از مطالعه، آن را به نفر بعدی بدهند که اگر هر کتاب توسط ۵ نفر خوانده شده باشد، یعنی ۸۵ هزار بار مطالعه صورت گرفته است.
او افزود: مجمع از چند سال پیش با راه‌اندازی سرای یار مهربان در پایانه نمازی و شاهچراغ، کتاب‌هایی در دسترس مسافران قرار داده و در مرکز درمانی تابش و نیز کلینیک فارس‌پرتو، کتاب‌ها در قفسه‌هایی قرار گرفته‌اند که بیماران در زمان انتظار بخوانند. چون معتقدیم که کتاب، درمان است؛ فرهنگ است؛ نذر ماندگار است.
مدیرعامل مجمع همچنین با اشاره به ارسال کتاب به نهادهای خاص گفت: تاکنون ۱۶ هزار جلد کتاب نیز به اداره‌کل زندان‌های فارس اهدا شده است تا در دسترس زندانیان قرار گیرد و فرهنگ مطالعه در محیط‌های خاص نیز گسترش یابد.
دستغیب با تأکید بر حفظ نیت خیر واقفین و اهداکنندگان خاطرنشان کرد: مجمع خود را متعهد می‌داند که تمام کتاب‌های اهداشده، در مسیر نیت خیر مردم استفاده شوند و شهروندانی که کتاب‌های خود را به سراهای فرهنگ مهربانی می‌سپارند، اطمینان داشته باشند که این کتاب‌ها در جای درست و با حفظ احترام مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.
*سرای مهربانی، پیشخوان کتاب*
عبدالمحمد طاهری، عضو هیئت‌مدیره مجمع، با نگاهی ریشه‌ای‌تر به مفهوم نذر، گفت: ما بچه‌های نذر هستیم، اما نذر را فقط اطعام نمی‌دانیم. امروز پیشخوان و پس‌خوان سرای فرهنگ مهربانی، کتاب است. اگرچه کار ما فیزیکی‌ست، اما باور ما فرهنگی است و این نذر، نذر اندیشه است.
او با اشاره به ریشه‌های نذر در فرهنگ دینی، تأکید کرد که نذر کتاب باید در فضاهای شهری، مراکز درمانی، مطب‌های پزشکان و مدارس نیز جاری شود.
طاهری با اظهار تاسف از پایین بودن سرانه نرخ مطالعه در کشور گفت: گرچه نرخ مطالعه پایین است اما نوآوری یعنی اینکه قفسه کتاب را در مطب پزشک، در اداره، در ترمینال ببریم؛ چون به یقین دو درصد از مطب‌های پزشکی شیراز هم قفسه کتاب ندارند که این درد و در عین حال فرصت است.
*اهدای کتاب، بازگشت اندیشه به زندگی*
در حاشیه مراسم، مسئولان بر این نکته تأکید کردند که بسیاری از کتاب‌هایی که در خانه‌ها خاک می‌خورند، می‌توانند زندگی دوباره‌ای پیدا کنند. به گفته فیروزی، همه کتاب‌های اهداشده بررسی و طبقه‌بندی می‌شوند؛ کتاب‌های قابل استفاده وارد چرخه امانت می‌شوند و تعداد محدودی از کتاب‌های فرسوده فروخته می‌شوند تا با درآمد آن‌ها کتاب جدید خریداری شود.
او گفت: تا امروز ۴۵ درصد کتاب‌ها ثبت و آماده شده و پیش‌بینی می‌شود تا ۶۵ درصد نیز پیش برود. در دوره قبل از ۲۵۰ هزار جلد کتاب، ۷۰ درصد آماده و وارد قفسه‌ها شد. اما به کمک بیشتری نیاز داریم.
*چشم‌انداز؛ نوآوری فرهنگی با همراهی مردم*
از پیشنهادهایی که در این نشست مطرح شد، ایجاد پیشخوان‌های فرهنگی با محوریت کتاب در فضاهای عمومی، پیوند مدارس با کتابخانه‌ها و گسترش آن در محله‌های کم‌برخوردار بود.
در پایان، این جمله طاهری بر دل‌ها نشست که نذر کتاب، فقط رساندن کتاب به دست دیگران نیست. باید راهی برای سنجش تاثیر آن هم داشته باشیم. اینکه کدام کتاب بیشتر خوانده شد؟ کدام کتاب زندگی را تغییر داد؟ این‌ها ابزارهایی می‌طلبد، اما شدنی‌ست. فقط کافی‌ست باور کنیم که نذر می‌تواند به دانایی منجر شود.
