ترس از پيري جمعيت در ايران ، تلاش ها براي فرزندآوري در قالب طرح ها و لوايح دولتي و امتيازدهي به خانواده هاي پر جمعيت را در دستور کار قرار داده است . مقوله تنظيم جمعيت و پايش خانواده از زماني مطرح شد که با کشف انواع واکسن ها و بهبود تدريجي وضعيت بهداشت شاهد افزايش جمعيت خصوصا در کشورهاي توسعه يافته بوديم که تناسبي با ظرفيت شهرها و منابع محدود غذايي نداشت به همين دليل بحث فرزند آوري تدريجا از معيارهايي تبعيت کرد که هر کشور فراخور ظرفيت ها و برنامه هاي توسعه اي خود دنبال مي کرد . در پيوند با اين موضوع چه کساني که معتقد به رها سازي جمعيت صرف نظر از پيش زمينه ها و امکانات هستند و چه کساني که با تک فرزندي به خيال خود زندگي راحتي را جستجو مي کنند به بيراهه مي روند . اگر چه جامعه ما در حال حاضر با معضل مرگ و ميرهاي طبيعي با وضعيتي که در گذشته رايج بود دست به گريبان نيست اما عوامل مرگ زاي ديگري جاي آن را گرفته است . امروزه مرگ و ناتواني ناشي ازاعتياد ، تصادفات جاده اي، گازگرفتگي ، خودکشي ، سرطان و ... جاي بيماري هايي نظير آبله ، سل ، ديفتري ، کزاز ، وبا ، سرخک و سياه سرفه و ذات الريه و جزام را گرفته ولي در عين حال آمار چنين مرگ و ميرهايي به پاي بيماري هايي که در گذشته رايج بود نمي رسد اما در عوض خانواده ها نه تنها از اختيار بيشتري براي استفاده از لوازم پيشگيري کننده از بارداري برخوردارند بلکه مي توانند در تعيين جنسيت فرزندان خود نيز نقش داشته باشند . در گذشته اشتغال بانوان به کارهاي خانه و صنايع دستي و کشاورزي و دامپروزي مانعي جدي براي بارداري محسوب نمي شد اما فعاليت خارج از خانه بانوان و تغيير سبک زندگي و همچنين نيازهاي متنوع وپر هزينه فرزندان اجازه نمي دهد که خانواده ها مانند گذشته قادر به پرورش فرزندان زيادي باشند. خانه هاي آپارتماني هم جايي براي جست و خيز بچه هاي زياد نيست به همين دليل شاهد شکل گيري خانواده هاي هسته اي با يک يا دو فرزند هستيم . در چنين وضعيتي نمي توان با نگاه دستوري و بخشنامه اي براي تند کردن آهنگ رشد جمعيت کاري انجام داد زيرا کاهش نرخ جمعيت با مشکل مسکن ، معيشت و سبک زندگي و بيکاري و افزايش سن ازدواج گره خورده است . مشکلاتي که مردم آن را ايجاد نکرده اند بلکه اين مشکلات نتيجه ي عملکرد کساني است که اکنون دغدغه ي پيري جمعيت دارند !. در اين ميان متاسفانه کساني هستند که روي افزايش يا کاهش جمعيت نگاه منطقه اي و جغرافيايي دارند و نگران به هم خوردگي معادله جمعيت هستند و تاثيرگذاري چنين روندي را در دراز مدت بر جابجايي اکثريت با اقليت مسئله آفرين مي دانند . البته چنين نگاهي به بحران جمعيت با توجه به مباحث حقوق بشري چندان دلچسب نيست زيرا هر ايراني با هر گرايش فکري و مذهبي اين حق را دارد که در باره تعداد فرزندان خود تصميم گيري کند لذا بهتر است که چنين دغدغه منداني بيشتر روي آثار پيري جمعيت تاکيد کنند تا اين که بخواهند مباحث حاشيه اي و حساسيت برانگيز را مطرح نمايند و آب به آسياب تفرقه افکنان بريزند.
هيچ کس منکر تاثير جمعيت بر توسعه خصوصا در نظام هاي سرمايه داري نيست ، جمعيت مانند تيغي دو لبه است که از جهاتي داراي منفعت است و از جهاتي هم نيازمند برنامه ريزي دقيق براي جانمايي مسکن و کار و تغذيه و بهداشت و آموزش مي باشد لذا براي هر نفر که در کشور به دنيا مي آيد بايد سرانه اي در نظر گرفت و براي تربيت و باسواد کردن و حرفه آموزي و کاريابي او برنامه داشت . در بحث جمعيت بايد به دنبال نگاه کيفي و توسعه اي باشيم نه نگاه گله اي و کمي ! . جمعيت رها شده هم براي جامعه دردسر ساز است و هم براي حکومت. پيري جمعيت پديده اي است که از کندي ناگهاني زاد و ولد در بازه ي زماني کوتاهي ناشي مي شود . هجوم مشکلات ناشي از تنگناهاي معيشتي و تغيير سبک زندگي و بالا رفتن سن ازدواج و مجرد ماندن ميليون ها جوان از جمله عواملي است که به معضل پديده ي پيري جمعيت منجر مي شود! آنچه بيش از کاهش نرخ زاد و ولد براي ايران آزار دهنده است ، ريزش کيفي جمعيت است که از مهاجرت نخبگان و تحصيل کرده ها ناشي مي شود . از زماني که نطفه يک بچه منعقد مي شود تا زماني که تحصيلات عاليه را پشت سر مي گذارد براي کشور هزينه هاي فراواني ايجاد مي کند اما همين که زمان بهره دهي او فرا مي رسد مهاجرت مي کند و ميوه اش را ديگران مي چينند . آنچه سهم پدر و مادر مي شود رنج دوري و افسردگي ناشي از دغدغه هاي فراوان و آنچه سهم کشور مي شود عدم دسترسي به انسان هاي فهيم و متخصص براي واگذاري امور کشور به آنهاست . کيفيت بخشي به جمعيت با توزيع عادلانه کار ، ثروت ، آموزش ، کارآموزي و کارآفريني ، تحصيل متناسب با نياز کشور به تخصص هاي گوناگون ، ارتقاء رفاه و بهداشت ، جلوگيري از تولد فرزندان معلول و... ... صورت مي گيرد . جمعيت يهود در دنيا چيزي در حدود 14 ميليون نفر است که به ترتيب در سرزمين هاي اشغالي ، آمريکا ، روسيه ، انگلستان ، فرانسه ، آرژانتين و ساير کشورها پراکنده هستند اما اين پراکنده گي لطمه اي به همگرايي آنها نمي زند چرا که کانوني براي مديريت چنين جمعيتي در سرزمين هاي اشغالي و آمريکا وجود دارد . حتي اپوزيسيوني که يهود در مخالفت با صهيونيسم تشکيل داده اند نيز از تعهدات اعضاي اپوزيسيون نسبت به جامعه يهود نمي کاهد . درصد پايين يهوديان بيسواد، زنداني ، بيکار و فقير نسبت به ساير مليت ها نشان مي دهد که اين قوم چگونه از امتياز در اقليت بودن براي قبضه کردن اقتصاد جهان و سهيم بودن در سودآورترين معاملات بهره مي گيرند به طوري که کشورهاي توسعه يافته و صنعتي ناگزير به هماهنگي با جامعه يهوديان براي اتخاذ تصميمات بزرگ اقتصادي و سياسي هستند .در نقطه ي مقابل ، مسلمانان با نزديک به يک ميليارد و نهصد ميليون نفر جمعيت و در اختيار داشتن بخش قابل توجهي از منابع زيرزميني بر خلاف آموزه هاي اسلامي که بر کيفي کردن جمعيت تاکيد دارد ، همواره با مشکلات ناشي از نگاه گله اي به جمعيت رنج مي برند و در عرصه ي چانه زني هاي ديپلماتيک نيازمند حمايت قدرت هاي بزرگ اقتصادي از خود هستند زيرا جمعيتي کيفي ومديريت شده ندارند .
نگاه به جمعيت بايد راهبردي و حساب شده باشد نه حساسيت زا و چالش برانگيز . نگاه خوش بينانه به جمعيتي رها شده و فاقد برنامه ريزي براي تغذيه و بهداشت و آموزش و مسکن نه تنها برطرف کننده مشکل نيست بلکه دردسر ساز است  ، ترديدي نيست که معضل آب و هوا و محدوديت منابع غذايي در آينده اي نه چندان دور تمامي کشورها را به سمت مهندسي جمعيت و کيفي کردن آن سوق خواهد داد. به هر تقدير مسئولين خصوصا نمايندگان مجلس بايد با نگاهي از بالا و همه جانبه به بحث جمعيت ورود کنند . اگر چه تصميم براي فرزند آوري موضوعي کاملا خصوصي است اما به لحاظ تاثيرات اقتصادي و اجتماعي مي توان با مشوق هاي موثر براي آن برنامه ريزي کرد. چنين مشوق هايي نبايد با شئونات انساني مغايرت داشته باشد لذا در اين خصوص نبايد افسار مديريت جمعيت را به دست کساني داد که مردم را با پيشنهادهاي سخيف و مغاير با شئونات انساني به سخره مي گيرند . بي شک بازگرداندن جوانان مهاجرت کرده از کشور، نه با شعار بلکه با بستر آفريني و اصلاح قوانين و استقبال از ايده هاي روزآمد براي اداره کشور ، به کيفي سازي جمعيت کمک شاياني خواهد کرد . بايد اذعان داشت که جلب نظر جمعيت مهاجر که کيفيت و موضوع مطالبات آنها بيشتر از متوسط کشوري است نيازمند سعه ي صدر بالا ، رعايت حقوق شهروندي ، رفاه روزآمد و شفافيت و پاسخگويي به شبهات است اما دستاوردهاي آن تضمين کننده ي منافع ملي است .