چاپ کردن این صفحه

پيرامون يک جمله  

توسط اسماعیل عسلی/ سردبیر روزنامه عصرمردم 07 شهریور 1400 282 0
سرمقاله سردبیر اسماعیل عسلی 8 شهریور 1400         پيرامون يک جمله

تاکنون بسيار اتفاق افتاده است که مردم و يا مسئولين از لزوم کار فرهنگي براي نهادينه کردن ارزش ها و سمت دهي به انديشه و رفتار مردم و هنجارمند ساختن جامعه سخن گفته اند . برداشت غالب مسئولين از کار فرهنگي اين است که دولت و گردانندگان کشور با بهره گيري از ذوق و ذائقه نويسندگان و هنرمندان و اصحاب فرهنگ که اثر بخشي بالايي دارد آثاري پديد آورند که تبيين کننده ، برانگيزانده ، هشدار دهنده و توجيه کننده وضع موجود باشد يا اين که مردم را براي همگامي با برنامه هايي خاص مهيا سازد. چنين برداشتي از کار فرهنگي ضمن اين که بسيار هزينه بر است ، در دراز مدت هم به ضد خودش تبديل مي شود زيرا بر بخشنامه و دستور از بالا متکي است و بدان مي ماند که ما براي مکان يا سرزميني صفتي در نظر بگيريم و سپس به همگان بگوييم براي رسانيدن اين مکان به جايگاهي که چنين صفتي زيبنده اش باشد تلاش کنيد !معمول و متعارف اين است که صفت شخصيت ها و افراد پس از بررسي دانش و خدماتشان به آنها داده مي شود ولي متاسفانه در جامعه ما صفاتي که در بر گيرنده فضايل معنوي فراوان است به افرادي داده مي شود که هنوز جوهر خود را در پيچ و خم هاي زندگي نشان نداده اند. برگرديم به بحث خودمان ؛ اول اين که هنرمندان روحيه اي چارچوب گريز دارند يعني اين که در قالبي خاص نمي گنجند و چون بر مدار فطرت حرکت مي کنند در نهايت به خود بازمي گردند و در صورتي که براي مدتي به اقتضاي نياز مالي بر اساس سفارش هايي که پذيرفته اند ، از رويکرد دروني خود فاصله گرفته باشند ، با قرار گرفتن روي خط تعادل و احساس بي نيازي دوباره به همان مدار قبلي و فطري برمي گردند . در جريان پيروزي انقلاب آثار فاخري خصوصا در حوزه موسيقي توليد شد که هيچ کس غير از آفرينندگان آثار بابت توليد آنها هزينه نکرد اما در اثر گذاري آنها براي تهييج مردم هيچ ترديدي نيست .ضمن اين که دستوري و بخشنامه اي هم نبود! اصولا اثر فاخر هنري ويژگي هاي خاص خودش را دارد که يکي از اين ويژگي ها ماندگاري آن در ذهن و زبان مردم است؛ لذا کارهاي مقطعي معطوف به مناسبت ها که بر اساس سفارش يک نهاد فرهنگي صورت مي گيرد معمولا در کوتاه مدت موثر است . در حال حاضر تاثير گذاري فعاليت نهادهاي فرهنگي متعدد و موازي که تحت لواي کار هنري و تربيتي و آموزشي از دولت بودجه هاي کلاني مي گيرند و در مواردي هم کار يکديگر را قبول ندارند در برابر پرسش هاي گوناگون قرار گرفته است ! زيرا وضعيت نامطلوب فرهنگي ، اثر گذاري آنها را زير سئوال برده است . وقتي به درستي گفته مي شود بايد با عمل به وعده ها اعتماد (مخدوش شده ) مردم را ترميم کرد معنايي جز اين ندارد که کار فرهنگي اثر گذار چيزي جز عمل نيست . در آموزه هاي ديني هم آمده است که "کونوا دعاه الناس بغيرالسنتکم "يعني مردم را به نيکي دعوت کنيد اما نه با زبانتان . زبان نيازمند يک تکيه گاه است . وقتي ما مردم را به نيکي دعوت مي کنيم بايد به آنها الگوي زنده ارائه دهيم . الگوي زنده همان عمل نتيجه بخش و موثر و راهگشاست . هنري که ملهم از واقعيت و حقيقت باشد اثر گذاري بالايي دارد . هنرمند بايد از درون برانگيخته شود تا خلاقيت هايش شکوفا گردد . هنرمند بايد تحت تأثير اعمال و واقعيت به آفرينش دست بزند نه سفارش ها. بعضي ها هنرمندان را در جايگاه و ترازي نمي بينند که مسئوليت خط دهي را به آنها بسپارند در حالي که ظهور سبک هاي هنري و آفرينش هاي ماندگار در چنين فضايي رخ مي دهد ، بلکه مي گويند هنرمند بايد خط بگيرد و در چارچوبي بخشنامه اي فعاليت کند . محصول چنين نگرشي خلق آثاري سفارشي و کم اثر است که هنرمند تنها براي رفع حاجات مادي بدان پرداخته است .هر هنرمندي شخصيتي برآمده از سالها مطالعه و پژوهش و همنشيني و رنج و درد و شادي و غم و سير و سفر دروني و بيروني دارد . همه ي اينها موجب مي شود که در قالبي خاص نگنجد چرا که در هر لحظه برانگيخته مي شود که به کودکي اش و جواني و سالمندي اش نقبي بزند و بي پرده و بي نقاب از شنيده ها و ديده هايش بگويد . ذخاير واژگاني شاعران در عصر ارتباطات حد و مرزي ندارد حال اگر از شاعري بخواهيم که با چينش واژه هاي محدود و نخ نما شده اميدآفريني کند مانند اين است که با گذاشتن کوهي بر دوشش از او بخواهيم قله اي را فتح کند . در نگاهي تعديل شده و توام با ملاحظات گوناگون بايد بگوييم کار فرهنگي آميزه اي از عمل و سخني است که بر عمل متکي است . کار فرهنگي نيازمند مردم شناسي است . گاهي مي بينيد که شخصي با توليد يک اثر هنري معمولي آنچنان محبوبيتي به هم مي زند که روز به روز به تعداد مخاطبانش افزوده مي شود و ديگري با صرف ميلياردها تومان و به کارگيري نيروهاي متعدد اثري خلق مي کند که هزينه ي تبليغات آن اثر براي دعوت از مردم براي ديدن آن بيشتر از هزينه ي توليد آن است .
به نظر مي رسد اگر چند نفر آدم با حوصله هزينه هاي صرف شده ظرف 4 دهه کار به اصطلاح فرهنگي را محاسبه نمايند و سپس ارزيابي کنند که اگر همين هزينه ها را صرف عمل به وظيفه مي کردند چه نتيجه اي به دنبال داشت به نتايج معناداري دست مي يافتند !.

شماره روزنامه:7278
این مورد را ارزیابی کنید
(1 رای)
آخرین ویرایش در دوشنبه, 08 شهریور 1400

موارد مرتبط