هدف تعلیم و تربیت باید آن باشد که در مردم آزاداندیشی بپروراند و آنان را چنان بار آورد که با رغبت به بحث  های دیگران گوش کنند و چنانچه این بحث  ها به نتایج دلخواه آنان نرسید، خشمگین نگردند.

هرجا تعصبات عمومی حکمفرما باشد، اعم از تعصبات ملی، نژادی و تنگ  نظری  های مذهبی، مدرسه  ها باید آگاهانه کوشش خود را مصروف تعدیل و رفع این تعصبات کنند.

انتخابات از دل آزاداندیشی بیرون می  آید و رقابت  ها موجب انتخاب اصلح می  گردد. زیرا برخورد و تعاطی آراء و دیدگاه  ها موجب شفاف  سازی مسائل پیچیده سیاسی و اقتصادی و فرهنگی می  شود.

انتخابات به عنوان یک اصل مردم  سالاری و حکومت مردمی به هر میزان با اکثریت مردم انجام شود اعتبار بیشتری خواهد داشت مشروط بر آنکه با آراء مردم رشید و دارای فهم سیاسی به انجام رسد. هر چند قانون به همگان اجازه می  دهد که در شرایط مساوی در انتخابات شرکت کنند آزادی اجتماعی با برخی فضیلت  های فکری پیوند نزدیک دارد.

فطرت آدمی بعضی از قراردادهای اجتماعی را که مغایر با اصول اخلاقی پذیرفته شده است پس می  زند، خوبی و بدی هر چند به وسیله فرهنگ، سنت  ها، باورهای مذهبی و دینی و عادات اجتماعی تفکیک شده و از هم فاصله  دار می  شوند اما در اجتماعات گوناگون غربی و شرقی بعضی معیارها و قراردادهای اجتماعی که خوبی و بدی را تعیین می  کنند متفاوتند به عنوان مثال در غرب تعصبات روابط آزاد زن و مرد بسیار کمرنگ است و در شرق پررنگ با تفاوت  هایی که تأثیر گرفته از فرهنگ غرب است.

همین مسئله یکی از مواردی است که استفاده ابزاری از زن برای گرم کردن تنور انتخابات روشی متداول و معمول است. یعنی تحریک احساسات به جای بکارگیری عقلانیت و آگاهی از نامزدهای انتخاباتی اما در کشور ما چنین نیست. نتیجه آنکه جلب و جذب مردم و تحریک آنان برای گرایش به حضور در انتخابات بیشتر جنبه حق و تکلیف به خود می  گیرد و تبلیغات براساس باورهای ملی، مذهبی است.

آنچه در غرب دموکراسی نام دارد دقیقا همان نیست که در اصل این کلمه بدان معنا بوده است.

حکومت برگزیده مردم بسیار مرادف با دموکراسی است و انتخابات پایه اصلی آن است.

با گذشت 45 سال از پیروزی انقلاب اسلامی و عصاره آن که نظام جمهوری اسلامی است مردم ایران به رشد سیاسی و فهم اقتصادی و فرهنگی بیشتری نایل آمده  اند و همین تغییرات است که سطح توقعات و مطالبه  گری را بالا می  برد.

برای عقب بردن و عقب نگه داشتن مردم بهترین وسیله  ای که در اختیار امپریالیسم و استعمار نو است تحریک مردم به عدم شرکت در انتخابات است زیرا زنجیره وحدت ملی و مهینی را سست و از هم گسسته می  کند و جامعه را دچار خلاء تردید، ناباوری، بدبینی و ترور شخصیت  های سیاسی می  نماید.

انتخاب معمولا بین عالی، خوب و بد و بدتر است. اگر در انتخابات دور اول و دوم مجلس مردم بیشتر به سوابق سیاسی و مبارزاتی نامزدها توجه داشتند و اعتقادات و باورهای ظاهری آنها، به گونه  ای که تعهد بر تخصص می  چربید امروز به این نتیجه رسیده  اند که گرچه مسئولیت  پذیری و تقوای سیاسی و اقتصادی سلامت مجلس را تضمین می  کند اما توانمندی و تخصص انحراف از معیارهای علمی را پس می  زند، به ویژه در اموری که دانش و تجربه رکن اصلی تصمیم  گیری  هاست.

بعضی از نویسندگان و صاحب  نظران را عقیده بر آن است که: «هر جا دموکراسی بر تخت نشیند نمی  توان دولت را عطیه الهی قلمداد کرد و مردم را به پرستش آن واداشت...»

این مطلب مغایرتی با این آیه قرآن که خداوند خطاب به داوود می  فرماید: «یا داوود انا جعلناک خلیفه فی  الارض فأحکم بین الناس بالعدل...» ندارد زیرا اگر دموکراسی موجب و موجد عدالت در جامعه شود شرط خلیفه الهی هم عدالت است.

اگر شرط آزادی این باشد که مردم از حیث عقیده به دو دسته کاملا متمایز تقسیم شده و در هر دسته مردمان با نفوذ وجود داشته باشند که با یکدیگر رقابت کنند فلسفه وجودی احزاب براساس آن تبیین می  شود.

حال نمی  توان به ضرس قاطع گفت که حاصل این رقابت موجب عدالت هم می  شود نمونه آن را می  توان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دانست که دو حزب جمهوری  خواه و دموکرات با هم رقابت می  کنند اما عدالت و انتخاب اصلح از میان این رقابت  ها درنمی آید.

فلسفه شعار نه شرقی و نه غربی این است که تجربه تاریخی به ما می  گوید: «دلایل کافی وجود دارد که هر لقمه گوارایی که ناگزیر از دست امپریالیسم غربی بیفتد امپریالیسم شرقی آن را خواهد بلعید...» احتمال نمی  رود که آسیا و آفریقا متوجه این خطر شوند مگر وقتی که کار از دست رفته باشد.

تنها انتخابات آزاد و آگاهانه است که از این وقایع تلخ پیشگیری می  کند. امروز ملت ما در انتخابی سخت و امتحانی سخت  تر قرار دارند و آن حفظ وحدت و یکپارچگی در برابر گرگ  هایی است که نیش و دندان نشان می  دهند و کمین کرده  اند که ما را بدرند.

والسلام