روزنامه عصر مردم در سراسر جهان یک پورتال خبری آنلاین آنلاین و منبع برای محتوای فنی و دیجیتال برای مخاطبان با نفوذ خود در سراسر جهان است. شما می توانید از طریق ایمیل یا تلفن به ما بپیوندید.
+(98) 713-234 8010-13
این رویداد فرهنگی به مناسبت روز ملی ادبیات کودک، ۱۸ تیر، و به یاد مهدی آذریزدی ـ نویسنده ماندگار قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب ـ به همت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و با همکاری کتابخانه ملی جنوب کشور برگزار شد.
در این نشست که بیش از صد نفر از فعالان حوزه ادبیات کودک حضور داشتند، نویسندگان، منتقدان، کتابداران، تصویرگران، مربیان، خبرنگاران و نمایندگان سازمان‌های مردم‌نهاد فرهنگی گرد هم آمدند؛ ترکیبی که به گفته برگزارکنندگان، در سال‌های اخیر کمتر نظیر آن دیده شده بود.
*از بحران‌ها تا امیدسازی فرهنگی*
در ابتدای نشست، حسن دهقان، معاون فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، سخنان خود را با یادآوری بحران‌ها و وظیفه فعالان فرهنگی برای «زنده نگه داشتن امید» آغاز کرد. او با اشاره به تجربیات جمعی در دوران کرونا، بحران‌های اقلیمی و جنگ، گفت: ما که در حوزه کودک و نوجوان کار می‌کنیم، حق ناامیدی نداریم. چون دل‌های بسیاری به دل ما بسته‌اند.
دهقان با تاکید بر اهمیت کار فرهنگی در دل بحران، از مخاطبان خواست تا جایگاه خود را بازنگری کنند. او یادآور شد که این نشست می‌تواند تلنگری باشد برای بازنگری در مفاهیمی که شاید دیگر کارکرد گذشته را نداشته باشند.
به گفته وی، ادبیات کودک با عمر کمتر از ۵۰ سال در ایران، در حال دگردیسی است و ابزارها، ترجمه، خوانش و ذائقه کودک دیگر همان نیست که در دهه گذشته بوده؛ آیا ماهی سیاه کوچولو هنوز برای کودک امروز معنا دارد؟
*زنگ خطر برای ادبیات؛ نه فقط کودک*
دکتر سعید حسام‌پور، استاد دانشگاه شیراز و مدیر مرکز مطالعات ادبیات کودک، در سخنانی دقیق و آینده‌نگر گفت: زنگ خطر برای ادبیات کودک به صدا درآمده؛ حتی ادبیات بزرگسال نیز اگر خود را با تحولات پرشتاب جامعه همراه نکند، عقب خواهد ماند.
او تأکید کرد که باید ادبیات را آماده‌ی ترکیب با هنرها و علوم دیگر کرد؛ گرچه ادبیات کودک زودتر از ادبیات بزرگسال، تن به ترکیب با تصویر، گرافیک و بازی داده است و این مهم اجبار نیست، بلکه واقعیت دنیای کودک امروز است.
حسام‌پور از بازی‌های دیجیتال، ربات‌ها و هوش مصنوعی گفت و تأکید کرد: کودک امروز، برای ورود به دنیاهای تازه منتظر اجازه ما نمی‌ماند. باید فن‌آوری‌ها را به رسمیت شناخت و از آن‌ها برای تقویت خلاقیت استفاده کرد؛ نه آنکه تنها در برابرشان مقاومت کرد.
او بر لزوم پرورش ذهن‌های انعطاف‌پذیر تاکید کرد و افزود: کودک باید بیاموزد که حتی دیگری غیربشری، مثل هوش مصنوعی، را نیز به رسمیت بشناسد. ما دیگر در جایگاهی نیستیم که تنها بخواهیم به کودک یاد بدهیم؛ باید اجازه بگیریم وارد دنیای او شویم.
*ادبیات، یک مسئولیت اجتماعی است*
احمد اکبرپور، نویسنده شناخته‌شده حوزه کودک و نوجوان، با نگاهی نقادانه نسبت به وضعیت نشر کودک در ایران، از نابرابری در رقابت با کتاب‌های ترجمه‌شده گفت: ما با تیم منتخب جهانی بازی می‌کنیم. کتاب‌های ایرانی کم نیستند، ولی دیده نمی‌شوند.
او با تأکید بر اینکه نویسنده کودک نمی‌تواند نسبت به دنیای نو بی‌تفاوت باشد، افزود: کسی که خود را با دنیای امروز تطبیق نمی‌دهد، آی‌کیو ندارد!
اکبرپور گفت: باید با هوش مصنوعی تعامل کنیم، نه اینکه در برابرش واداده باشیم. او همچنین به لزوم حمایت رسانه‌ها و آموزش و پرورش از آثار ایرانی اشاره کرد تا نوجوان امروز تنها به خواندن ترجمه‌ها دل نبندد.
*حلقه‌های ناپیوسته در حوزه کودک*
در ادامه نشست، مربیان، نویسندگان و فعالان فرهنگی از زاویه‌های گوناگون به دغدغه‌های مشترک پرداختند.
شیدا آرامش‌فرد، منتقد کتاب‌های کودک و نوجوان، بر لزوم پیوند گذشته، حال و آینده در تربیت کودک تأکید کرد و گفت: ادبیات کودک باید گفت‌وگویی هم با آینده و هم با گذشته داشته باشد.
فریبا کاظمی، نویسنده، نیز باور داشت هوش مصنوعی نمی‌تواند جای انسان خلاق را بگیرد و باید از آن به شیوه‌ای ارتقادهنده استفاده کرد، نه حذف‌کننده.
مجید شناور، کارگردان تئاتر عروسکی، به ضعف در رساندن آثار به عرصه اجرا اشاره کرد و گفت: نوشتن کافی نیست. ادبیات باید اجرا شود، تصویر شود و در زندگی کودک جریان پیدا کند.
زهرا فردشاد و هما ایران‌پور نیز از ضرورت حمایت جدی از نویسندگان و فراهم‌کردن زمینه دیده‌شدن آثار باکیفیت گفتند.
راضیه احمدی، کارشناس مسئول آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری، گفت: تجربه‌ها نشان داده کودکانی که وارد دنیای خلاق ادبیات می‌شوند، در تعاملات اجتماعی و یادگیری، از همسالان خود پیشی می‌گیرند.
*آینده ادبیات کودک؛ تلفیقی، خلاق و پیوسته با جامعه*
جمع‌بندی نشست از زبان سخنرانان یک پیام روشن داشت که ادبیات کودک دیگر صرفاً روایت‌گر داستان‌های سرگرم‌کننده نیست. این حوزه باید تبدیل به بستری برای تقویت تفکر، خلاقیت، گفت‌وگو با دیگری و مواجهه با جهان متحول شود.
در پایان نشست، پیشنهاداتی برای تداوم جلسات با حضور نهادهایی چون آموزش و پرورش، شهرداری‌ها و مراکز علمی مطرح شد.
سعید حسام‌پور گفت: کار فرهنگی، کار شهداست. نباید خسته شویم. باید حلقه‌ها را به هم پیوند دهیم و از کوچک‌ترین گام‌ها نباید غافل شویم.
اما نشست شیراز، تنها یک گفت‌وگوی نمادین نبود. آغاز مسیری بود برای بازتعریف ادبیات کودک در ایران. در دنیایی که مرز میان داستان و فناوری هر روز باریک‌تر می‌شود، شاید باید بیشتر از همیشه بپرسیم که ادبیات، چگونه می‌تواند کودکان را برای جهانی که هنوز نیامده، آماده کند؟