بازدید از موزهها، یک تجربه ارزشمند است که به نوعی انسان را غوطهور و احساسات مثبت را تحریک میکند و با بهبود سلامت روان، کیفیت زندگی را بهبود میبخشد و میتواند به ایجاد یک جامعه همفکر کمک کند.
موزهها، یکی از موثرترین جاذبههای صنعت گردشگری هستند که میتوانند در اقتصاد نیز نقش مهمی ایفا کنند. همچنین اجرای پروژهها و برگزاری کارگاههای آموزشی در موزهها میتواند منجر به تولید آثار هنری باکیفیت شده و انگیزه محرکی برای تلاش نسل جوان به منظور به یادگار گذاشتن آثاری شود که عزت و تمدن مردم آن سرزمین را با افتخار به جهان میشناساند. از این رو، باید با تبلیغات مناسب و درخور عموم، جامعه را به بازدید و حفظ و نگهداری آثار باستانی سوق داد.
وقتی برای نخستین بار به موزه مردمشناسی انتشارات نوید پا گذاشتم، فضای محیط و دیدن آن همه آثار، مرا به گذشتهای برد كه نمیشناختم و اگر میشناختم در ناخودآگاه من جای داشت.
میان حال و گذشته سرزمینم، ملتم و تاریخ و تمدن شهر و كشورم، فرهنگ من غریب نبود، آن فرهنگ به گذشتهها تعلق داشت ولی عناصر مادی آن، سخن میگفتند.
سفر به گذشته در حالی كه پای در زمان حال داری، لذتی غریب دارد كه شخص را با خود همراه میسازد و این موزه برای من فضایی منحصر به فرد داشت که باعث شد حس گذشت زمان را از دست بدهم.
*دروازه اصفهان، زمانی چشم و چراغ شیراز بود*
داریوش نویدگویی مدیر و موسس انتشارات نوید شیراز، همان انبار کتاب خود در دروازه اصفهان، گاراژ سید جعفری را از دو سال گذشته مرمت و به موزه تبدیل کرد. همان که در سیل دیماه سال ۸۰ بیش از ۱ متر آب گرفت(به گفته خودش یک متر و ۳۵ سانتیمتر) و ۱۳ شبانهروز بدون حمایت، کتابها را جدا کرد و آنها را که آسیب کمتری دیده بودند، به مردم اهدا نمود. به گفته او دروازه اصفهان، زمانی چشم و چراغ شیراز بود و تنها پل ارتباطی از دروازه قرآن به خیابانهای شهر، پل عضدی(علیبن حمزه فعلی) بود که در چند قدمی این موزه قرار دارد؛ که مقایسه جایگاه این مکان در گذشته و اکنون، جای بسی تامل است!
راهاندازی موزه مردمشناسی، آرشیو کتابهای قدیمی، چاپ و صحافی، تصاویر قدیم و جدید اماکن تاریخی شیراز، فارس و ایران از موزههای دیدنی این بزرگمرد فرهنگی است که در دروازه اصفهان شیراز جنب بنای تاریخی کمپانی ایران و هند، قرار دارد.
در بازدید از این موزه، حس خوب یک سفر، برایم تداعی شد. سفر به گذشتههای بسیار دور و دست نیافتنی، مرور قرنها و تورق تاریخ که با قدمزدن و اندیشیدن و دیدن آثار بسیار میسر شد و نویدگویی برای ساعتی به دور از زندگی مدرن ماشینی، مرا به گذشتههای ناب برد و به تفصیل و با بیانی شیرین، چاپ و نشر از اولین روزنامه ارمنیزبان ایران، از پیدایش خط و چاپ آن بر سنگ، چرم، فلز و پارچه تا کشف پاپیروس توسط مصریها و پس از آن اختراع کاغذ توسط چینیها را بازگو کرد.
اگر موزهها را مجموعهای از آثار باستانی و صنعتی و اشیای باارزش بدانیم و به زیباییها و ارزشهای گذشتگان، توصیف و تعبیر کنیم یا موزهها را تجلی فرهنگ و آداب و رسوم و سنتهای به جا مانده از گذشتگان بدانیم، که در قالب هنر تبلور یافتهاند، ارزش بیش از پیش موزهها، برایمان مشخص میشود و به همین دلیل بخش مردمشناسی آن حسی فراتر به من داد. در بخش اقوام ایرانی، قفسهها، عروسکهای زیادی از تمام اقوام ایرانی را در خود جای داده بود و در کنار آن عروسکهای صامت زیادی از سراسر دنیا به چشم میخورد که با چهره واقعی و پوشش مردم سرزمینهای مختلف، هزار حرف ناگفته داشتند و به گفته نویدگویی ایرانیان همه صلحطلب هستند و اینجا سیاه و سفید نداریم و همه برابریم و تابلویی از بیت آشنای سعدی در میان این مجموعه بود که:
بنی آدم اعضای یک پیکرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
به اتاق صحافی رسیدیم و نویدگویی با بیان این که آموزش صحافی به صورت رایگان در این موزه انجام میشود و همه میتوانند کتابهای نفیس قدیمی خود را رایگان صحافی نمایند،
بر اهمیت نگهداری کتب قدیمی و ارزشمند تاکید کرد و گفت: کتب قدیمی و ارزشمند را به راحتی از دست ندهید چون کتب اجداد شما، میراث شما هستند و برای نگهداری از آنها میتوانید در این موزه، صحافی و نحوه نگهداری را به صورت رایگان آموزش ببینید.
*هرگاه از دنیای بیرون خسته میشوم، صحافی میکنم*
وی ابزار صحافی، انواع چسب طبیعی از جمله؛ سریش، سریشم، نشاسته، صمغ و موم و چگونگی رنگ کردن کاغذ با عناب، گردو، انار و دیگر گیاهان را برایم شرح داد و تاکید کرد که هرگاه از دنیای بیرون خسته میشوم، صحافی میکنم.
این هنرمند با شرح ماشینهای قدیمی چاپ گوتنبرگ توضیح داد که در ایران پس از کشف کاغذ که هنوز امکانات چاپ گوتنبرگی فراهم نشده بود، چاپ سنگی رایج شد و اولین ناشران ایران، کتابها را برای چاپ، به بمبئی میبردند که بیشتر این کتابها را نویدگویی حدود ۲۰ سال قبل، به موزه کتابهای خطی در کتابخانه مرکزی شیراز اهدا نموده است.
وی در اینباره گفت: بیش از ۲۰ سال قبل مجموعه ۶۰۰ جلدی کتابهای خطی را به کتابخانه دانشگاه شیراز اهدا کردم که طی این مدت هیچ توجهی به آنها نشد تا اسفند سال گذشته که با پیگیریهای استاندار وقت دکتر ایمانیه، به سرانجام رسید.
نویدگویی به مجموعه کتابهای فارسشناسی به عنوان کاملترین مجموعه کتاب در این موزه اشاره نمود و یادآور شد که در حال حاضر بیش از ۱۷۰۰ دیوان شعر موجود است و به زودی موزه دیوانهای شعر نیز راهاندازی خواهد شد.
*بیش از ۴۵ هزار عنوان کتاب در موزه آرشیو انتشارات نوید*
نویدگویی گفت: از سال ۱۳۴۹ با نشر کتاب زندگینامه حضرت زهرا(س) آغاز نمودیم و تاکنون ۴۳۰۰ عنوان کتاب چاپ کردیم و در این موزه با بیش از ۴۵ هزار عنوان کتاب در تمام حوزهها، مرجع و منابع بینظیری در این مجموعه برای استفاده همگان موجود است.
*شاید در هیچ جای دیگری، این منابع غنی را یکجا نتوان یافت*
در گذر از بخش آرشیو کتاب، در قسمت کوچکی کتابهای تاریخ دهخدا، تاریخ تمدن ایرانیان، تاریخ طبری، روزشمار تاریخ ایران، پیشینه ایرانیان، تاریخ تمدن ویل دورانت، فرهنگ معین، تاریخ بختیاری و تاریخ ایران را دیدم، که شاید در هیچ جای دیگری این منابع غنی را یکجا نتوان یافت.
در بخشی دیگر موزه اسامی بزرگانی از فارس نصب شده بود که در تاریخ سرزمینمان بسیار تأثیرگذار بودهاند و به گفته نویدگویی، تمامی اسناد تاریخی این افراد نیز در موزه موجود است. افرادی چون ابن مقله، سیبویه، شیخ مفید، وصال شیرازی، کرامتاله افسر، ملاصدرا و فتحعلی حجاب و میرزا صالح شیرازی اولین چاپگر و روزنامهنگار شیرازی و بسیاری از بزرگمردان فارس که آثارشان نیز موجود است.
در بخش کتیبهها نیز انواع خطهای باستانی و نمایش نحوه جابجایی سنگهای تختجمشید خودنمایی میکرد؛ که در نوع خود کمنظیر بود.
انواع دستگاههای تایپ، چاپ، تلفن، فکس، دوربینهای فیلمبرداری و عکاسی و اولین دستگاه پخش و نمایش اسلاید، همگی جذاب و دیدنی بود.
داریوش نویدگویی بزرگترین خیر کتاب در ایران و ناشر نمونه و ملی دهههای اخیر است که با دریافت قریب هزار لوح تقدیر از مقامات بینالمللی، ملی و استانی و بیش از نیم قرن فعالیتهای فرهنگی، ۱۹ بار به عنوان ناشر نمونه و برتر کشور و ۲۷ بار ناشر برتر استانها شناخته شده است و افزون بر ۳۰ هزار کتاب را به مدارس و دانشگاهها، کتابخانههای عمومی و مراکز فرهنگی از جمله مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس اهدا نموده است.
نویدگویی در حال حاضر ۴ موزه برای استفاده و حفظ فرهنگ فارس راهاندازی نموده و در تلاش برای راهاندازی پنجمین موزه است.
*در موزه قرآنی، احساس میکنی بهتر است با وضو وارد شوی*
به گفته این فعال فرهنگی، در موزه قرآنی حس و حالی داری که احساس میکنی بهتر است با وضو وارد شوی و رؤیت گنجینههای مصحف و قرآنهای نفیس با خط خطاطان مشهور جهان اسلام، حس و حالت را تغییر میدهد؛ بیش از ۱۰۰ نمونه قرآن خطی و سنگی و کتابهایی از تفسیر قرآن و علوم قرآنی، که نقش شیرازیها و فارسیها را در کتابت قرآن نشان میدهد و در برخی قرآنها چنان اعجازی میبینی که این سفر معنوی را منحصر بفرد میکند.
امروزه نوعی نگرانی در دل وجان علاقمندان به تاریخ و فرهنگ كشور به چشم میخورد که ناشی از فقدان منابع مالی كافی و عدم فهم صحیح از جانب دولتمردان است. اما موزه مکانی متعلق به همه مردم است و سند و شناسنامه شهر و مردم سرزمینمان در آنجاست؛ پس در نگهداشت آن بکوشیم چرا که همگان یقین داریم كه به هنگام ورود به یك موزه، احساس وارد شدن به یک فضای مقدس به انسان دست میدهد و اندیشه بازدیدكننده را به اوج میبرد.