وى داراى نشان ملّى چهره ماندگار در حوزه علوم پزشكى و همچنين داراى سوابقى چون رياست دانشگاه علوم پزشكى شيراز، عضويت در شوراي عالي برنامه ريزي وزارت بهداشت، عضويت در شوراي عالي انتقال خون، رئيس انجمن حمايت از بيماران سرطاني استان فارس، مسئول کميته ثبت سرطان در بيمارستان نمازى ، مدير بنياد طب متعالى( مراقبت در منزل)، مدير كنونى گروه پاتولوژي، مبتكر و رئيس گروه اخلاق پزشكى دانشگاه علوم پزشكى شيراز مى باشد. در گير و دار ايام خاص كرونايى كه روزهاى متفاوتى را براى جامعه بشريت رقم زده است، صبح ديروز چهارشنبه هشتم مرداد ماه در محل دفتر گروه اخلاق پزشكى دانشگاه علوم پزشكى شيراز به سراغ اين استاد دانشگاه علوم پزشكى شيراز رفتم تا چالش هاى تاريخى اين ايام از ديدگاه اين پزشك متخصص كه در حوزه هاى فرهنگى، دينى و اجتماعى نيز فعاليت دارد جويا شويم. آنچه در پى مى آيد حاصل گفتگوى دو ساعته با ايشان است. جناب دكتر تابعى با سپاس از اختصاص وقتى كه به ما داديد، از زواياى تاريخى و اجتماعى تعريفى از اين ويروس نوپديد كه جامعه بشرى را به مخاطره انداخته داشته باشيد؟ به نام خدا، با سلام به حضور شما و همچنين خوانندگان و مخاطبان گرامى، به هر حال اين سؤال شما از زواياى مهمى برخوردار است اما اينكه بايد توجه داشت كه تا سال 1980 ميلادى ديدگاهى وجود داشت كه علم و تكنولوژى مشكلات بشر را حل مى كند از آن سال تا 1990 كه تغييراتى رخ داد كه از جمله بروز پديده ايدز پيدا شد كه هنوز هم جزو بيمارى هاى خطرناك است. ايجاد انقلاب اسلامى، فروپاشى بلوك شرق و اقتصاد كمونيستى از ديگر رخدادهاى سياسى سطح بين المللى بود و از سال 2000 ميلادى هم آمريكا وارد عمل شد و بعد از ماجرای یازدهم سپتامبر بوش پسر و کسانی که با او هم عقیده بودند بر آن شدند تا با بهره گیری از زمینه های اعتقادی و دینی رایج در بین یهود ، مسیحیان و مسلمانان پیرامون ظهور منجی ماجرایی را رقم بزنند . بر اين اساس بيش از چند دهه پيش فيلمى ساخته شد و شخصيت امام عصر(عج) را به عنوان شخصى كه از عراق ظهور مى كند و با موشك به جهان حمله مى كند و اقدامات شرورانه انجام مى دهد معرفی شد و همچنين اورشليم را هم بعنوان مركز ظهور حضرت عيسى (ع) تسخير کردند بنابراین تسخير عراق و همچنين تبديل اورشليم به مركز اسرائيل در سياست هاى بلند مدت اين نحله بوده است. نظريه ديگر تابع تفكرات فلسفى بود كه نظريه برخورد تمدن ها بر آن اساس مطرح شد، براين اساس تمدن غرب، شرق آسيا و تمدن اسلام در دنيا داريم بنابراين افغانستان و عراق براى تسخير تمدن اسلام بايد تحت سيطره شان درآيد، البته اين تفكرات تنها به كار نظامى اكتفاء نكرده و اقدامات نرم هم انجام می   دهند. نظريه ديگر اين بود كه با علم و تكنولوژى و تسخير دانشگاههاى جهان به اهداف معين خود برسند و با اين هدف هم اكنون توان علمى دانشگاهها تحت نفوذ علمى آنها تعريف مى شود و نحله ى بعد انسانى هايى هستند كه به اصالت روح، تقوا و سلامت اعتقاد دارند اما چون ابزار لازم را ندارند در سطح جهان مطرح نشده اند و البته اگر خواستند پيشرفت هم بكنند از پيشرفت شان جلوگيرى مى كنند. اكنون ما قسمتى از تمدن اسلامى و همچنين شرقى هستيم كه در تعاريف ياد شده از نحله هاى آمريكا بايد مورد هجمه قرار بگيريم، اما به باور بنده از ظرفیت های معنوى كشور ما هراس دارند. در شرايط همه گیری ويروس كوويد 19 موسوم به كرونا، در وهله نخست آن نحله ى فكرى به زير سؤال رفت كه معتقد بودند علم و تكنولوژى كارايى تام دارد و احتياجى به خدا نيست كشورهايى مثل چين و آمريكا در مواجهه با آن درمانده شدند، البته چون چين در اقتصاد دو شاخه كمونيستى و امپرياليسمى داشت در مقابله با آن موفق گرديد. جناب استاد تابعى آيا كرونا علاوه بر جنبه هاى منفى داراى ظرفيت هاى مثبت و سرنوشت ساز هم مى باشد؟ از اول تاريخ تهديدها براى بشريت بوده كه انسانهاى متفكر تهديد را به فرصت تبدی کرده و انسانهاى ضعيف و بى اراده در مقابل تهديدات درمانده اند. اساسأ خروج آدم ابوالبشر هم از بهشت خود فلسفه اش اين بود كه آدم از فرصت استفاده و بهشتى را براى خود مهيا سازد. خداوند هم در قرآن مى فرمايد؛ با مصيبت ها كه بر بشر مى رسانيم انسان ها براى سازندگى مورد امتحان الهى قرار مى گيرند. جامعه بشرى به تكنولوژى خيلى پايبند شده و در صورت فقدان لحظه ای اين تكنولوژى ها مشكلات پيش مى آيد، چرا؟ بله ما سه قرن پيش مملوك طبيعت بوديم با روند رو به رشد تكنولوژى هم اكنون تحت سيطره فن آورى قرار گرفته ايم؛ به عنوان مثال سه ساعت برق سراسرى برود و ذخيره اى هم براى جبران آن نباشد، همه كارهاى روزمره اقتصادى، پزشكى و اجتماعى با خلل مواجه مى شود. البته در كشورهاى پيشرفته تر اين مملوكيت و تحت سيطره بودن فراتر است، در حاليكه جامعه عشايرى ما بدون تكنولوژى زندگى سنتى خود را ادامه مى دهد و تحت سيطره فناورى نيست. و ما هم با اين تكنولوژى، بسيارى از روابط محيط زيستى خراب و زيان هايى هم به جامعه بشرى رسانده اند. تعريف پزشكى جديد در جهان امروز چيست؟ در 40 سال گذشته يعنى از سال 1980 تا حالا از ديدگاه متفكران، پزشكى در دو بخش مادى گرايى و روحى تعريف شده، موردى كه ما به آن توجه نكرده ايم همان بخش روحى بوده است. هم اكنون آمريكا به بخش روح و روانى در كنار جسمى مى پردازد و از آئين هاى بودايى هند و همچنين بالاجبار از عرفان ما هم وام می   گيرند. چرا ما به این حوزه كمتر توجه كرده و آن را نشناخته ايم؟ وجود آثار و تفكرات ملاصدرا كه بيشتر مردم ما در همين شيراز اصلأ شخصيت او را نمى شناسند و تنها خيابانش را در شيراز بلدند، براى ارتقاء روحى تأثيرات بسزايى دارد، در حاليكه كه جامعه بشرى از آراء و نظريه هاى اين متفكر و ديگرانى چون شيخ روزبهان، قطب الدين شيرازى ، حافظ و سعدى استفاده كرده و همچنان از آثار آنها وام مى گيرند. بخش تئورى نحله ى روحى متعلق به ما بوده چنانكه هانرى كربن كه شاگرد مرحوم علامه طباطبایی بود، آثار شيخ روزبهان را تصحيح كرده است. همچنين كتاب ايران‌ پل‌ فيروزه، كه رولف بنى نويسنده كانادايى نوشته با ترجمه سيد حسين نصر منتشر شده است او در اين كتاب مصور نوشته ايران از لحاظ ويژگى جغرافيايى در نقطه اى نصف النهارى قرار گرفته كه هم به قطب جنوب و هم قطب شمال مساوى مى باشد. حكمت خسروانيان در پيشينه ى تاريخ كشور ما هم ريشه در اين ظرفيت دارد؟ اين بحث برمى گردد به ويژگى همان نقطه وجودى كشور در مدار زمين به بيش از 40 هزار سال پيش كه تمدن از شرق به غرب رسوخ پيدا كرده است، همين شاهنامه فردوسى كه به شكل حماسى نوشته شده ريشه در حکمت خسروانيان كه به نور اعتقاد داشته اند، دارد، زمانى هم علامه جوادى آملى گفتند؛ براى معرفى حماسه شهدا به مداح نياز نيست بلكه به يك فردوسى نياز است. حركت اصلى از شرق آسيا كه كشور چين است آغاز شده و اين حديث نبوى كه براى طلب علم به چين سفر كنيد منظور سفر طولانی نيست، بلكه تمدن آن كشور بوده و سپس آن تمدن به ايران آمده و شاخ و برگ داده شده است. در دوران هاى بعد ظهور اسلام در ايران بود كه به تعبير مرحوم شهيد مطهرى خدمات متقابلى براى ايرانيان و همچنين اسلام داشته است. با وجود بيمارى كرونا و همچنين تهديدات آن، بسيارى از مراسم هاى فرهنگى، اجتماعى و مذهبى نيمه تعطيل و يا تعطيل شدند، با وجود شيوع اين بيمارى و نزديك بودن محرم و صفر چه راهكارى دارد؟ در حال حاضر كه ما باید با تكنولوژى پزشكى فعلى مدارا كنيم و از ديگر سو بايد به جنبه روحى و مراقبت در منزل توجه كنيم؛ همين مركزى كه ما در شيراز و استان راه اندازى كرده ايم كه بحث مراقبت در منزل است و سپس در همانجا به سيستم روحى بيمار نيز توجه شود كه همان طب متعالى مى باشد. اگر زودتر به بحث طب متعالى و مراقبت در منزل توجه شده بود هم اكنون با ازدحام بيماران كرونايى در بيمارستان حضرت على اصغر و ديگر بيمارستان ها مواجه نبوديم و خسارت كمترى هم در مرگ و مير بيماران ، پزشكان و پرستاران داشتيم. برگزارى برنامه هاى عاشورايى از لحاظ علمى بايد چگونه باشد؟ گريه كردن و عزادارى بر حضرت سيدالشهداء (ع) چند تعريف دارد كه شامل گريه عاطفى، گريه معرفتى مى باشد، شخصى كه تنها براى مظلوميت حضرت گريه می   کند گریه اش عاطفى است؛ كه اشكالى در ارادت به ساحت حضرت ندارد، اما گريه مهم همان گريه معرفتى است كه انسان از فقدان نداشتن جايگاه معرفتى خود گريه مى كند. گريه هايى هم كه ياران حضرت در شب عاشورا داشته اند اشك شوق وصال بوده و گريه هاى حضرت هم شامل اشك شوق وصال و همچنين گريه بر امت بى معرفت زمان خود بوده است. حالا عقل ايجاب مى كند كه يك سال برخى تجمعات شلوغ مذهبى را در اين ايام كه امكان پرپايى اش نيست، تعطيل كنيم؛ امّا از رسانه هاى ملّى، مكتوب، ديدارى و شنيدارى و همچنين فضاى مجازى براى ترويج فرهنگ عاشورايى می   توان نهايت استفاده را کرد باز بايد تأكيد كنم كه همين رايانه از ابداعات خوارزمى انديشمند رياضيدان ايرانى است، بر اين اساس بوده كه 80 درصد پايه ريزى اين فن آورى ها كار دانشمندان ماست، امّا آنها از اين بنيان هاى ابتكارى استفاده كرده اند. و همچنين ابتكارات ابن سينا كه الگویی براى جامعه پزشكى در سطح جهان است؛ ريشه هاى تاريخى آن كجاست؟ با توجه به اينكه روز اول شهريور روز پزشك و بزرگداشت ابن سينا است كه زمان حياتش مرز بين قرون وسطى و رنسانس بوده يكى از بزرگترين دانشمندان آمريكا به نام نزولف كه در قيد حيات است كتابى تحليلى در علم پزشكى تدوين كرده كه پزشكان را در دو بخش قبل از رنسانس معرفى كرده و سپس ابن سينا را مبناى پزشكى در عصر رنسانس بر اساس مبناى فلسفى علت و معلول معرفى نموده است. هم اكنون در هزاره سوم هم ابن سينا در علم پزشكى كارآيى دارد و بنده هم در اين رابطه مقاله اى به زبان بين الملل نوشته ام و منتشر شده است. در آستانه آئين حج هم فضاى مجازى مى تواند، ظرفيتى مناسب باشد؟ سير تاريخى داريم كه پس از دعوت دين ، پيامبر به دستور خداوند براى تجهيز خود هجرت كرد و پس از آن در حديبيه از رويداد جنگ جلوگيرى نمودند و صلح امضاء كردند و از رفتن حج هم خوددارى كردند. امّا پس از آن در سال بعد خانه كعبه در فتح پيامبر اسلام درآمد از اين رو مسيرهاى دعوت، هجرت، جهاد و در نهايت حج رخ مى دهد. بنابراين انسان در درون خود هم مى تواند حاجى شود و به مرحله حج برسد به شرطى كه از منيّت و خودپرستى دورى كند تا به مقام حج برسد. امسال با وجود شيوع بيمارى كرونا براى شناخت بيشتر مردم و حتى افرادى كه توان مالى رفتن به فريضه حج راندارند، بايد به ظرفيت هاى رسانه اى و فضاى مجازى توجه بيشتر داشت. از فرصتى كه براى اين گفتگو در اختيار ما گذاشتيد، كمال سپاس را دارم بنده هم از تلاش رسانه اى شما و همكارانتان تشكر مى كنم و همچنين بر استفاده از ظرفيت هاى رسانه اى براى اشاعه موارد ياد شده تأكيد دارم.