راننده تاکسی هم سراز پا نشناخته از شوق رقم پیشنهادی مسافران ترمز می زند و آنها سوار می شوند.

از حال و هوای مسافران مشخص است که کودکان کار هستند با دستمال و آب پاش هایی حاوی مواد شستشو کننده شیشه خودرو.

با یکی از آنها هم‌صحبت می شوم که چرا فرار می کردید؟! 

و او که با زبان اتباع بیگانه صحبت می کند می گوید: یک موتوری نگاه مان می کرد، گفتیم شاید مأمور است! مأمور بهزیستی.

به پرسش ادامه می دهم و میزان درآمدش را می پرسم و او می گوید: اگر روز تعطیلی نباشد برای شیشه پاک کردن ماشین ها تا هشتصد هزار تومان هم کار کرده ام و اشاره به همراهانش که میانگین سنی شان به ۱۵ سال هم نمی رسد می کند و می گوید: اینها هم همینطور!

از او پرسیدم؛ صاحبان خودرو برای شیشه پاک کردن هایتان چه مقدار پول می دهند و او با همان زبان محاوره ای اش  پاسخ می دهد: تا کرمش چه باشه؛ از هزار تومن می دن تا ۱۰۰ هزار تومن هم گرفتم!

تا به مقصد رسیدن چیزی نمانده و سه نفرشان سهم کرایه را همانجا یکجا می کنند و به راننده تاکسی می دهند، البته کرایه ای که حداقل سه برابر نرخ اصلی آن مسیر است!

شوربختانه باید قبول کرد که معضل کودکان کار که علاوه بر آسیب های اجتماعی و فرهنگی به اقتصاد جامعه نیز زیان می رساند به مشکلی ریشه دار تبدیل شده که در شاخه های مختلف باید مورد کنکاش قرار گیرند، نخست آنکه به گفته مدیران اجتماعی ازجمله سازمان بهزیستی بیش‌از ۹۰ درصد کودکان کار در جامعه از اتباع بیگانه از جمله تبعه افغانستان محسوب می شوند و دیگر نکته در این آسیب اجتماعی گمارده شدن کودکان کار از سوی افراد سودجو برای کسب درآمد است چنانکه بسیاری از آنها در پی این اقدام به سکونت و غذای روزانه ای اکتفا می کنند!

عبدالرحمن سلیم حقیقی مدیر روابط عمومی و مشاور اجرایی مدیرکل بهزیستی استان فارس در این رابطه و در گفتگو با عصرمردم با اشاره به جمع آوری تعداد یک هزار و ۹۳ کودک کار در سال گذشته در سطح استان فارس گفت: این کودکان با روش های مختلف نظیر رضایت شخصی توسط مددکاران اجتماعی و  هدایت شان به مراکز و همچنین «اورژانس ۱۲۴» و در بخش دیگر با همکاری اداره آسیب های شهرداری شیراز و با هدف ساماندهی در امور تحصیلی و مشاوره جمع آوری می شوند که البته همه با احکام مقام قضایی انجام می گیرد.

وی با اشاره به فعالیت مراکز روزانه تحت پوشش بهزیستی برای کودکان کار و خیابانی برای خدمات بهداشتی، درمانی، آموزشی به مدت یک روز اشاره کرد و گفت: این طیف از کودکان پس از انجام اقدامات مشاوره ای و آموزشی به خانه هایشان بر می گردند.

مشاور مدیر کل بهزیستی فارس در ادامه به فعالیت مراکز شبانه روزی در این رابطه اشاره نمود و گفت: بر اساس حکم قضایی بخشی از کودکان کار و خیابانی از یک ۲۱ روز تا یکسال در این مراکز نگهداری می شوند و نحوه ترخیص شان بر اساس شاخصه های تعریف شده خواهد بود.

وی در عین حال با اشاره به اینکه درصد قابل توجهی از کودکان کار و خیابانی از اتباع بیگانه و بیشتر از تبعه افغانستان محسوب می شوند، یاد آور شد: البته در چند سال اخیر با رشد کودکان کار و خیابانی هموطن نیز مواجه هستیم و این باید زنگ خطری در این رابطه عنوان کرد.

 مشاور اجرایی مدیر کل بهزیستی فارس ادامه داد: در آیین نامه ساماندهی کودکان خیابانی مصوب سال ۸۴ هیات وزیران، ۱۱ دستگاه با متولی گری بهزیستی می بایست اقدام به ساماندهی کودکان کار و خیابانی نمایند که این تعداد در طرح جدید حمایت های اجتماعی به ۱۶ دستگاه دولتی و غیردولتی افزایش یافت که شرح وظایف هر دستگاه‌  به طور واضح و روشن در آن بیان گردیده است.

او اضافه کرد: مراکز ساماندهی روزانه کودکان کار تحت نظارت بهزیستی این استان پس از شناسایی کودکان، نسبت به «ارزیابی آموزشی»، «پزشکی»، «تحصیلی» و دیگر «مداخلات تخصصی مددکاری اجتماعی» تا حصول نتیجه مناسب اقدام می‌کنند ونحوه ساماندهی کودکان و نوجوانان کار و خیابانی را بر اساس سن کودکان بین سنین ۷ تا ۱۵ سال و همچنین سنین ۱۵ تا ۱۸ سال انجام می شود. 

بر این اساس تعاریف لازم برای ساماندهی کودکان کار و خیابانی در قانون تعریف شده است و وظایف سایر نهادها در زمینه بر ساماندهی و رسیدگی به امور بهداشتی، آموزشی، مهارت و اشتغال آنها نیز تأکید شده است از این رو همکاری دیگر دستگاه‌ها در این رابطه با بهزیستی برای جمع کردن این معضل که آینده کشور را در حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را تهدید می کند، ضرورتی غیرقابل انکار است.

بنا به گفته محمد رضا حیدرهایی سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در حال حاضر ۱۲۰ هزار کودک کار در کشور وجود دارد با این حال جمع‌آوری آنها هم مشکلی را حل نمی‌کند

او همچنین از شناسایی و جمع آوری تعداد ۱۴ هزار و ۵۰۰ کودک خیابانی در سال گذشته خبر داده است و تأکید کرده است که حدود ۱۰ هزار و ۵۰۰ نفر از آنها از خدمات سازمان بهزیستی استفاده کردند و مابقی آنها تمایلی برای دریافت این خدمات نداشتند.

وی با تاکید بر اینکه سازمان بهزیستی به عنوان سازمان «مددکارمحور» با جمع‌آوری کودکان کار مخالف است، معتقد است: جمع‌آوری این کودکان مشکل آنها را حل نمی‌کند. موضوع کودکان کار و خیابان مسئله‌ای است که باید ریشه‌ای برطرف شود.

هر چند با نگاه میدانی می توان به تعداد یاد شده کودکان کار از سوی این مرجع مربوطه به دیده تردید نگریست و یا خوشبینانه اش این آمار را تنها مربوط به پایش سازمان بهزیستی کشور دانست، با این حال باید همه نهادها و دستگاهها و حتی تشکل های مردم نهاد برای شناسایی و برخورد علمی و اجتماعی در جهت رفع این معضل گام بردارند.