نهضت محرومیتزدایی با تاکید ریاستجمهوری و با اولویت مردمی بودن و شعار وفاق ملی شکل گرفته است؛ تا مردم و مسئولین براساس همان شعار وفاق ملی، حضور فعال در این نهضت داشته باشند تا نهضت محرومیتزدایی به بهترین شکل در کشور اجرا گردد؛ بر این اساس با محمدخلیل خرد مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس فارس به گفتگو پرداختم تا اقدامات صورت گرفته در استان را جویا شوم.
*با توجه به تاکید ریاستجمهوری بر توسعه عدالت در آموزش و پرورش، چه برنامهای در دستور کار نوسازی مدارس قرار گرفته است؟*
با توجه به تاکید ریاستجمهوری، ۶ محور مد نظر سازمان نوسازی قرار گرفته است از جمله؛ جمعآوری و ساماندهی مدارس کانکسی، ساماندهی مدارس سنگی و مدارسی که تخریبی هستند، ساماندهی مدارس نیمهتمام بالای۵۰ درصد، ساماندهی مدارسی با تراکم دانشآموزی بالای ۳۵ نفر و ساماندهی در مناطقی که سرانه فضای آموزشی آنها کمتر از ۳ متر مربع برای هر دانشآموز باشد.
*وضعیت ساماندهی مدارس کانکسی در استان چگونه است؟*
در استان فارس ساماندهی ۷۵ مدرسه کانکسی مستقل بالای ۱۰ نفر، با ظرفیت ۱۷۹ کلاس درس انجام و به اتمام رسیده است که بزرگترین مدرسه کانکسی کشور در استان فارس، شامل ۹ کلاس درس بود و دو مدرسه ۶ کلاسه که امیدواریم بتوانیم در چرخه تحویل دانشآموزان قرار دهیم. این طرح از چهار ماه قبل آغاز شده است و تا پایان سال در سراسر کشور، ساماندهیها انجام و با اعلام پایان در تمام استانها، جشن سراسری به صورت همزمان در کل کشور برگزار میگردد.
*از چند هفته گذشته در منطقه فراشبند و دهرم زمین لرزههای پیدرپی را شاهد بودیم؛ وضعیت مدارس در این منطقه را شرح دهید.*
به دلیل زلزلهای که از سه هفته قبل در منطقه فراشبند و دهرم در روستاهای کوروشآباد، دهنو و سوارغیب رخ داد، تعداد ۳ مدرسه به علت فرسودگی، از رده خارج شد؛ همچنین استمرار این زلزلهها در روزها و ساعتهای پیاپی با قدرت بالای ۴ ریشتر، باعث شد در راستای ایمنی بیشتر، دانشآموزان در مدارس کانکسی مستقر شوند؛ حتی مردم منطقه نیز در چادرهای هلال احمر ساکن شدهاند؛ البته در منطقه ایل سالار و کوروشآباد، بازسازی جدید و ایمنسازی مدارس انجام شده است و تابآوری قابل قبولی دارد؛ اما به دلیل دغدغه و تقاضای اولیا، درحال حاضر دانشآموزان از مدارس کانکسی استفاده میکنند. اما مدارس منطقه بازسازی، تجهیز و به دانشآموزان تحویل شده است.
*وضعیت مدارس عشایری چگونه است؟*
موقعیت جغرافیایی استان فارس بهگونهای است که عشایر ۵ استان، از فارس عبور و ساکن میشوند که دانشآموزان عشایر از مدارس کانکسی استفاده میکردند و در طرح جمعآوری، مدرسه جدید برای آنها ساخته شده است. مدارس ایمن در مناطق عشایری صعبالعبور و بعضاً در فاصله ۴۰۰ کیلومتری از مرکز استان با بهترین مصالح روز ساخته شده است و برای اولین بار حجم قابل توجهی از تجهیزات شامل ۶ کانتینر تجهیزات کلاسی نو، بهروز و درخور به مدارس عشایری اختصاص داده شده است.
*برای ساماندهی مدارس سنگی استان چه اقداماتی صورت گرفته است؟*
عملیات ساماندهی مدارس سنگی در سطح استان کلید خورده و خشتگذاری آن با دستور استاندار انجام گرفته است. در استان فارس ۱۲۵ مدرسه سنگی، شناسایی شده که بیشترین مدرسه سنگی در سطح کشور است که با ظرفیت ۴۸۴ کلاس، خشتگذاری آن به صورت همزمان کشوری با حضور وزیر آموزش و پرورش در استان فارس، در دهه فجر آغاز شده است. قسمتی از این مدارس سنگی تحت حمایت بنیاد علوی است که با حضور مسئولین و مدیران عامل بنیاد علوی خشتگذاری در منطقه عماد شهر لار، همزمان با سراسر کشور، شروع شد. تلاش ما بر این است تا مهرماه ۱۴۰۴ به کمک خیرین، گروههای جهادی، گروههای بسیج، بنیاد علوی، بنیاد برکت، ستاد اجرایی فرمان امام خمینی(ره) و مردم ولایتمدار فارس و حمایت تمام دستگاههای اجرایی برحسب مسئولیتهای اجتماعی در هر شهر و روستا، مدارس سنگی را ساماندهی نماییم.
*آیا ساماندهی ۱۲۵ مدرسه سنگی شناسایی شده همزمان انجام میشود؟*
در گام نخست از مجموع ۱۲۵ مدرسه سنگی شناساییشده، خشتگذاری ۴۵ مدرسه با حضور و حمایت بنیاد علوی در دهه فجر آغاز شده است که ۹۱ مدرسه توسط این بنیاد حمایت خواهد شد و بقیه مدارس، با حمایت دیگر گروههای مردمی و خیرین از جمله خیریه موج مهربانی، خشتگذاری شده و به سرانجام خواهد رسید.
*درحال حاضر وضعیت این مدارس چگونه است؟*
درحال حاضر تعدادی از این مدارس، فعالند که به محض آغاز خشتگذاری، دانشآموزان تا اتمام ساخت مدرسه، به مدارس همجوار منتقل خواهند شد.
*از ساماندهی مدارس عارضهای بگویید.*
ساماندهی مدارس عارضهای در برنامههای بعدی ادارهکل نوسازی قرار دارد. تلاش ما در جهت تسریع ساماندهی مدارس عارضهای است، به طوری که در حال حاضر در دهه فجر، ۹۱ پروژه عمرانی آموزش و پرورش با ظرفیت ۲۳۸ کلاس درس و
۹۸ میلیارد تومان تجهیزات برای این مدارس و کلاسهای نیازمند، خریداری و به دانشآموزان تحویل داده شد؛ در مهرماه سال جاری نیز، ۱۲۶ مدرسه با ظرفیت ۴۶۷ کلاس درس و استخر سرپوشیده دانشآموزی و ۳ سالن ورزشی به دانشآموزان تحویل داده شد. همچنین ۲۵۵ هزار متر مربع آسفالت مدارس و صد هزار متر مربع ایزوگام، فقط در دهه فجر، انجام گرفته است. همچنین حمایتهای قابل توجهی از جمله خریداری ۱۹۵ میلیارد تجهیزات کمک آموزشی و ۶۷ میلیارد تجهیزات هنرستانی برای اولین بار در مهرماه سال جاری صورت گرفت.
*در بحث استانداردسازی سیستم سرمایشی و گرمایشی، چه تعداد از کلاسهای درس نیازمند استانداردسازی است؟*
بحث تسریع در استانداردسازی سیستم سرمایشی و گرمایشی مدارس در دستور کار قرار دارد؛ چرا که بالغبر ۲۰۰۰ کلاس درس نیازمند استانداردسازی در این زمینه است.
*چند سالیست که مدارس غیردولتی در محلهای مسکونی بعضا غیراستاندارد حجم قابل توجهی از دانشآموزان را با مجوز ادارهکل نوسازی مدارس، اسکان داده و آموزش میدهند که هنوز اقدامی برای جابجایی آنها صورت نگرفته است؛ در اینباره بیشتر توضیح دهید*
درخصوص مدارس غیردولتی که بسیاری از آنها با تغییر کاربری در منازل مسکونی مستقر شدهاند؛ با شرط حرکت به سوی ساخت، اداره کل نوسازی، استحکام بنا را مد نظر قرار میدهد و هیچ مکانی مورد تایید قرار نمیگیرد مگر آنکه استحکام لازم را داشته باشد یا مقاومسازی آن انجام شود. فقط در برخی مدارس، موضوع اطفا حریق، مطرح است که متاسفانه، در حال حاضر به دلیل کمبود فضای آموزشی از این خانههای مسکونی به عنوان مدرسه استفاده میشود که با مجوز آموزش و پرورش در چرخه آموزشی قرار میگیرند.
*لطفا به موضوع ترافیک و راهبندانی که برخی از مدارس غیردولتی ایجاد میکنند هم، اشاره بفرمایید؟*
موضوع ترافیک مدارس، در شورای غیرانتفاعی مطرح میشود و نسبت به ساماندهی مدارس، بررسیها و تصمیمگیریهای لازم صورت میگیرد که مدیرکل نوسازی عضوی از این شوراست.
* برای تشویق خیرین مدرسه ساز از طریق رسانهها اقدام فرهنگی یا تبلیغاتی انجام میدهید؟*
اردیبهشتماه ۲ جشنواره بزرگ خیرین استانی با حضور بیش از ۲۰۰۰ خیر و جشنواره خیرین خارج از کشور که دبیرخانه کشوری آن در استان فارس قرار دارد، با حضور ۱۲۰ خیر از کشورهای مختلف برگزار شد و موارد مربوط به نیازهای استان، بررسی و گفتگو شد که با حمایت شهرداری نسبت به نصب بیلبورد و بنر در سطح شهر و با پوشش خبری صدا و سیما، رادیو، خبرگزاریها و روزنامهها، تبلیغات وسیعی در اینخصوص انجام شد؛ البته حضور خیرین مدرسهساز خارج از کشور فرصتی بود تا دو موضوع شناخت کشور اسلامی ایران و شناخت پتانسیلهای گردشگری استان در کنار تمرکز بر ساخت و تجهیز و توسعه مدارس استان و کشور مدنظر قرار گیرد که حمایتهای مطلوبی صورت گرفت. جشنواره سوم نیز با حمایت ۵ استان فارس، خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان در استان هرمزگان با مدیریت دبیرخانه استان فارس انجام شد که بالغ بر ۲۰۰ نفر از خیرین خارج از کشور و تعداد قابل توجهی از خیرین ملی در این جشنواره حضور داشتند و دستاوردهای قابل قبولی برای کشور و استان به همراه داشت. در واقع تبلیغات در زمینه جذب خیرین به گونهای بوده که حضور خیرین، نه تنها در استان که فرا استانی و حتی فراملی و جهانی شده است و از کشورهای آمریکا، کانادا، سوئد، آلمان، انگلیس و حوزه خلیج فارس در این جشنواره حضور داشتند.
* آیا برای تشویق سرمایهداران از یک بانک اطلاعاتی مناسب از کسانی که قدرت مالی ایجاد مدرسه دارند، برخوردار هستید؟*
نیاز اداره نوسازی فقط به خیرین مالی نیست. چون معتقدیم خیر مالی نیست و دلی است. هر کس به نوعی میتواند در امر خیر مدرسهسازی مشارکت کند. درحال حاضر تعداد خیرین مدرسهساز در فارس، ۴ هزار نفر آقا و ۵۰۰ نفر بانو هستند که یکی از مدارس ما با نام هنرستان امتیاز توسط بانوی نیکوکار خانم امتیاز با هزینهای بالغ بر۱۵۰ میلیارد تومان ساخته و تجهیز شده است که بالغ بر ۸۵۰۰ متر مربع زیربنا و ۸ کارگاه بزرگ ۴۰۰ متری دارد که میتواند ظرفیتی بالغ بر ۱۲۰۰ هنرآموز را در خود جای دهد. استان فارس اولین استانی است که مجمع خیرین در آن شکل گرفته است و بیشترین خیرین کشوری را دارد و حمایتهای بسیار خوبی صورت میگیرد. ما خیرین را تنها در بعد مالی نمیبینیم، خیرین در بعد فکری میتوانند به ما کمک کنند، برخی از خیرین میتوانند در ارائه تجهیزات کمک کنند و با اهدای یک عدد اسپیلت یا یک موتور برق برای یک کارگاه یا یک ژنراتور یا یک دستگاه فرز برای هنرستان، تهیه تجهیزات کلاسی، آموزشی، کمک آموزشی و حتی اهدای یک قلم کمک کنند که انرژی مثبت آن در فضاهای آموزشی جاری خواهد شد.
نیازسنجیها چگونه صورت میگیرد؟
توسط مجمع خیرین مدرسهساز استان فارس و مجمع خیرین در شهرستانها، همچنین مجمع خیرین بانوان؛ که مجمع خیرین مدرسهساز ۳۰ عضو دارد که در جلسات خود، نسبت به رفع نیازها، برنامهریزی لازم صورت میگیرد.
* به نظر میرسد، در زمینهای دارای کاربری آموزشی در نقشه تفصیلی شهر شیراز یا در تفکیک زمینهای باغی که به محدوده شهری اضافه میشوند، احداث مدرسه، به کندی صورت میگیرد؛ در این مورد توضیح دهید.*
در طرح تفصیلی شهرها طبق برنامههای درنظر گرفته شده توسط شهرداری، مکانهایی برای فضاهای آموزشی و ساخت مدارس پیشبینی شده است که در صورت تعلق به شخص، خریداری میشود یا در صورت تعلق به شهرداری یا منابع طبیعی، برای احداث مدرسه در اختیار سازمان قرار میگیرد. در طرح آتی در زمینهای باغی، حتماً اماکن آموزشی دیده خواهد شد که در خصوص اخذ زمین، پیگیریها توسط آموزش و پرورش باید انجام شود. جهت ساخت فضاهای آموزشی، تعاملات پیوسته و مطلوبی با شهرداری و مسکن و شهرسازی وجود دارد و امیدواریم با درایت مسئولین مربوطه در خصوص ساخت فضاهای آموزشی، شاهد تسریع در ساخت این اماکن باشیم تا نسبت به افزایش جمعیت، سرانههای فضاهای آموزشی در حد مطلوبی قرار بگیرد.
* سرانه فضاهای آموزشی استان فارس چگونه است؟*
درحال حاضر سرانه فضاهای آموزشی استان فارس از میانگین کشوری بالاتر است و با توجه به ساخت مدارس جدید، در مسیر رو به بهبود و پیشرفت قرار داریم. گرچه با توجه به مهاجرت زیاد به شهر شیراز که شهری مهاجر و مهمانپذیر است و از نظر جغرافیایی نسبت به استانهای جنوب کشور، آب و هوای مطلوبی دارد؛ همچنین خشکسالی چند سال اخیر که منجر به مهاجرت و رشد حاشیه شهر و تراکم دانشآموزی مخصوصاً در حاشیهها هستیم.
* در زمینه افزایش سرانه فضای آموزشی چه اقداماتی صورت گرفته است؟*
امیدواریم با حمایت استاندار و سازمان برنامه و بودجه استان بتوانیم سرانه فضای آموزشی شهر شیراز را ارتقا دهیم و در این زمینه اعتبارات ۱۲ مدرسه دوازده کلاسه پیشبینی و ساخت ۴ هنرستان آغاز شده است. همچنین پروژههای نیمهتمام سطح شیراز که توسط خیرین ساخته و نیمهتمام مانده را تا بهرهبرداری کامل، دنبال میکنیم که میتواند سرانه آموزشی شهر شیراز را افزایش دهد. کلنگزنی سه فضای آموزشی توسط سه خیر بزرگوار در شهر شیراز در ایام دهه فجر انجام شد و اعتبارات چهار هنرستان نیز که در سفر شهید رئیسی در چهار ناحیه شیراز پیشبینی شده بود در دستور کار بعدی ادارهکل نوسازی قرار دارد. پروژههایی نیز در شهر صدرا پیشبینی شده است که در یک پروسه زمانی به سرانجام خواهد رسید. ۶ مدرسه تا مهرماه سال آینده با ظرفیت قریب ۶۰ کلاس درس تحویل دانشآموزان خواهد شد و تلاش میکنیم تا سرانه فضای آموزشی شهر شیراز را به میانگین کشوری و بالاتر برسانیم.
* با توجه به افزایش تمایل دانشآموزان به تحصیل در رشتههای فنی و حرفهای تعداد هنرستانهای موجود در استان چقدر است؟*
در سطح استان ۴۵۲ هنرستان وجود دارد که با توجه به افزایش تمایل دانشآموزان به تحصیل در رشتههای فنی، پیشبینی ما بر این است که رقم ۳۸ درصدی هنرستانها به ۵۰ درصد برسد که ساخت هنرستان امتیاز با ظرفیت ۱۲۰۰ دانشآموز، سرانه فضای آموزشی در استان را بالا میبرد.
* مهمترین چالش اداره کل نوسازی فارس چیست؟*
مهمترین چالش ما ازدیاد مهاجرت به استان فارس است. در استان پهناور فارس با ۱۲۴ هزار کیلومتر مربع مساحت، ۸۰۰۰ روستا، ۱۲۹ شهر و ۳۷ شهرستان و ۹۶ بخش، در تمام نقاط، جمعیت قابل توجهی زندگی میکنند که توجه به این گستردگی، نیازمند همکاری همهجانبه بین تمام دستگاهها است.
امروز تمام شهرکهای تازه تاسیس، روستاها و شهرها نیازمند ساخت مدرسه است که باید دست در دست هم دهیم تا سرانه فضای آموزشی و تعداد مدارس در سطح استان را به حد مطلوب و قابل قبولی برسانیم.