تا پیش از امکان برقراری ارتباطات گسترده ، نه حکومت ها برای تنظیم رفتار مردم با مشکل چندانی مواجه بودند و نه متولیان امور دینی و مذهبی و نه دانشمندان و خانواده ها ، اما اکنون خطر دستبرد به آموزه ها ، ارزش های مبتنی بر فرهنگ و تمدن و همچنین عادات انتقال یافته از والدین به فرزندان در بازار مکاره ی جهانی بی مرز ، بیش از هر زمان دیگری احساس می شود .

شناخت نسبت به خود و طبیعت و جهان و آشنایی با اندیشه ها ، باورها ، سنت ها و ... فرآیندی زمانبر دارد .

هر چند بر اساس نگاه های آخرالزمانی ، همواره این آرمان در جوامع گوناگون دنبال می شده و می شود که انسان ها بتوانند تحت لوای اندیشه ای متعالی به گونه ای همزیستی مسالمت آمیز تن بدهند که دیگر از منازعات نفرت انگیز و جنگ های خانمانسوز خبری نباشد اما نمی توان گفت که آنچه در این شرایط دنبال می شود ، چنین هدفی را محقق خواهد کرد ؛ اگر چه تمامی کسانی که با تبلیغات فراگیر انسان ها را به نگرشی خاص و رفتار در چارچوبی معین دعوت می کنند ، مدعی رستگاری جامعه ی انسانی هستند . در حال حاضر تعیین مرز برای گفتگوی تمدن ها و جنگ تمدن ها بسیار دشوار است زیرا زیر پوست گفتگوها جنگی در جریان است و زیر پوست جنگ ها ، گفت و گوهایی با خروجی های گوناگون صورت می گیرد . به هر حال هم جنگ ها ، پیامی را انتقال می دهند و هم عدم تفاهم در جریان گفتگوها به رودررویی ها دامن می زند .

درآمیختگی اقتصاد با سیاست ، دین با سیاست و دانش با سیاست به دلیل وابستگی تصمیمات سیاسی به ملاحظات گوناگون ، امکان این که اقتصاددانان ، سیاستمداران و متولیان امور دینی بتوانند خلوص خود را به نمایش بگذارند ، دشوار می سازد .

برخی از کشورها تلاش می کنند با استفاده از نفوذ خود در نهادهای بین المللی به نهادینه کردن رفتارهایی بپردازند که با منافع ملی خودشان همسویی معناداری دارد .

متولیان امور دینی نیز ضمن این که منکر وجوه اشتراکات فراوان بین ادیان گوناگون نیستند ، استفاده ی ابزاری از دین توسط سیاستمداران را مانعی بزرگ بر سر راه تقریب ادیان و مذاهب می دانند و این مسئله حتی در مورد کشورهایی که مدعی جدایی دین از سیاست هستند نیز صدق می کند تا آنجا که نمی توان منکر نقش مسیحیان دست راستی در پیروزی ترامپ شد و یا تاثیر تندروهای یهودی در عملکرد رژیم صهیونیستی را نادیده گرفت .

حتی روسیه رها شده از چنگال کمونیزم نیز روی تعصب ارتدوکس های مسیحی برای مقابله با غرب حساب باز می کند . در واقع می توان گفت اغلب کشورها از برگ برنده جدایی دین از سیاست صرفا برای باز بودن دستشان در میدان عمل بهره می گیرند اما هر جا که اقتضاء داشته باشد ، نگاه ابزاری به دین دارند.

پر واضح است که جمع شدن پیروان تمامی ادیان زیر چتر ارزش های مشترک ، بسیاری از دکان ها را خواهد بست و فلسفه ی وجودی شمار زیادی از متولیان امور دینی و حتی سیاسی و اقتصادی در جای جای جهان را زیر سئوال خواهد برد ، همچنان که به دنبال ایجاد زمینه ی مناسب برای همزیستی انسان ها ، دیگر نیازی به وجود کارخانجات جنگ افزارسازی در گوشه گوشه جهان نخواهد بود .

حتی تصور این که جنگ تمدن ها ، جهانی تک قطبی را رقم بزند و نظریه پردازان مدافع تمدن پیروز بخواهند برای زندگی و اندیشه و رفتار و گفتار همه ی ساکنان کره زمین تعیین تکلیف کنند نیز برای بسیاری از انسان ها حکم یک کابوس را خواهد داشت . به هر حال بخشی از لذت زندگی در تنوع فرهنگی و چند گونه گی سنت ها و آداب دینی و تفاوت زبان ها و لباس ها و لهجه ها و دفاع از مرزهای زبانی و اعتقادی و فرهنگی نهفته است !!

بنابراین باید بپذیریم که جنگ تمدنهای مورد ادعا ، نسخه ی نرم همان جنگ سخت است . در جریان جنگ تمدن ها ، تروریسم دولتی با تروریسم غیردولتی می جنگد و نتیجه ی این جنگ بی گمان نابودی و تقبیح مفهوم تروریسم نیست زیرا یکی برای سلطه گری ترور می کند و دیگری برای بقا و ماندگاری ! در واقع ترور وسیله ای است که هدف یعنی سلطه گری و بقا را توجیه می کند . گرسنگی و فقر نیز مشمول همین قاعده اند ، زیرا هدف از این همه درگیری از بین بردن گرسنگی نیست بلکه همه به نتیجه درگیری فکر می کنند که مشخص می کند چه کسی باید گرسنه و چه کسی باید سیر باشد !

این همه مصلحان زمینی و آسمانی آمدند و رفتند و شاهد زیر و بالا شدن های بسیار بودیم ، در حالی که هدف ، زیر و بالا شدن نبود بلکه هدف متعادل و هم سطح شدن بود ، ظاهرا ، جابجایی ها برای رفع نابجایی ها بود اما باز هم در کمال شگفتی به نابجایی های جدید انجامید "و ما همچنان دوره می کنیم ، شب و روز را و هنوز را "