امروز داد و ستدهاي تجاري از دارو گرفته تا پياز و از مصالح ساختماني تا فروش خاک سرخ جزيره هرمز همه درآمدزا هستند، ولي آنچه بيشتر سودآور است ميزان حجم کالاهاي صادراتي نيست بلکه ارزش کالاهايي است که صادر و يا وارد مي شوند. به عنوان مثال، طلا، زعفران، اورانيوم و بعضي داروهاي گران با کمترين وزن و حجم بيشترين درآمدزايي و سودآوري را دارند.
اينکه کشورهايي مانند ترکيه مي توانند رقيب تعيين کننده اي براي ما در صادرات کالاي ارزان تر و بعضاً بهتر براي بازرگانان ما باشند به اين علت است که کالاهاي توليدي خود را ارزان تر به دست مي آورند و ما به علت تحريم مواد اوليه را گران تر توليد مي کنيم و يا مي خريم و بايد تحريم ها را دور بزنيم. اينکه شرکت هاي خارجي از کار کردن با ما پرهيز مي کنند به علت تحريم است که ترس از جريمه شدن دارند.
حال اين سئوال پيش مي آيد که چرا ما بايد نفتمان را از ديگر رقبا ارزان تر بفروشيم چون تحريم هستيم و نفت ما را شرکت هاي واردکننده به علت ترس از جريمه شدن نمي خرند.
اين مطالب را همه ايرانيان مي دانند و بارها از شبکه هاي خبري با جزئيات مطلع شده اند. اما آنچه همه نمي دانند و يا کمتر به آن فکر کرده اند درآمدهاي گنجشک روزي است که با آن بايد بودجه کل کشور تأمين شود.
درآمد صادرات غيرنفتي با توجه به رقابت هاي کشورهاي مختلف و ايرادهائي که معمولا به کيفيت کالاهاي صادراتي گرفته مي شود بخصوص مواد غذايي براي بعضي از کالاهاي پرحجم کم ارزش درآمدهاي گنجشک دانه ورچيني است.
وقتي 10 گرم اورانيوم غني شده مي تواند يک شهر 300 هزار نفري را روشنايي بخشد بهاي آن قابل مقايسه با فروش يک ميليون بشکه نفت نيست شايد يکي از دلايل فشارهاي آمريکا و کشورهاي 1+5 براي محروم کردن ايران از غني سازي اورانيوم همين باشد که مي-تواند کشور را به لحاظ اقتصادي به خودکفايي برساند و بمب اتم بهانه اي بيش نيست.
نتيجه بحث روشن است. بازرگاني خارجي ما در شرايط تحريم متحمل ضررهاي کلاني شده که جبران آن طي ده ها سال هم ميسر نيست. تحريم همه جانبه ايران کشورهاي همسايه ما را فرصت توسعه و عمران داده و حسابي چاق و چله کرده است.
استقلال مي تواند به گونه واقع بينانه اي تعريف شود. اگر فرض بر اين باشد که کليد استقلال خودکفايي است هيچ کشوري در دنيا به آن خودکفايي نرسيده که بتواند تمام نيازهاي خود را خود تأمين کند.
خودکفايي امري نسبي است که اگر تعريف مطلق گرايي به آن بدهم فرصت رقابت براي بالا بردن کيفيت و هم کميت را از دست مي دهيم.
اگر خودروسازهاي ما مي خواستند با اتومبيل هاي خارجي رقابت کنند وضعيت خودروهاي داخلي به گونه اي نبود که ساليانه جان هزاران نفر از سرنشينان اتومبيل هاي داخلي به علت پايين بودن کيفيت آن به خطر بيفتد هر چند راه هاي باکيفيت بسازيم ولي اتومبيل هاي بي-کيفيت تحويل دهيم يک بال پرواز را از دست داده ايم.
بازار رقابت داخلي و خارجي اگر گرم شد آنگاه هم در واردات و هم در صادرات موفق تر عمل خواهيم کرد و بازار صادرات را حفظ مي کنيم.
رشد جمعيت در جهان و کمبود مواد غذايي و کالاهاي مورد لزوم زندگي ماشيني، همه کشورها را به سمت توليدات بيشتر برده است.
ما به دلائلي از درآمدهاي کلان گردشگري محروميم هرچند کشور ما جاذبه هاي گردشگري قابل توجه و بي نظيري دارد اما شرايط و نيازهاي گردشگري را فراهم نکرده ايم و محدوديت هايي که ايجاد کرده ايم جاذبه ها را تحت الشعاع قرار داده و در اين مصاف هم گنجشک روزي شده ايم.
راه گريزي نيست جز آنکه ذائقه مديريت هاي ناکام را تغيير دهيم و براي رفع فقر و گرفتاري هاي ناشي از آن طرحي نو دراندازيم و روش هاي سنتي را کنار گذاريم. اقتصاد سالم دين باوري را تثبيت مي کند و اخلاق و فرهنگ را در مسير درستي هدايت مي کند.
چرا دينار عراقي ها از ارزش بيشتري نسبت به ريال ما قرار دارد و اقتصاد آنها از اقتصاد ما سالم تر است هرچند روي تلي از خاکستر نشسته اند که حاصل جنگ هاي پي درپي بوده است. آيا پاسخي جز اينکه تحريم هاي کمرشکن و مديريت هاي سليقه اي عامل آن بوده اند پاسخ ديگري داريم؟
دولت بايد بيشتر به ارزش کالاهاي صادراتي بيانديشد نه به حجم آنها. اين همه کاميون-هاي در صفي که مسير ايران را به سمت افغانستان و عراق و ديگر کشورهاي منطقه طي مي کنند چه ميزان درآمدهاي مورد نياز را تأمين مي کنند در شرايط تحريم به نسبت شرايط غير تحريم.
همه مي دانيم و نمي توانيم کتمان کنيم که سنگ بزرگ مقابل ما تحريم است و دور زدن اين سنگ هزينه هاي زيادي را به ما تحميل مي کند که بازگشايي ضررهاي آن در اين کوتاه نوشتار نمي گنجد در اقتصاد، قاطر چموش لگدزن از گربه ميو ميو کن بابا باارزش تر است روزي هاي خود را از دريا بجوئيم نه از رودخانه هاي کم عمق. اقتصاد کلان را با گنجشک روزي نمي توان اداره کرد.
والسلام