سال 1346 خانه همسايه ما آتش گرفت و خساراتي چند به بار آورد. آتش نشاني اعلام کرد علت آتش سوزي اتصال سيم هاي برق بوده است. پس از بررسي توسط مهندسان برق معلوم شد که فردي به نام سيدعلي با دريافت وجهي از صاحبخانه براي آنکه هزينه برق را پائين آورد سيم کشي خانه را از پشت کنتور و بدون فيوز وصل کرده است که در اثر نقص فني اطو، موجب آتش سوزي شده است.

سالياني است اين خاطره را در ذهن مرور مي کنم که چگونه مي توان غيرمسئولانه، اخيرا به اين کار نادرست دست زد؟

يکي از آشنايان مي گفت وقتي به يکي از مأموران کنتورخوان برق گفته است چرا مصرف برق ما زياد شده در پاسخ شنيده که مي تواند کنتور را دستکاري کند که پول کمتري بدهد مشروط بر آنکه ماهيانه مبلغ 50 هزار تومان به حساب وي واريز کند. باور اين گفته ها چندان مشکل نيست زيرا اخيرا يکي از لوله کش هاي ساختمان هاي خيابان احمدآباد برايم تعريف کرد که فرد انبوه سازي با زد و بند توانسته کابل اتصال برق به شبکه را از پشت کنتور وصل کند و براي فريب مأموران برق يک کابل هم به کنتور وصل کرده است.

به درستي نمي دانم ميزان برق دزدي چه اندازه است اما دقيقا مي دانم که از گذشته تاکنون برق دزدي بوده و من بعد هم خواهد بود.

رشوه دهي و رشوه گيري هم در اين باب مرسوم است به گونه اي که اگر بخواهي در نوبت طولاني قرار نگيري بايد سبيلي را چرب کني البته نه در همه مواقع و نه به صورت رسمي بلکه  بايد بلد باشي چه بگويي و با چه کسي صحبت کني.

بيان اين مطالب به معناي ناديده گرفتن زحمات و تلاش هاي بي وقفه مسئولان و مأموران ادارات برق نيست بلکه به منظور پيشگيري، لازم مي دانم مطالبي را قلمي کنم.

نخست اينکه مسئولان رده بالاي برق مي بايد برنامه اي براي نظارت بر ساختمان هاي تازه تأسيس داشته باشند و مسير کابل ها را امتحان کنند.

دو ديگر آنکه نظارتي بر ميزان درآمد مأموران توزيع برق داشته باشند که يک شبه فردي با حقوقي بخور و نمير صاحب خانه چند ميلياردي نشود.

سه ديگر آنکه حداقل سالي يک بار پست ها را جابه جا کنند و تغيير مسئوليت داشته باشند. در هر اداره و يا سازماني، آسيب پذيري و فساد مالي نهادينه مي شود و اگر که نظارت به خوبي انجام نشود ، اغماض هاي مرسوم فرصت سوءاستفاده را تشديد مي کنند.

دستگيري هاي اخير به علت اختلاس هاي کلان حکايت عدم نظارت بر عملکردها را به خوبي بيان مي کند. زيرا به هر ميزان که دستگيري ها افزايش مي يابد به اين واقعيت نزديک تر مي شويم که بسياري از تخلفات و جرائم يا کشف نمي شوند و يا به مصلحت ناديده گرفته مي شوند.

اگر خدمات دولتي به بخش خصوصي واگذار شود کمتر شاهد ضرر و زيان و عدم نظارت خواهيم بود زيرا بخش خصوصي منافع خود را در نظارت تام و تمام مي داند.

تشويق و تنبيه اگر در راستاي يکديگر نباشند دافعه و جاذبه نقش اصلي را در سيستم هاي مديريتي بازي نخواهند کرد.

بار سنگيني که دولت بر دوش خود گذاشته موجب شده توان نظارت بر امور را به خوبي نداشته باشد.

احسان نراقي مشاور معروف فرح ديبا همسر شاه معزول در کتاب «از کاخ شاه تا زندان اوين» خاطرات خود را قلمي کرده است. در بخشي از اين خاطرات مي گويد: «در شرايط سختي که شاه با تظاهرات وسيع مردم مواجه شده بود فرح مرا احضار کرد و گفت به نزد شاه بروم و وي را از وقايع و علت هاي پيش آمده و نارضايتي هاي مردم آگاه نمايم. شاه که باور داشت براي مردم کارهاي زيادي کرده وقتي به او گفتم فساد دربار و رشوه خواري يکي از عمده نارضايتي هاي مردم است باور نکرد تا آنکه مثال آوردم و گفتم: اشرف خواهر شما از شرکت کنندگان در مناقصه شهرک اکباتان 600 هزار دلار رشوه گرفته و برنده مناقصه را ديگري اعلام نموده است. شاه ادعا کرد که از اين جريان بي خبر است...»

بي خبري آفت بزرگي براي مسئولان است. اگر چشم و گوش هايي باز و بي پروا براي کسب خبر در حاکميت نباشند که فقط به ادارات اطلاعات و سازمان هاي امنيتي مربوط نشوند سيل هاي ويرانگر چپاولگران و فرصت طلبان رمه و چوپان را با خود مي برد و تا چشم باز کنيم با سيل انبوهي از چه کنم ها گرفتار مي شويم.

دزدي به معناي ربودن متقلبانه مال غير از ابتداي اجتماع انسان ها تا به اکنون بوده و من بعد هم خواهد بود و هميشه فقر باعث دزدي نمي شود. جرم يقه سفيدها که با نيش قلم و يا فشار دادن چند دکمه کامپيوتر، ميلياردها تومان به طرفه العيني مي ربايند نظارت کارشناسانه و تخصصي مي طلبد تا از آن پيشگيري شود.

در جهان امروز که پيچيدگي هاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي روز به روز بيشتر و بيشتر مي شود دير بجنبيم کلاهمان پس معرکه است.

از غذاهاي تقلبي گرفته تا داروهاي تقلبي و انواع کلاهبرداري هاي هوشمندانه در دنيا به اشکال مختلف ديده مي شوند.

دشمني صرفا با جنگ هاي نظامي و ظاهرنمايي نيست. دشمني ها همانند کرم هاي تکثيرکننده در سيب به ظاهر سالم و زيبا به صورت دروني کار مي کنند.

وقتي اقتصاد از روال طبيعي خود خارج مي شود و مسئولان در موضع دفاعي قرار مي گيرند شرايط براي سوءاستفاده چي ها و فرصت طلبان فراهم مي شود.

فرقي نمي کند کي و کجا آسيب به ساختارهاي مختلف نفوذ مي کند. برق و آب و ديگر خدمات هم مانند توزيع بنزين و گازوئيل از تخلفات مصون نمي مانند.

تو خود حديث مفصل بخوان از اين مجمل.

والسلام