مي گويند تا قرون وسطي مردم اقتدار را در آسمان ها جستجو مي کردند اما با پيشرفت علوم و فنآوري قدرت انديشه و تفکر و سازندگي در اختيار انسانها قرار گرفت اما امروز انسانها قدرت خود را به مرور از دست مي دهند و در اختيار هوش مصنوعي و الگوريتم ها قرار مي دهند. ديتاها و داده ها در رايانه ها ذخيره مي شود.

اگر بنا باشد به احساسات خودمان توجه نکنيم و به الگوريتم ها توجه کنيم که مي گويند شما را بهتر از خودتان مي شناسند و مي توانند بهتر از شما تصميم گيري کنند در اينجاست که ما از ماشين عبور کرده و خود را به دست امواج مي سپاريم.

سئوال اين است که در شرايط فعلي تا چه ميزان انسانها به خداوند توجه دارند و از فرامين او تبعيت مي کنند؟

فرقي نمي کند که ما مسلمان باشيم يا مسيحي و يا هر دين ديگري که به يگانگي خداوند تأکيد دارد مهم اين است که تحولات علمي و صنعتي و فنآوري هاي جديد تا چه ميزان بر باور ما تأثير دارند و به ما اجازه مي دهند که دست به انتخاب بزنيم و کورکورانه از آنچه به نام دين يا مذهب پدران ما برايمان به ارث گذاشته اند جانبداري کنيم ؟

مسلما به تجربه دريافته ايم که باور به خدا و پيامبران براساس يک غريزه دروني از آغاز خلقت نياز بشر بوده تا احساس تنهايي و خودبيگانگي نکند. اما اين را هم باور داريم که اديان همانند خود انسانها در اثر تحولات و تغييرات تاريخي دچار تحول و تغيير شده اند گرچه در اصول و تقسيم بندي رفتارها براساس گناه و صواب بعضا مشابه هم عمل کرده اند من باب مثال دزدي، دروغ و حرامخواري در کليه اديان نهي شده است زيرا با احساسات و فطرت انسان ها همخواني ندارد و ضرر و زيان حاصله از اينگونه عملکردها فرد و جامعه را متحمل خسارت هاي مالي و ناراحتي هاي رواني مي کند.

حال بازگرديم به موضوع اين نوشتار که آيندگان هستند. آيندگاني که با هوش مصنوعي و الگوريتم ها سر و کار دارند. آنجا که تصميم هاي کاري و شغلي و بعضا احساسي از انسانها سلب مي شود. هرچند برنامه نويسان اوليه انسانها هستند. انسانهاي تعليم ديده و متخصص در برنامه نويسي که شبانه روز سر و کارشان با کامپيوترهاست، به آنها دستور مي دهند و از آنها دستور مي گيرند و سرگرم برنامه هايي هستند که در محيط دايره اي به گستردگي جهان، نقطه اي مي شوند در دل اين دايره.

اگر شرکت آمازون به اين سطح از دانش رسيده باشد که شما را به کتاب خواندن در فضاي مجازي بکشاند و در زماني که شما کتاب مي خوانيد، کتاب هم شما را بخواند و از احساسات درونتان باخبر شود و بداند که کدام جمله يا واژه، شما را تحت تأثير قرار مي دهد و به علاقمندي مي کشاند بديهي است که رشته احساسات و تمايلات شما را در دست مي گيرد و به گونه اي برنامه ريزي مي کند که از فرد فرد انسانها به يک شناخت برسد. مسلما اين شناخت ها در برنامه ريزي هاي بعدي پايه و اصولي مي شوند که مثلا تبليغات کالاها و يا تبليغات انتخاباتي آنچنان روي افراد تاثيرگذار خواهد بود که اراده آزاد آنها را سلب کند.

وقتي گوگل با پردازش اطلاعاتي که از شما به دست آورده به جاي قاضي مي نشيند و براي تحقق خواسته هاي شما فرمان صادر مي کند گويي در اين صورت شما تصميم گيرنده نيستيد و گوگل به شما مي گويد چه تصميمي درست است.

اگر کامپيوترها شعر بگويند، مقاله بنويسند، تحليل سياسي و اقتصادي داشته باشند و منابع روي و زير زمين را بشناسانند همه چشم ها و حواس و عقلانيت به سمت آنها سير مي-کنند و در آينده کساني بر جهان حاکميت خواهند داشت و افکار عمومي را مديريت خواهند کرد که اين ابزار را در اختيار دارند. انسان ها را جابه جا مي کنند. کارخانجات را از حضور کارگران تخليه مي کنند و اسارت به عادت و پذيرفته شده را نهادينه مي کنند و به مرور بشر را از آسمان و زمين مي کَنند و به دست امواج مي سپارند تا ماهواره ها فرمان دهند حتي در گوشه اي از بيابان زير تيغ آفتاب به گمشده اي که راه به جايي نمي برد و جز به مرگ نمي انديشد.

اگر مقدر بشر تن دادن به تغييرات و تحولات روزآمد است و جز اين راه گريزي نيست حتي اگر از پس سالها غفلت و بي خبري به عقب بيفتد فلسفه وجودي دانش بنيان ها بيش از هر زمان ديگري اهميت پيدا مي کند و به قولي در تلاشي که مقدر بشر است دعوي بي نيازي از هيچ قومي مقبول نيست.

آيندگان در هر شرايطي که باشند محکوم به پذيرفتن تحولات علمي، صنعتي و فنآوري هاي نو به نو هستند چنانکه تجربه تاريخي گذشته تأييدي بر اين گفته است و بي جهت نبود که امام علي(ع) فرمودند: «فرزندان خود را براي آينده تربيت کنيد.» آينده اي که از همين امروز پايه هاي آن گذاشته شده است.

هر آنچه امروز مي بينيم و بعضا با آن مخالفت مي کنيم و يا مقابل آن مي ايستيم، معبري منتهي به دروازه آينده است. آينده اي که قدرت را از حاکميت ها مي گيرد و يا آنها را در اسارت الگوريتم ها و هوش مصنوعي قرار مي دهد.

کافي است به جنگ هاي سايبري دقت کنيم که به طرفه العيني کاري مي کنند که يک سپاه مجهز به سلاح هسته اي هم نمي تواند بکند. آرام و خاموش مي آيند، تخريب مي کنند و مي روند و ردگيري آنها هم آسان نيست.

راستي در چنين شرايطي ما در کجاي تاريخ قرار داريم؟ آيا ايرانيان باهوش و نخبگان و دانش بنيان ها مي توانند آينده بهتري را براي ما رقم بزنند؟

اين سئوال را آيندگان پاسخ مي دهند.

والسلام