سرمقاله 6 دی 1403 اسماعیل عسلی باید خود را در آینه ی مردم ببینیم
از جمله ویژگی های افراد موفق انعطاف پذیری در برابر حقایق و واقعیت های غیر قابل انکار است که به تغییر دیدگاه و مسیر حرکت آنها و پیدا کردن راه های مناسب تر برای رسیدن به اهداف منجر می شود . مطالعه زندگی بسیاری از چهره های نامدار در عرصه های علمی ، هنری و سیاسی ما را به درک برخی از وجوه مشترک بین آنها نزدیک می کند . این ویژگی ، تسلیم محض بودن در برابر پیام هایی است که پس از مرور بازخورد ها و نتایج پژوهش ها، مطالعات ، رفتارها و عملکرد خود دریافت می کنند. در مقابل چنین رویکرد موفقیت آمیزی ، برخی افراد در برابر پذیرش هر واقعیتی که می تواند به اصلاح و بازنگری دیدگاه و مسیر حرکت آنها بیانجامد، مقاومتی سرسختانه دارند و همین مسئله موجب می شود به دلیل هزینه هایی که از این رهگذر بر خود و دیگران تحمیل می کنند از اهداف اولیه خود فاصله بگیرند . جای پای چنین افرادی توسط کسانی که تسلیم حقایق و واقعیت ها می شوند ، محو می شود .گاهی الگوسازی از برخی موفقیت ها که در بازه ی زمانی خاصی آن هم در شرایطی ویژه به دست آمده اند موجب می شود که ما علاقه ای به درک شرایط و مقتضیات زمانی نداشته باشیم .
پژوهشگران در عرصه های علمی و همچنین کنشگران در عرصه های سیاسی و اجتماعی همواره نیازمند رصد تغییر مولفه هایی هستند که زمانی تضمین کننده ی موفقیت آنها برای رسیدن به نتایجی معین بوده است . همان گونه که بروز سرما و گرما ما را به تغییر پوشش وامی دارد ، تغییر شرایط اقتصادی و اجتماعی نیز باید روی روش هایی که برای رسیدن به مقصود به کار می گیریم تاثیرگذار باشد .
اهل سیاست به دلیل تاثیر فراگیر تصمیماتشان بر سرنوشت و کیفیت زندگی دیگران ، نیازمندترین افراد به درک شرایط برای انتخاب راهی مطمئن و کم هزینه برای رسیدن به اهداف و آرمان ها هستند .
گاهی شور و نشاط انقلابی حاکم بر یک جامعه و به ظهور رسیدن گونه ای احساس هم سرنوشتی بین آحاد مردم ، شرایطی را فراهم می آورد که عده ای با تفکری خاص و به دلیل بهره مندی از سرمایه ی اجتماعی بالا بتوانند منویات خود را پیش ببرند . بدیهی است که تداوم توفیق آنها در گرو رشد و تغییر موازی تغییر تمامی مولفه های موثر در موفقیت است اما از آنجایی که هیچکس قادر به جلوگیری از دگرگونی های اجتماعی و ایجاد فاصله بین دلایل موفقیت ها در ابعاد گوناگون آن نیست ، اهل سیاست نیازمند هماهنگ سازی سرعت و جهت حرکت خود با تغییرات ایجاد شده هستند که البته به معنای نادیده گرفتن آرمان ها و پشت کردن به اهداف نیست بلکه گاهی باید راهی کوتاهتر و یا در صورت نیاز راهی طولانی تر را برای رسیدن به هدف انتخاب کرد . از این رو دیدبانی و رصد شرایط و مقتضیات برای درک و فهم تغییرات ایجاد شده در راستای تضمین تداوم موفقیت ها ضرورتی انکار ناپذیر است .
از جمعیت و ترکیب سنی گرفته تا ذائقه ها ، ظرفیت های فرهنگی ، منابع طبیعی و مالی ، تاب آوری جمعی ، سواد عمومی ، مطالبات اجتماعی و نیازهای روزآمد ، شرایط جهانی و منطقه ای و شخصیت های مورد وثوق مردم و ... همه در معرض دگرگونی هستند و به ایجاد شرایط جدید منجر می شوند. به موازات چنین دگرگونی هایی شاخص های اقتصادی نیزبه گونه ای دچار دگردیسی می شوند که امکان حرکت با همان دست فرمان وجود ندارد .
با پذیرش تاثیر دگرگونی ها بر راهکارها دیگر جایی برای تاسی همه جانبه از الگوهای تاریخی باقی نمی ماند که ترس از ایجاد شائبه عدول از چارچوب های تابو شده مانع از پویایی و به روز بودن باشد . کسانی که دغدغه ی دفاع از باورها و سنت ها را دارند باید بدانند که بهترین راه برای دفاع از برخی دیدگاه ها و باورها ، نشان دادن تاثیر آنها بربهبود کیفیت زندگی مردم و پاسخگویی به نیاز آنهاست زیرا حرکت بی چون و چرای مردم زیر سایه ی برخی باورها در گرو راهگشا بودن آنهاست . حال اگر کسانی به هر دلیل از جمله اشراف گرایی ، سهم خواهی ، سوء مدیریت و عدول از چارچوب های اخلاقی موجب زیر سئوال رفتن برخی باورها شده و سرمایه های اجتماعی را در غیر محل خود هزینه کرده اند باید از شهامت لازم برای عذرخواهی و تجدید نظر برخوردار باشند زیرا نمی توانند منکر سهم خود در تغییرات ایجاد شده باشند و به یاد داشته باشند که ما نمی توانیم همان تعریفی که از نهالی نورس که نیازمند مراقبت و توجه و شکیبایی است ارائه می دهیم را به درختی تناور تسری دهیم و به دنبال تغییراتی در راستای جبران برخی کم نگری ها و کاستی ها نباشیم . از جمله نشانه های بلوغ برای یک انقلاب ، آمادگی مولفه های موثر درآن برای پذیرش نقد و در صورت لزوم بازنگری و جدا سازی سرشاخه های اضافی و پیوند زدن و غنی سازی خاک و آفت زدایی و ایجاد زمینه رشد است . انقلاب در هر لحظه باید خودش را در آیینه ی مردم به تماشا بنشیند و به تغییراتی که به او جلوه ای جذاب تر می دهد روی خوش نشان دهد.