اخیرا فرصتی دست داد تا مجموعه تلوزیونی قیام عثمان را ببینم . این فیلم در راستای رویکردهای پان ترکیسم که امثال اردوغان طبل آن را به صدا درآورده اند ، سفارش و تولید شده تا مخاطبان خود را با نحوه و فرآیند شکل گیری امپراتوری عثمانی آشنا کند . البته این حق هر ملت و قومی است که بزرگان تاریخ ساز خود را پاس بدارد و از آنها در قالب فیلم و مجموعه ی تلوزیونی ، ساخت تندیس ، نامگذاری شهرها و مکان ها و خیابان ها تجلیل کند . اما این فیلم فراتر از چنین رویکردی تهیه و تولید شده زیرا نویسنده و کارگردان تلاش کرده اند با چشم بستن بر بسیاری از واقعیت های تاریخی از عثمان یکم یک الگوی تمام عیار بسازند که با شجاعت و اخلاص به دنبال برقراری عدالت ، احترام به ادیان و مذاهب ، برافراشتن پرچم اسلام ، دفاع از تمامی اقوام ترک زبان ، پاسداشت حقوق زنان و مظلومان و تشکیل دولتی مقتدر است . با تامل در دیالگ ها ، تکیه کلام ها و نوع روایتگری های صورت گرفته در این مجموعه ی تلوزیونی درمی یابیم که کارگردان برخی از ویژگی های کورش از جمله احترام به باورهای دینی و مذهبی اقوام گوناگون را به عثمان یکم نسبت می دهد ، شجاعت او را با شجاعت حضرت علی (ع) مقایسه می کند ، مردی را به نمایش می گذارد که به عهد و پیمان خود پای بند است و سربزنگاه به فریاد افراد دربند و مظلومان می رسد و غنیمت های جنگی را بین همه ی افراد دخیل در پیروزی ها تقسیم می کند و حتی اگر منطقه ای مسیحی نشین را فتح می کند به دنبال رها کردن مسیحیان از چنگال کارگزاران مسیحی است که نماینده امپراتوری بیزانس هستند و از شهروندان تحت قیمومیت خود به زور باج و مالیات اضافی می گیرند . ماجرای دلبستگی عثمان یکم به دختری به نام بالا نیز به گونه ای در این مجموعه روایت می شود که مخاطب را تحت تاثیر صداقت و فداکاری آن دو نسبت به یکدیگر قرار می دهد .

تعاملات و مناسبات و روابط عثمان یکم با مغولان ، فرماندهان رومی و همچنین سلاجقه ی روم به گونه ای به نمایش درآمده که عثمان یکم را فردی پای بند به ارزش های الهی و انسانی و در عین حال زیرک و باهوش و طراح و برنامه ریز توصیف می کند .

در این مجموعه ی تلوزیونی هیچ اشاره ای به درآمیختگی ترک زبانان و ترک نژادها نشده و تمامی ترک ها را ترک نژادی معرفی می کند که عثمان به دنبال دفاع از حقوق آنها و تاسیس حکومتی است که سخنگو و نماینده ی ترک ها باشد .

طبیعتا وقتی چنین مجموعه تلوزیونی با هزینه ای گزاف در زمانی تولید می شود که شاهد توسعه طلبی های اردوغان در منطقه هستیم این ذهنیت در مخاطب ایجاد می شود که حکومت فعلی ترکیه نیز مدافع ارزش های مورد تاکید در این فیلم است .

پیوند معنادار اردوغان با اخوان المسلمین که رگه هایی از بازگشت به دوران اقتدار امپراتوری عثمانی در رویکردهایشان قابل شناسایی است بیانگر این است که سریال هایی ازاین دست در خدمت اهداف سیاسی اردوغان است که تلاش می کند نه تنها ترک نژادها بلکه ترک زبان های آذری که از نژاد آریایی هستند را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد و این در حالی است که بیشتر دانشمندان ایران شناس در بازگویی ریشه های تاریخی زبان آذری آن را آریایی دانسته و جغرافی نویسان اسلامی نیز آن را پارسی آذری ، پهلوی آذری و آذری خوانده اند .

پرسش این است که چرا با وجود شخصیت های تاریخی ایرانی که بعضا در عدل و انصاف و اقتدارگرایی مبتنی بر عدالت شهرت جهانی دارند ، تلاشی در جهت معرفی آنها در قالب تولید فیلم سینمایی و مجموعه های تلوزیونی صورت نمی گیرد و برای نمونه صدا و سیما به سراغ مختار می رود که برخی از مورخین شیعه نیز با او میانه ی خوبی ندارند و شهید مطهری نیز وی را شخصیتی فرصت طلب توصیف می کند !

سال گذشته نزدیک به سه میلیون نفر گردشگر از سراسر جهان تنها از آرامگاه و موزه مولانا در قونیه بازدید کرده اند . شخصیتی که اصالتا ایرانی است و زاده ی بلخ است و آثارش نیز به زبان فارسی نوشته شده است و استقبال از سروده هایش در سراسر جهان خصوصا غرب به اندازه ای است که غزلیاتش را ترجمه و بازخوانی می کنند . ولی هم زمان در ایران شاهد کم نگری به برخی از شخصیت های برجسته ی ایرانی هستیم که عملکرد آنها با هویت ایرانی گره خورده و موجب مباهات است . در پیوند با مسائلی از این دست همواره این پرسش مطرح می شود که چرا نان ما باید در سفره ی دیگران باشد.