محرم اولين ماه از سال قمري است . آنچه موجب تمايز اين ماه ازساير ماه هاي قمري براي شيعيان گرديده تقابلي است که در سال 61 هجري بين عده اي از شيعيان حسين ابن علي (ع) با سپاه اموي صورت گرفته و به شهادت نزديک به 72 تن در کربلا منجر شده است ! برخي بر اين باور هستند که انحراف از ارزش هاي اسلامي ، قدرت طلبي ، ميل به اشرافيت و سهم خواهي ظرف بيش از پنج دهه پس از رحلت پيامبر زمينه ساز اين فاجعه بزرگ شده است . پس از اين رويداد به دليل ايجاد خلاء رهبري و استبداد حاکم ، علي رغم تلاش هاي فراوان و بهره گيري از نگاه جانبدارانه ايرانيان ، شيعيان به جز در چند بازه ي زماني کوتاه نتوانستند نسبت به تشکيل کانوني براي همگرايي اقدامي صورت دهند و از آنجايي که در اقليت بودند تنها به بزرگداشت واقعه ي عاشورا و زنده نگه داشتن ياد شهدا اکتفا کردند تا آنجا که حتي شعار و رجز جنگجويان در زمان نبرد را نيز به خاطر سپردند . بر اساس شواهد تاريخي مراسم عزاداري به شکلي که اکنون مرسوم است براي اولين بار توسط ايرانيان برگزار شده است و در زمان ائمه خصوصا امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) که در رديف بزرگترين نظريه پردازان شيعه قرار دارند و امام محسوب مي شوند و حتي سالها پس از آن ، چيزي تحت عنوان سينه زني و زنجير زني رايج نبوده و شيعيان در عزاداري ها با گوش دادن به آنچه راويان از ماجراي کربلا بر زبان مي آوردند مي گريستند و با اين کار بر عهد و پيمان خود با اهل بيت پيامبر پافشاري مي کردند . ولي بعدها شيعيان خصوصا در ايران با درآميختن برخي از شيوه هاي عزاداري بومي و الهام گرفتن از جوامعي که پيشينه ي برگزاري مراسم عزاداري براي پيشوايان ديني خود داشتند به اشکال جديدي از عزاداري براي اظهار ارادت و محبت به امام حسين و يارانش روي آوردند . تقابل ايرانيان با امويان و عباسيان که رفتاري نامناسب با غيراعراب داشته اند در شدت ارادت ايرانيان به فرزندان علي (ع) که همه مسلمانان را به چشم امت اسلامي مي نگريست بي تاثير نبوده است . خواص شيعه و نظريه پردازاني که ظرف صدها سال موجب رونق حوزه هاي علميه و تبليغ ارزش هاي شيعي بوده اند ، ماجراي نهضت حسيني را به موضوع شايسته سالاري و امامت که يکي از مولفه هاي اصلي در زيرساخت اعتقادي شيعيان است گره زده اند . لذا از لحاظ ايدئولوژيکي اصل ماجرا همين است که گفته مي شود يزيد شايسته زمامداري مسلمين نبوده چرا که هم نحوه ي انتخاب او و هم رفتار و گفتار او هيچ شباهتي به خلفاي راشدين نداشته است . به طوري که اکثريت قريب به اتفاق مذاهب اسلامي ، يزيد را فاقد صلاحيت براي خلافت مي دانستند . اين که بعدها مسئله ي اصل برگزاري مراسم عزاداري ساير مباحث مرتبط به قيام امام حسين را تحت الشعاع قرار مي دهد به اين دليل است که در برخي از مقاطع تاريخي شيعيان موفق به تشکيل حکومت مي شوند و حکام شيعي نظير صفويان علاقه ي چنداني به طرح مسئله ي شايسته سالاري نداشته اند به همين علت همه ي نيروي خود را به عزاداري معطوف کرده اند . در حالي که قدرت الهام بخشي نهضت حسيني به اندازه اي زياد است که حتي گاندي غير مسلمان نيز براي همراه کردن مسلمانان هند از آن بهره گرفته است و کم نيستند جنبش هايي غير اسلامي که مکتب حسيني الهام بخش آنها بوده است . اين روزها که مردم با معضل کرونا دست و پنجه نرم مي کنند شاهد چالش هايي بر سر اولويت عزاداري و رعايت پروتکل ها هستيم که البته برخي از افراد واقع بين با الهام از آموزه هاي ديني که حفظ جان را از جمله واجبات دانسته و از اين که مسلمان خودش را به مهلکه بيندازد نهي کرده است بر برگزاري عزاداري مجازي تاکيد مي کنند . بر اهل اطلاع پوشيده نيست که عزاداري با هدف زنده نگه داشتن ياد و خاطره و اهداف شهداي کربلا برگزار مي شده و مسلما برگزاري مراسم عزاداري به صورت مجازي نيز مي تواند تامين کننده ي اين هدف باشد . کما اين که در سال 57 که اوج گيري انقلاب با ماه محرم مصادف شده بود مردم به جاي عزاداري راهپيمايي کردند و اتفاقي هم نيفتاد . آنچه در اين ميان بيش از هر چيز ديگر حائز اهميت است اين که شاهد اتفاق ناگواري پس از برگزاري مراسم عزاداري در بحث کرونا نباشيم چرا که نه امکانات کشور و نه ظرفيت بيمارستان ها اجازه ي چنين کاري را نمي دهد . در همين راستا نذورات هم مي تواند سمت و سوي ديگري پيدا کند به طوري که به جاي توزيع شربت و غذا که يکي از عوامل سرايت ويروس است نذر کنندگان با اختصاص هزينه ي اداي نذورات به خريد امکانات بيمارستاني مي توانند به ميدان بيايند . البته در اين ميان کساني متضرر مي شوند اما قرار نيست به قيمت جان مردم کسي در اين ميان نان بخورد و مدعي مسلماني هم باشد . اين چيزها را يک نوجوان اهل معرفت هم مي فهمد چه رسد به کسي که سالديده و با تجربه است و نياز به چانه زني نيست . مگر در زمان امام محمد باقر و امام جعفر صادق که خبري از سينه زني و زنجير زني نبود شيعيان با روش هاي معقول و متعارف عزاداري نمي کردند ؟ هدف اصلي از عزاداري زنده نگه داشتن ياد نهضت حسيني و الهام گرفتن از آن است . در شرايط عادي که کرونا وجود نداشت نيز عزاداري با اشکال گوناگون در کشورهاي جهان برگزار مي شد . لذا تابو سازي از رفتاري که ظرف سالهاي متمادي به تدريج شکل گرفته و دلايل گوناگوني مي توان براي آن اقامه کرد ما را به هيچ نتيجه اي نمي رساند ! به اميد اين که پيروان راستين امام حسين به دنبال اقامه عدالت و رعايت شايسته سالاري و اداره ي صحيح جامعه باشند . مهم اين است که رفتار ما مورد پسند سرور آزادگان جهان باشد . آنچه در حاشيه مي ماند اهميتي ندارد .