بيشترين آسيب کرونايي متوجه کودکاني شد که تاکنون فضاي کلاس و مدرسه را تجربه نکرده اند . اگرچه برخي از مدارس پيش از ظهور پديده کرونا در راستاي ارتقاي کيفيت آموزشي مبادرت به خريد و نصب امکانات پخش فيلم هاي آموزشي در مدارس کرده بودند اما همه ي آنها نمي توانست جايگزين مناسبي براي تمامي ويژگي هايي باشد که يک مدرسه دارد .
وقتي از خود مي پرسيم مدرسه چه ويژگي هايي دارد که آثار تربيتي متفاوتي را نسبت به خانواده و جامعه برجاي مي گذارد پاسخ هاي زيادي دريافت مي کنيم . فضاي مدرسه با خانه متفاوت است . بچه ها در مدرسه با مفهوم و مصداق نظم و ترتيب و برنامه ريزي آشنا مي شوند و بسياري از کارهايي که در خانه از انجام آن شانه خالي مي کنند را انجام مي دهند . ورزش کردن ، گوش دادن ، بازي هاي دسته جمعي ، انتخاب دوست در محيطي مطمئن تر از جامعه ، کشف توانايي هاي خود به کمک معلم ، تلاش گروهي در قالب تيم هاي ورزشي ، گشت و گذار آموزشي ، کسب آگاهي هاي لازم به منظور آماده شدن براي زندگي در جامعه ، آشنايي با علوم گوناگون به صورت پلکاني و فراخور توانايي هاي فردي ، رقابت سالم با گروه هاي سني همگن ، رسيدن به درک شرايط متفاوت ديگران و تلاش براي تعيين موقعيت ، تجربه ي هيجانات سالم و طبيعي ، استفاده از تجربيات معلمان براي جبران عقب ماندگي هاي ناشي از تنبلي و بي تفاوتي ، آشنايي با الزامات زندگي اجتماعي در فاصله بين خانه و مدرسه ، بهره مندي دانش آموزان از محصول تعاملات بين والدين و معلمان ، آموزش گفتگو با همسالان ، يادگيري نه گفتن به انواع پيشنهادها ، حرکت و رشد جسمي و رواني در سايه تشويق ، درک و تشخيص تدريجي تفاوت بين وظايف مدير ، معاون ، معلم ، مشاور ، خدمتگزار ، دفتردار ، راننده سرويس و ... ، پي بردن به اهميت يادگيري با شرکت در آزمون هاي جمعي ، قرار گرفتن تحت پوشش آموزش هاي استاندارد ، استفاده صحيح از ابزارها خصوصا لوازم تحرير نظير خودکار و مداد و کاغذ و کتاب و ... ، تنظيم شدن ساعت بيداري و خواب و استراحت و غذاخوردن کودک و نوجوان وهمه ي آن چيزهايي که زندگي يک کودک را از حالت يکنواختي بيرون مي آورد و به آن تنوع مي بخشد .
کرونا همه ي اين موهبت ها را از کودکان ما گرفت و خانواده ها را دچار حالت بلاتکليفي کرد . بدون ترديد تداوم اين وضعيت منجر به پرورش نسلي خواهد شد که قادر به پذيرش مسئوليت هاي بزرگ اجتماعي نخواهد بود ضمن اين که وسايل ارتباط جمعي خصوصا صدا و سيما هم به دلايل فني و هم ذوقي و سليقه اي نتوانستند جاي معلمان را پر کنند . اين معضل براي کودکاني که پدر و مادري کم سواد داشتند و يا پدر و مادرشان ناگزير به کار در بيرون از خانه بودند بيشتر خود را نشان داد . در حال حاضر تکليف کودکاني که ظاهرا يکسال تحصيلي را بدون حضور در مدرسه پشت سر گذاشته اند از لحاظ ميزان برخورداري از سواد روشن نيست و وضعيت سالي که در پيش است نيز در هاله اي از ابهام قرار دارد .
به نظر مي رسد بيشترين آسيب متوجه کودکاني گرديده که سال اولي بوده يا سالهاي ابتدايي مدرسه را تجربه مي کردند . به هر حال در حال حاضر وزارت آموزش و پرورش تلاش مي کند با واکسينه کردن معلمان و دست اندرکاران آموزش و پرورش در هر شرايط سني زمينه ي بازگشايي مدارس را حداقل بعد از پاييز فراهم سازد که البته تحقق اين مهم به سرعت واکسيناسيون و همچنين عدم تغيير رفتار ويروس کرونا بستگي دارد . نبايد فراموش کرد که امسال کودکان و نوجواناني احتمالا پا به مدرسه مي گذارند که بعضا مرگ برخي از بستگان دور و نزديک را با چشم ديده و يا پدر و مادر خود را در اثر اين بيماري مخوف از دست داده اند و از لحاظ روحي در شرايطي آرماني به سر نمي برند . بي گمان اگر شرايط به گونه اي پيش رود که آنها ناگزير شاهد مرگ برخي از همکلاسي هاي خود باشند آنگاه مدرسه براي آنها به عاملي آزار دهنده تبديل مي شود . متوليان آموزش و پرورش بايد براي پيشگيري از ايجاد شرايط غير مطلوب در مدارس تمامي همت خود را به کار گيرند و با توجه به اين که رفتار ويروس کرونا قابل پيش بيني نيست و سن ابتلا و مرگ و مير هم پايين آمده ، براي پايش همه جانبه شرايط بهداشتي مدارس و حتي سرويس ها از آمادگي بالايي برخوردار باشند .
بر اساس پيش بيني متخصصان علوم پزشکي و بهداشتي احتمال دارد که ويروس کرونا تا پنج سال ديگر هم به عنوان ميهماني ناخوانده حضور و هزينه داشته باشد . بر اين اساس آموزش چگونگي رعايت پروتکل هاي بهداشتي هم بايد در کنار ساير دروس قرار گيرد و نقش مربيان بهداشت براي نظارت دائمي بر وضعيت معلمان ، دانش آموزان و کلاس ها و گزارش هر گونه تغيير وضعيت جسمي دانش آموزان بسيار برجسته است . زيرا خدايي ناکرده اگر شرايط در مدارس به گونه اي پيش برود که اولياء دانش آموزان نسبت به جان و سلامتي فرزند خود دچار نگراني شوند ممکن است عطاي مدرسه را به لقاي آن ببخشند . تاکنون شرکت در مراسم عزا و عروسي و آيين هاي ملي و مذهبي و تجمع در نمايشگاه ها و تئاتر و سينما و ... به عنوان عامل انتقال ويروس از يکي به ديگري مطرح بود . حال اگر مدرسه هم در رديف اين عوامل قرار گيرد جايگاه مناسبي در ذهن و زبان اولياء و دانش آموزان نخواهد داشت . نبايد شرايطي ايجاد شود که کودکان ما بعدها از کرونا به عنوان لولوي قرن بيست و يکم ياد کنند .