سطح فهم عمومي و آشنايي عامه ي مردم با اصطلاحات ديني و تکيه کلام هاي فقهي و کلامي در حدي نيست که بتوانند با تعريفي که از واژه هاي خاص ارائه مي شود ارتباط برقرار کنند. اغلب مردم نمي دانند آبستراکسيون يعني چه و ضرورتي هم ندارد که بدانند. خيلي ها حتي نمي توانند درک کنند که فعال مايشاء چه مفهومي دارد. بسياري از عناوين براي اکثريت مردم قابل ترجمه و فهم نيستند زيرا با زبان محاوره که اغلب فارسي است فاصله ي زيادي دارند. اما همين مردم قادر هستند که با شنيدن برخي از اسامي و عناوين برخي رويدادهاي تلخ را به ياد بياورند. بي گمان نام جرج بوش بسياري را به ياد اشغال افغانستان و جنگ عراق مي اندازد و نام هاي ديگر اعم از خارجي و داخلي نيز يادآور رويدادي هستند که براي مردم خوشايند نيست.

براي نمونه طالبان با انديشه اي وام گرفته از پيشينيان آمدند و اسامي مقدسي را بر پرچمي سفيد نقش زدند و حرف هايي بر زبان آوردند که براي مردم افغانستان قابل درک و فهم نبود ولي در حال حاضر کمتر کسي در افغانستان پيدا مي شود که با معني و مفهوم طالبان بيگانه باشد. مردم افغانستان نمي دانند که طالبان در مدارس ديني پاکستان چه تعليماتي را از سر گذرانيده اند اما اين را مي دانند که طالبان يعني ريش و شلاق و مدارس بسته شده و هنرهاي ممنوعه و حرف مفت. چنين تعريفي از طالبان در هيچ فرهنگنامه و کتاب لغتي پيدا نمي شود و اگر از خود طالبان هم پيرامون مفهوم اين کلمه و عنوان سئوال شود ممکن است ساعت ها پيرامون معناي آن سخنراني کنند و مدعي شوند که به دنبال اصلاح جهان و برقراري عدالت در تمامي کشورها هستند در حالي که قادر به تأمين نان و آسايش مردم خودشان هم نيستند.

زماني اگر کسي از صدام حسين مي پرسيد که تو کي هستي با صدايي غرا مي گفت قهرمان عرب و مدافع بيت المقدس و محبوب مردم عراق ولي اگر از ساکنان مناطق جنوبي عراق مي پرسيديد که صدام کيست مي گفتند قلدري زورگو که به دنبال تحميل ديدگاه هاي خود با زور توپ و تانک و موشک است. بنابراين صدام دو تا تعريف دارد. تعريفي که خودش از خودش ارائه مي دهد و تعريف ديگري که مردم از او و کارهايش در ذهن دارند.

براي يک کارمند معمولي که سالهاست با تعاوني مسکن اداره اش بر سر ساخت و ساز منزلي که پولش را هم پرداخته اما هنوز تحويل نگرفته، تعاوني مسکن يک معنا دارد اما تعريفي که از تعاوني مسکن در کتاب هاي علوم اجتماعي ارائه شده معنايي ديگر را به ذهن متبادر مي کند که خيلي اتو کشيده و آرماني است.

براي يک کودک پدر يعني اعتياد و زندان و فرار از خانه و کتک کاري و براي کودکي ديگر پدر يعني پناهگاه و اميد و آغوشي گرم.

مدرسه براي دانش آموزي که قدرت خريد لوازم التحرير را ندارد و دائما با معلم بر سر ننوشتن تکليف شب بگو مگو دارد يک معنا دارد و همين مدرسه براي دانش آموزي که با تجهيزات کامل پا به مدرسه مي گذارد معناي ديگري دارد.

به راستي ما بايد در کجا به دنبال معني و مفهوم کلمات، واژه ها و اصطلاحات باشيم در لابلاي فرهنگ نامه ها و بيانيه هاي قانوني و سخنراني هاي رسمي و يا در بستر زندگي.

بعضي ها خيلي ناراحت مي شوند از اين که مردم برداشت ديگري از برخي عناوين و اصطلاحات دارند و توقع آنها اين است که مردم بايد براي آشنايي با مفاهيم برخي عناوين و پست ها و منصب ها و اصطلاحات و تعابير خاص به فرهنگنامه ها مراجعه کنند در حالي که دلمشغولي هاي زندگي فرصتي ايجاد نمي کند که مردم به سراغ فرهنگنامه ها بروند بلکه عموم مردم عملا در متن و بستر زندگي با مفهوم و مصداق برخي کلمات و اصطلاحات آشنا مي شوند.

وقتي به سراغ واقعيت زندگي مي رويم نيز مي بينيم که حق با مردم است زيرا طعم يک غذا زماني احساس و تجربه مي شود که خورده شود. از قديم الايام هم گفته اند که با حلوا حلوا گفتن دهان کسي شيرين نمي شود و از دل اسم هاي پرطمطراق چيزي بيرون نمي آيد.

از طرفي مردم حس و درک خود را از همه چيز در جريان مناسبات اجتماعي به اشتراک مي گذارند و نسبت به خيلي از چيزها به فهم مشترک مي رسند و ارتباط آنها با متون قانوني و فرهنگنامه ها قطع مي شود. کلمه دوست يا رفيق در فرهنگنامه به معني مصاحب و هم سخن و يار و همراه و سنگ صبور است اما براي کسي که حتي يک دوستي خوب را تجربه نکرده چنين معادل سازي ها کارساز نيست. ما اگر به خاطرات سربازي افراد گوش دهيم متوجه مي شويم که سربازي هم مي تواند مفاهيم متعددي در ذهن افراد گوناگون داشته باشد.

آيا هنوز هم بايد اصرار داشته باشيم که مردم بايد معني و مفهوم کلمات و اصطلاحات و تعابير و تکيه کلام ها را در کتاب هاي لغت پيدا کنند يا زندگي معني تمامي کلمات را براي آنها مشخص خواهد کرد.

تنها زماني که مفهوم کلمات در فرهنگنامه با برداشتي که ما از مفهوم کلمات در زندگي داريم همراستايي داشته باشد معلوم مي شود که جامعه به خوبي اداره مي شود بنابراين ما بايد با رفتار درست خاطره اي خوب از عنوان و پست و مسئوليت خود در ذهن و زبان مردم بر جاي بگذاريم و آنها را به کتاب هاي لغت و متون قانوني حواله ندهيم و حواله بر يخ ننويسيم.