در عصر مشروطیت که مجلس نوپای شورای ملی تأسیس شد برای کیفیت بخشیدن به انتخاب نامزدهای مجلس شورای ملی به نحوی سهمیه بندی شد که هر متخصصی در رقابت با رقیب بتواند به مجلس راه یابد زیرا در کمیسیون های دائمی مجلس می باید افرادی از همه طیف ها عضو شوند به عنوان مثال سهمیه ای برای قضات، وکلا، پزشکان، مهندسان، معلمان، استادان دانشگاه، روحانیان و امثالهم اعلام گردید و رقابت بین متخصصان شکل گرفت. نتیجه آنکه مجلس از اعتبار علمی، هنری، صنعتی، کشاورزی، نظامی و اقتصادی برخوردار شد و افرادی مانند محمد مصدق و حسن مدرس به مجلس راه یافتند.
اما به مرور که تحولات و تعهدات سیاسی، مجلس را از اعتبار انداخت، افرادی به مجلس راه یافتند که بعضا یا بیشتر بله قربانگوی شاه و رژیم سلطنتی شدند مانند دکتر ریاضی، شریف امامی و امثالهم و اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی که سیل جمعیت انقلابی با رویکردی مثبت نسبت به انقلاب وارد عرصه سیاسی شدند به جز شرایط معمول که بیشتر مربوط به عدم صلاحیت اخلاقی و مالی می شود تعهد بر تخصص چربید و مجلس بیشتر به دنبال تأیید صلاحیت نامزدهایی بود که با سوابق سیاسی روشن و التزام عملی به اسلام، قانون اساسی و معتقد به ولایت فقیه باشند. لذا چون فعالیت در خوری از احزاب با گرایشات متفاوت دیده نشد به جز حزب جمهوری اسلامی آن هم در مراحل اولیه شکل گیری در مجلس شورای ملی اول که بعدا به مجلس شورای اسلامی تغییر نام یافت تعداد قابل توجهی از اعضای خود را وارد مجلس کرد که پس از انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی توسط سازمان مجاهدین خلق [منافقین] اکثریت اعضاء به شهادت رسیدند و حزب جمهوری اسلامی دیگر همانند گذشته عرض اندام نکرد. به عنوان مثال می توان ترکیب مجلس دهم را به لحاظ میزان تخصص و سواد نمایندگان نمونه آورد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از مدیریت پژوهش خبری معاونت خبر صدا و سیما، پس از انتخاب هیأت رئیسه موقت، مجلس دهم از 288 عضو پذیرفته شده پس از تأیید اعتبارنامه آنها، رشته تحصیلی و تخصص نمایندگان در چهارگروه علوم انسانی، علوم پزشکی، فنی مهندسی و علوم پایه به شرح زیر اعلام گردیده است. 177 نفر تحصیلکرده در رشته های علوم انسانی که از این میان در رشته های مدیریت 67 نفر، حقوق و علوم سیاسی 35 نفر و 24 نفر در دیگر رشته های علوم انسانی اند. از 13 نماینده ای که تحصیلات آنها در رشته های علوم پایه بوده است 5 نفر فارغ التحصیل مقطع دکتری در رشته شیمی بوده اند.
29 نفر در رشته های فنی مهندسی شامل: مهندسی عمران، مهندسی معماری، مهندسی کشاورزی، مهندسی صنایع و مهندسی برق اعلام شده است.
7 نفر تحصیلات حوزوی داشته اند که به ترتیب 3 نفر خارج فقه یک نفر سطح 3 و تحصیلات 3 نفر نامشخص اعلام گردید. و نیز از مجموع 288 نفر نمایندگان مجلس دهم تحصیلات 27 نفر از آنها ناقص بوده است.
بیشترین نمایندگان مجلس دهم با 177 نفر معادل 5/61 درصد در رشته های علوم انسانی تحصیل کرده اند.
و اما بعد:
نگاهی گذرا به آمار اعلام شده که نسبت به سایر دوره های اول تا نهم مجلس شورای اسلامی نمایندگان از تحصیلات بالاتری برخوردار بوده اند ما را به این مهم توجه می دهد که یکی از ضعف های دوره گذشته عدم تعادل بین رشته های تحصیلی نمایندگان است که معمولاً عضویت آنها را در کمیسیون های دائمی در رشته های مورد نیاز با کمبود متخصص مواجه می ساخته است.
نتیجه اینکه اگر می خواهیم مجلسی قوی، آگاه، عالم به موضوعات علمی و تجربی داشته باشیم می باید از اصناف و بازرگانان گرفته تا صنعتگران و کشاورزان به مجلس راه یابند و اینگونه نباشد که بیش از 61 درصد از آنها صرفا در رشته های علوم انسانی تحصیل کرده باشند. نکته مهم تر آنکه نمایندگان مجلس می باید چراغ راه و آژیر خطر برای اعضای دولت باشند و آن میسر نمی شود مگر نسبت به آنها از دانش، تجربه و هنر بیشتری برخوردار باشند لذا در شرایطی که جهان به سمت تکنولوژی های پیشرفته و هوش مصنوعی با سرعتی ناباورانه در حرکت است مجلس شورای اسلامی باید از افراد نخبه خالی نباشد. برای تحقق چنین خواسته های معقول و مشروعی مردم می باید از دقت در انتخاب و جدیت دریغ نورزند. زیرا قبل از آنکه حضور در انتخابات تکلیف باشد شرکت در آن یک حق است که می باید به ثمر نشیند
والسلام