در بخش اول سرمقاله قبل، شرایط و امکانات بازبینی روند اقتصاد کشور به اختصار و کوتاه بررسی شد. اینک سیاست دولت جدید را در مسئله گردشگری و توریسم پیش  بینی می  کنیم. گرچه محدودیت  های قانونی و عرفی ما را از درآمد کلان گردشگری محروم کرده است اما می  توان با بررسی میراث  های کهن باستانی و موقعیت  های مناسب جغرافیایی برای جذب بیشتر توریسم خارجی و ایجاد شغل و درآمد حاصل از آن، طرحی نو درانداخت هرچند لازم نیست فلک را سقف بشکافیم!

ایران امروز در بخش گردشگری کمتر از کشورهای مصر، هندوستان و چین جاذبه  های توریستی ندارد. بلکه آثار به جای مانده از تمدن کهن سلسله  های پادشاهی ایران منحصر به فرد است تا جائی که در صد سال گذشته باستان  شناسان بنامی در این خصوص مطالب بسیار نوشته و پژوهش  های علمی قابل توجهی به انجام رسانده  اند.

متأسفانه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به هر دلیل که جای بحث فراوان دارد به صنعت توریسم توجه جدی نشد و از این امکانات، دولت بهره چندانی نبرد. این تفکر که توریست خارجی می  تواند فرهنگ مبتذل غربی را در کشور رواج دهد و یا جاسوس از آب درآید و باری سنگین بر دوش دولت گذارد موجب شد که عطایش را به لقایش ببخشند.

درست به خاطر دارم تقریبا 17 سال قبل در هتل پارس شیراز، جلسه  ای از طرف میراث فرهنگی برای بررسی وضعیت گردشگری با حضور آیت  ا... حائری خدابیامرز و صاحب-نظرانی چند تشکیل گردید. در آن جلسه که آیت  ا... حائری هم سخنران بودند، ایشان در فرازی از مطالبشان گفتند: «اگر همانند دبی بخواهیم توریست جذب کنیم و در تابلوهای تبلیغاتی زنی برهنه را نشان دهیم و زیر آن بنویسم This Dobai ما این کار را نمی-کنیم...» ناگفته پیداست که جلب و جذب توریست خارجی راه  های متفاوتی دارد و نیاز نیست با تبلیغاتی همانند دبی یا کشورهای اروپایی توریست  ها تشویق شوند به ایران سفر کنند. ما جاذبه  هایی داریم که در پنجاه سال گذشته گردشگران خارجی چندان اطلاعی از آن ندارند. به عنوان مثال عرض می  کنم در سفری که به کشور مالزی داشتم و از ما دعوت شده بود تا در اجلاس سران کشورهای اسلامی شرکت کنیم در یک نمایشگاه، کتاب  هایی به زبان انگلیسی، فرانسه و بعضا عربی در مورد جاذبه  های توریستی کشورهای مختلف عرضه می  شد که متأسفانه در مورد جاذبه  های باستانی و توریستی ایران کتابی ندیدم.

در سفر به چین که حدود ده سال قبل برای بازدید از رسانه  های مکتوب به پکن دعوت شدیم روند تبلیغاتی جاده ابریشم را در ساختمان تلویزیون و مرکز رادیو پکن مشاهده کردیم، هر یک از کشورهای باسابقه کهن در مسیر جاده ابریشم بودند با یک شبکه تلویزیونی روی دیواری بلند معرفی می  شدند متأسفانه از ایران هیچ شبکه  ای نبود اما از تاجیکستان بود.

در سفری که برای بازدید از روزنامه  های ترکیه و مرکز صدا و سیمای آن داشتیم وقتی از خانم فارسی زبان مستقر در ساختمان رادیو فارسی ترکیه سئوال کردم اخبار ایران را از کدام سایت خبری و یا خبرگزاری های ایران می  گیرید گفت: از خبرگزاری  های رویترز، واشنگتن پست و امثالهم. تعجب  آور نبود زیرا با ملاقاتی که با سفرای ایرانی مقیم آن کشورها داشتیم متوجه شدم که آنها به لحاظ ارتباطات زبانی آمادگی لازم برای بررسی چنین شرایطی نداشتند. نتیجه آنکه بعضی سفرای انتخابی می  باید از توانایی های علمی، سیاسی و آشنایی به زبان بومی چنان برخوردار باشند که بتوانند ایران را به جهان معرفی کنند آنگونه که شایسته کشورمان است نه آنکه صرفا به فضایی در سفارتخانه برای نماز اکتفا کنند که فقط شعارهای روی دیوار را خودشان می  خوانند و خود می  بینند.

اگر کشورهای مصر، چین، هندوستان و یا حتی امارات متحده عربی سالیانه رقمی در حدود 7 الی 15 میلیارد دلار درآمد توریستی دارند، و آثار متوع تر باستانی بیشتری هم از ما ندارند فقط به دلیل این است که اولا امکانات تفریحی، حمل و نقل مناسب، هتل  های لوکس، جاده   های مناسب و هواپیماهای ایمن برای جلب و جذب توریست ایجاد کرده  اند. ضمنا فارغ از تبلیغات و معرفی داشته  های خود در شبکه  های پربیننده تلویزیونی مانند CNN هم نبوده  اند.

متأسفانه تا سالیانی چند در محل تخت جمشید سرویس بهداشتی درست و حسابی نداشتیم. مدیریت صنعت گردشگری در سطح دکترا و بیش از آن در جهان امروز مطمح نظر است. سرمایه  گذاری چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی برای صنعت توریسم یک ضرورت است. موقعیت  های جغرافیایی و آب و هوایی مطلوب و متغیر حتی اگر کویر باشد جاذبه توریستی دارد.

داشته  های ما همانند گوهر تابناکی است که در لفاف کهنه  ای پیچیده شده و یا در ظرف زنگ زده مسین عرضه می  شوند ما به چه میزان از موزه  هایمان درآمد داریم؟

باور نمی  کنید در یکی از موزه  های آمستردام، گردنبند طلایی را دیدم که مربوط به املش بود با دو هزار سال قدمت و آنچنان نگهداری می  شد در قفسه  های خاص که حیرت کردم.

در کدام موزه  های کشورهای اروپایی و یا حتی آمریکا، آثار گرانبهایی از کشور باستانی ایران نیست. در بخش مهمی از قفسه  های، مهر و موم شده و سردر ورودی موزه  های لوور فرانسه و بریتیش میوزیم انگلیس آثاری از تخت جمشید و دیگر مکان  های باستانی ما به تماشا گذاشته شده است.

به قول حافظ: «آنچه خود داشتیم ز بیگانه تمنا کردیم» نقل به مضمون

و به قول حمید مصدق: «می  توان بر درختی تهی از بار زدن پیوندی/ می  توان در دل این مزرعه خشک و تهی بذری ریخت/ می  توان از میان فاصله  ها را برداشت. دل من با دل تو هر دو بیزار از این فاصله  هاست...»

امید می رود رییس جمهور جدید که باب کارکرد علمی و کارشناسانه را در تبلیغات انتخاباتی خود باز کرده اند صنعت توریسم را در ایران جدی بگیرند.

والسلام