اقتصاد و فرهنگ ، شانه به شانه ی هم گام برمی   دارند و آبشخور مشترکی دارند و هر دو به مثابه خط کشی هستند که می   توان همه چیز را با آن اندازه گرفت ولی در عین حال مرزی برای متمایز کردن آنها از یکدیگر وجود دارد که به آنها تشخص می   دهد .

شخصیت و رفتار فردی و اجتماعی هم در قالب اقتصاد و فرهنگ شکل می   گیرد و نهادینه می   شود ؛ هرچند صاحبنظران برای فرهنگ نقش تبعی قائل هستند و بر این باورند که اقتصاد در کانون تاثیرگذاری ها قرار دارد . باید اذعان داشت که رفتار ما آبشخور دیگری هم دارد که جغرافیاست ، به طوری که اگر ما جغرافیا را در کنار اقتصاد و فرهنگ قرار دهیم احساس می   کنیم که جورچین ما کامل شده است .

بر این اساس ، برای هر رفتاری می   توان توجیه اقتصادی ، فرهنگی و جغرافیایی در نظر گرفت . یکی از دلایل اصلی مهاجرت در واقع تلاش برای تغییر یکی از عوامل تاثیرگذار که جغرافیا باشد ، بر روی فرهنگ و اقتصاد است .

بهترین نمونه برای نشان دادن رابطه ی اقتصاد و فرهنگ ، وجود طبقه ی متوسط است که ارزش های رفتاری این طبقه نزدیک به طبقه ی ثروتمند و حقوق و درآمدش نزدیک به طبقه ی کارگر است . زمانی که جغرافیا و محل زندگی طبقه ی متوسط را تغییر می   دهیم ، می   توانیم به تفاوت هایی که در اقتصاد و فرهنگ او ایجاد می   شود ، پی ببریم .

بسیاری از جامعه شناسان ، طبقه ی متوسط در هر جامعه را میزان الحراره آن جامعه می   دانند زیرا این طبقه به دلیل میل فراوان به رشد و حرکت و پویایی ، نقش لوکوموتیو قطار دگرگونی را ایفا می   کند .

تنوع اقتصادی و فرهنگی ، دستاورد تنوع جغرافیایی در سرزمین باستانی ایران است که به تنهایی می   تواند در کنار منابع زیرزمینی برای ما درآمدزا باشد زیرا به توریسم فرهنگی رونق می   بخشد .

از میان گردشگران خارجی ، علاقمندان به گردشگری فرهنگی ، کم خطرترین زیرشاخه توریسم برای کشورهای دارای نظامی   ایدئولوژیک و سنتی مانند ایران هستند که با نگاه گزینشی به دنبال پالایش توریست ها در راستای حاکمیت ارزش های مورد نظر خود در مناسبات فرهنگی می   باشند . در ایران از توریسم جنسی و تفریحی استقبال چندانی به عمل نمی   آید و ایرانیان اصیل مباشرت با مسافران خارجی که با قصد تفریح و تمتع جنسی وارد کشور می   شوند را دون شان خود تلقی می   کنند و تلاش هایی هم که برخی جریان های معلوم الحال با هدف رونق بخشی به گردشگری مذهبی با رنگ و لعاب های شرعی در این خصوص داشته اند نیز بازخورد خوبی نداشته و با انتقادات شدید مواجه شده است

برخی کشورها که هیچ محدودیتی برای جلب توریست ندارند با ایجاد جاذبه ها یی که بعضا وارداتی است تلاش می   کنند از این طریق و به هر قیمت درآمد داشته باشند . این کشورها که به کانون خوشگذرانی تبدیل شده اند همواره آغوشی باز برای استقبال از کسانی داشته اند که موفق به تجربه برخی رفتارهای سرخوشانه در جامعه سنتی خود نشده اند .

ایران کشوری است که با برخورداری از آثار گوناگون تاریخی مربوط به عهد باستان و دوره های پس از آن می   تواند پذیرای علاقمندان به توریسم فرهنگی باشد . گردشگران علاقمند به موضوعات فرهنگی که به دنبال مطالعه پیرامون تاریخ و تمدن ایران هستند ویژگی هایی دارند که تعامل با آنها سودبخش است و منجر به معرفی داشته های تاریخی و معنوی ایرانیان می   شود .

در حال حاضر و شاید تا چند ده سال دیگر هم امکانات زیربنایی برای استقبال از گردشگرانی که هدفشان از مسافرت ، خوردن بهترین غذا و برخورداری از انواع امکانات تفریحی است فراهم نباشد اما گردشگران فرهنگی به دلیل انگیزه ی بالایی که برای آشنایی با فرهنگ ملت ها دارند اغلب تحصیل کرده و از آب و گل درآمده و اهل پژوهش و مطالعه هستند و گشت و گذار آنها در ایران منجر به ابراز احترام و دلبستگی عمیق نسبت به داشته های تمدنی ما می   شود .ضمن این که گردشگران فرهنگی مانند سایر گردشگران نه تنها راحت طلب و سخت گیر نیستند بلکه دوست دارند زندگی در جوامع سنتی مانند ایران را تجربه کنند از این رو برخی از محدودیت ها را نیز می   پذیرند .

دیوار بزرگ چین سالیانه 50 میلیون گردشگر دارد ، موزه های مصر و اهرام ثلاثه سالیانه بین 5 تا 10 میلیون گردشگر را به خود جذب می   کند . موزه ی لوور سالیانه بیش از 8 میلیون بازدید کننده دارد در حالی که بخش قابل توجهی از آنچه در این موزه به نمایش در می   آید متعلق به ایران باستان و برخی کشورهای آسیایی و آفریقایی نظیر چین و هند و مصر است . چین سالیانه بیش از 350 میلیارد دلار از رونق صنعت گردشگری درآمد کسب می   کند که چندین برابر درآمد نفتی ایران است.

ایران می   تواند با رونق بخشی به صنعت گردشگری فرهنگی همزمان به موازات زمینه سازی برای افزایش قابل توجه درآمد ارزی ، بازار صنایع دستی را گرم کرده و نرخ بیکاری را تا حد قابل ملاحظه ای کاهش دهد و بخش خصوصی را تشویق کند که با تاسیس دانشگاه هایی برای تربیت نیرو در این حوزه به نهضت رونق صنعت گردشگری بپیوندد .

اگر صنعت گردشگری فرهنگی در ایران رونق بگیرد شاهد احداث و توسعه ی فرودگاه های بین المللی در شهرهایی نظیر شیراز ، اصفهان و همدان در جنوب ، مرکز و غرب ایران و ساخت هتل در شهرهای گردشگرپذیر خواهیم بود .

و از همه مهمتر این که بزرگترین دستاورد گردشگری فرهنگی برای ایران گشایش پنجره ای رو به جهان برای گفت و گوست . ما تاکنون راه های زیادی برای معرفی خود به جهان را آزموده ایم که در میان آنها گردشگری فرهنگی جایگاه در خور اعتنایی نداشته است از این رو باید به این شاخه از گردشگری بیش از هر زمان دیگر اهمیت بدهیم.