سرمقاله 9 اردیبهشت 1404 اسماعیل عسلی بحران مدیریت یا مدیریت بحران
تزریق تدریجی اخبار پیامدهای یک حادثه ی هولناک به اقتضای ژرفایی و تاثیرگذاری آن از طریق رسانه های داخلی به افکار عمومی موجی از انتظار را برای دریافت اخبار نهایی و ارائه ی آمارهای تکمیلی پیرامون تلفات ، مصدومین و خسارات مادی ایجاد می کند و در صورتی که روند اطلاع رسانی ها در مقایسه با اخباری که از محل حادثه منتشر می شود کند باشد به التهاباتی دامن می زند که رنگ و بویی از گمانه زنی دارد .
چنین گمانه زنی هایی گاه در سایه ی مقایسه با رویدادهای مشابه صورت می گیرد که در این صورت اغلب مردم به دنبال یافتن انگیزه های مشترک هستند.
این گمانه زنی ها صرف نظر از این که کانتینرهای آتش گرفته محتوی چه موادی بوده، وجود ضعف و بی کفایتی در مدیریت بندر و امور گمرکی که تا پیش از این حادثه نیز رسانه ای می شد را برجسته می کند و تیغ تیز انتقادات را متوجه کسانی می نماید که در صورت اثبات اهمال کاری های صورت گرفته باید پاسخگو باشند .
مردم ظرف سال های گذشته بر اساس تجربه آموخته اند که سرعت و سمت و سوی واکنش مقامات کشور به رویدادهای مهم را برای ارزیابی میزان دلسوزی و مردمی بودن آنها مطمح نظر قرار دهند . طبیعتا انتظار عمومی این است که چنین واکنش هایی متناسب با عمق فاجعه جدی تر و تاثیرگذارتر بوده و از قدرت بازدارندگی بالا برای جلوگیری از تکرار فجایعی از این دست برخوردار باشد .
فاطمه جراره نماینده بندرعباس که می داند باید چشم در چشم موکلانش از اظهارات خود دفاع کند ضمن اعلام نامعلوم بودن علت انفجار از نگرانی های موجود پیرامون سرنوشت مفقودین خبر داده است .
اینگونه اظهار نظرها که با چاشنی احتیاطی واقع گرایانه صورت می گیرد و هیچگونه تایید و تکذیب و تحلیلی را یدک نمی کشد راه را برای اطلاع رسانی های تکمیلی باز نگه می دارد .
قالیباف رئیس مجلس نیز ضمن اظهار تاسف از وقوع این حادثه هیاتی مرکب از اعضای کمیسیون های مربوطه شامل کمیسیون عمران ، امنیت ملی ، امنیت و سیاست خارجی ، امور داخلی کشور و شوراها و بهداشت ودرمان را مامور پیگیری و رسیدگی به دلایل و پیامدهای این حادثه کرده که نشان دهنده وجود ابهام در علت بروز حادثه است .
استاندار هرمزگان گمانه زنی ها پیرامون علت حادثه انفجار در بندر شهید رجایی را بی اساس و غیرقابل اعتنا توصیف کرده که بیانگر رواج شایعاتی غیر همسو با اخبار رسمی در محل وقوع حادثه است .
پزشکیان در نشست جلسه اضطراری برگزار شده در هرمزگان نگهداری همزمان 120 تا 140 هزار کانتینر را به مدت طولانی در بندر شهید رجایی رفتاری غیر منطقی توصیف نموده و خواستار توجه به الگوهای رایج در بنادر بزرگ در کشورهای توسعه یافته شده است .این موضع گیری شائبه ی اهمال کاری را تقویت می کند .
سخنگوی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح وجود هر نوع محموله صادراتی و وارداتی برای سوخت و کاربرد نظامی در محدوده ی آتش سوزی را قویا تکذیب نموده و اینگونه خبرسازی های هدفمند را به رسانه های بیگانه نسبت داده است .که در واقع پاسخی به شایعات رواج یافته در این زمینه است .
رئیس کل گمرک کشور نیز به دنبال انتشار شایعاتی پیرامون گستردگی تخریب های صورت گرفته اعلام کرده که محل دپوی کالاهای اساسی آسیب ندیده و کار ترخیص کالا و تشریفات گمرکی در حال انجام است و به مردم و بازرگانان در خصوص ترخیص کالاها اطمینان خاطر داده است تا بدین وسیله بازار را از ترکش شایعاتی که نگرانی ایجاد کرده و به تورم دامن می زند دور نگه دارد .
خبرگزاری تابناک با اشاره به گزارش هفت ماه پیش خود پیرامون هشدار نسبت به بی توجهی سازمان بنادر استان هرمزگان در خصوص رها سازی تل گوگرد مدعی است که سازمان بنادر باید پاسخگوی این فاجعه باشد .
سخنگوی مدیریت بحران کشور با اشاره به این مسئله که بندر شهید رجایی قبلا نیز هشدار ایمنی گرفته بود ، احتمال خرابکاری را کم می داند و می گوید که با مقصران حادثه برخورد خواهد شد .
شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی نیز اظهار داشته که انفجار رخ داده در بندر شهید رجایی هیچ ربطی به محموله های نفتی نداشته است .
گمرک در اطلاعیه ای اعلام کرده که دپوی مواد شیمیایی و خطرناک علت آتش سوزی بوده که نشانه ای از بحران مدیریت است.
هیات پیگیری کننده که از سوی مجلس به محل حادثه اعزام شده اند به صورت جدی بر بی کفایتی و سوء مدیریت به عنوان علت وقوع رخداد صحه گذاشته اند . با در کنار هم گذاشتن تمامی آنچه از قول این و آن رسانه ای شده و یا در افواه عمومی رد و بدل می شود ، به نظر می رسد که در روزهای آینده باید منتظر انتشار اخبار دقیق تری از علت حادثه و گستره و حجم و پیامدهای آن باشیم و آنچه برای مردم از هر چیز دیگر مهمتر می باشد این است که اگر بحران به خوبی مدیریت شود نتیجه گیری در خصوص بحران مدیریت چندان دشوار نخواهد بود.