فضاي مجازي همان گونه که روي سبک زندگي مردم تاثير گذاشته و همنشيني با آن بخش قابل توجهي از وقت اقشار گوناگون را مي گيرد قاعدتا بايد روي نحوه ي رفتار مديران و مسئولين جامعه نيز تاثير گذار باشد چرا که در غير اين صورت فضاي مجازي به صحنه نمايش کژتابي ها ، بيهوده گويي ها ، مصاحبه هاي ويرانگر ، اظهارنظرهاي مضحک ، توصيه هاي غيرکارشناسانه ، وعده هاي پوچ و اشاعه ي سخناني تبديل مي شود که به موازات ايجاد نفرت و طرح مطالبات موهوم ، استحاله فرهنگي ، گسست عاطفي ، آشفتگي انديشگاني و شکاف بين نسلي و ... تبديل مي شود . مديريت فضاي مجازي را نبايد صرفا از جنبه هاي فني و در چارچوب کاهش ورودي ها و خروجي ها و شعاع خط دهي و راهکارهايي از اين دست دنبال کرد بلکه اين مهندسي کيفي فضاي مجازي است که نتيجه بخش است . چرا فضاي مجازي در کشورهاي توسعه يافته که شفافيت ، امري نهادينه شده است تا اين اندازه چالش آفرين نيست زيرا مردم تشنه ي حرف زدن و درد دل کردن و شنيدن سخنان دل خنک کن نيستند و سالهاست که آزادي انديشه و بيان را تجربه کرده اند ! امروزه هر مدير و مسئولي که لب به سخن مي گشايد يا رفتاري را در پيش مي گيرد بايد بداند که شنيده و ديده مي شود و به نسبت جايگاهي که دارد ، حساسيت افکار عمومي را برخواهد انگيخت . زيرا صدا و تصويرش ضبط مي شود . وقتي حتي دله دزدهاي خياباني هم مراقب هستند که در تيررس دوربين هاي بانکي نصب شده در پياده روها و بالاي ساختمان هاي مسکوني قرار نگيرند چرا مديران و مسئولين و نمايندگان با بي پروايي و بدون دانش سخن مي گويند . در گذشته مي توانستيم بگوييم که ديوار حاشا بلند است اما حالا ديگر اين حرف ها خريدار ندارد چون صدا و تصوير گواهي مي دهند . که چه کسي چه گفته است .
اين که پيامبر (ص) بيش از 14 قرن پيش فرموده بودند چيزي از من نقل نکنيد و يا در جايي ديگر فرموده بودند اگر چيزي از من نقل کردند آن را به کتاب خدا عرضه کنيد ( قريب به مضمون ) براي اين بود که اولا در آن زمان وقتي کسي سخني از ايشان نقل مي کرد سندي جز حافظه ي خود نداشت و ثانيا زماني که سخني دهان به دهان نقل مي شود امکان دارد کساني به سليقه ي خود چيزي به آن بيفزايند و يا کم کنند و ثالثا چه بسا کساني پيدا شوند که براي پيشبرد مقاصد خود سخني را به نفع يا به ضرر اشخاص به پيامبر (ص ) نسبت دهند و همين مسئله زمينه ي انحراف را فراهم آورد به همين دليل تا ده ها سال هيچ کتابي پيرامون گفته هاي پيامبر(ص) مکتوب نشد و پس از نزديک به 2 قرن که عده اي شروع به جمع آوري حديث به نقل از پيامبر(ص) کردند دقت مي شد که سلسله ي راويان را نيز ذکر کنند تا اگر به فردي غيرمتقي و مشکوک برخورد کردند آن حديث را کنار بگذارند . با اين وجود هزاران حديث در صد ها کتاب به پيامبر نسبت داده شده که اگر آدم با حوصله اي احاديث را در کنار هم قرار دهد و محاسبه کند که پيامبر بايد چقدر عمر کرده باشد که بتواند در مناسبت هاي گوناگون اين همه سخن گفته باشد ، عمر ايشان از هزار سال هم بيشتر خواهد شد . همچنين اگر بخواهيم سمت و سو و محتوا و پيام احاديث گوناگون را با آموزه هاي قرآني ارزيابي کنيم ، بسياري از احاديث محلي از اعراب نخواهند داشت .اما در زمانه ي ما تکنولوژي اين مشکل را با تصوير برداري و ضبط صدا به صورت همزمان حل کرده به طوري که گفته ها و سخنراني هاي بسياري از شخصيت هاي سياسي و فرهنگي و علمي که ظرف 100 سال گذشته در جهان به درجه ي بالايي از اشتهار و تاثيرگذاري رسيده اند ، قابل استفاده براي توليد مستندهاي علمي و سياسي و فرهنگي و هنري است .
آنچه در آموزه هاي ديني در خصوص وجود دو فرشته که اعمال و رفتار خوب و بد ما را مي نويسند آمده کم کم دارد در سايه ي تکنولوژي محقق مي شود.مطمئنا اگر حداقل نيمي از مردم دنيا به وجود آن دو فرشته غيبي اعتقاد داشتند کار ما به اينجا نمي کشيد که لقمه را از دهان يکديگر بيرون بياوريم . برخي از حکما و فلاسفه غير الهي و مادي معتقدند که حتي اگر بهشت و دوزخي هم وجود نداشته باشد ، اعتقاد به آن مي تواند از قدرت بازدارندگي بالايي براي تنظيم مناسبات انساني و رفتارهاي عادلانه در جوامع بشري برخوردار باشد .
هر چند در همين جهان هستند کساني که اعتقادي هم به معاد ندارند اما درعين حال به دليل نوع تربيت ، رفتارهايي مبتني بر هنجارهاي اخلاقي دارند زيرا باور کرده اند که زندگي در سايه ي قانون و نظم و ترتيب و انصاف و همزيستي مسالمت آميز مبتني بر خردورزي و قوانين کشف شده ي علمي بسيار لذت بخش و کم هزينه و کم خطر است .
در مورد سيستم هاي حکومتي نيز مشاهده مي کنيم که در برخي از نظام هاي سکولار ارزش هاي اخلاقي بيش از سيستم هاي مدعي باورمندي به ارزش ها رعايت مي شود لذا حتي در جاهايي که دوربيني وجود ندارد و مامور قانون حاضر و ناظر نيست قوانين رعايت مي شود به طوري که شما نمي توانيد يک جنس قاچاق را با قيمتي پايين به کسي بفروشيد زيرا مردم آنجا به دليل احساس هم سرنوشتي با اداره کنندگان جامعه حاضر به زير پا گذاشتن قوانين نيستند چرا که باور دارند ماليات و عوارض دوباره در قالب انواع خدمات به آنها بازگردانده مي شود .
چرا در برخي از کشورها دولت ها و مسئولين و نمايندگان با آغوش باز به استقبال شفافيت در تمامي زمينه ها مي روند اما در برخي جوامع با توسل به انواع بهانه ها سعي بر توجيه لزوم پنهانکاري دارند و مخفي کاري را با مصالح ملي گره مي زنند ؟ پاسخ روشن است . زيرا هنوز مناسبات مبتني بر شفافيت در چنين جوامعي جايگاه ندارد ! تا آنجا که اگر کسي راست بگويد ممکن است شغلش را از دست بدهد !
امروزه مخالفت با بهره گيري از تکنولوژي در حوزه ي ارتباطات و انعکاس واقعيت ها از جهاتي سر در آبشخور شفافيت گريزي دارد اما در آينده اي نه چندان دور ، تکنولوژي خود را به جامعه جهاني تحميل خواهد کرد و مناسبات دولت ها با يکديگر و دولت ها با ملت ها به گونه اي خواهد بود که گويي دو فرشته اعمال نيک و بد مسئولين و مردم را مي نويسند و بازتاب مي دهند . تفاوت گزارش فرشته هاي غيبي و مامور شده از سوي خدا با فرشتگان مصنوعي در اين است که داوري پيرامون عملکردهاي ثبت شده در ابزارهاي ارتباطي در همين جهان صورت خواهد گرفت . به همين دليل مردم بايد با جديت به دنبال نهادينه شدن دولت الکترونيک براي خودشان و پذيرش قواعد شفاف سازي از سوي مسئولين باشند تا هم عملکرد مردم و هم عملکرد مسئولين زير ذره بين مصنوعاتي باشد که گزينشي عمل نمي کنند و اهل پارتي بازي نيستند . کجا هستند آن فرشته هاي مصنوعي ؟ !!