بايد منصفانه لب به اعتراف بگشاييم و صادقانه بگوييم سياست هايي که در حوزه هاي گوناگون دنبال مي شود با يکديگر همخواني ندارد . براي نمونه ما ساليانه ميلياردها تومان براي تربيت پزشک و تحصيلات عالي دانشجويان هزينه مي کنيم اما نحوه ي تعامل ما با نخبگان جامعه و تحصيلکرده ها به گونه اي است که فرار را بر قرار ترجيح مي دهند .در واقع ما براي آمريکا و اروپا نيروي انساني نخبه تربيت مي کنيم ، بدون آن که هزينه اي از آنها بگيريم ؛ ضمن اين که با رفتن نخبگان به ميزان قابل توجهي دلار هم از کشور خارج مي شود . گاهي آدم به فکر فرو مي رود و پيش خود مي انديشد که سهم مردم عادي و نظريه پردازان و متوليان برنامه ريزي از 30 درصد افراد مبتلا به اختلالات رواني چقدر است ! از يکسو براي فرزند آوري تبليغ مي کنيم و از آن سو ساليانه هزاران نفر بر اثر ابتلا به مواد مخدر ، تصادفات جاده اي و شهري ، بيماري هاي قابل پيگشيري ، دعواهاي خياباني ، خودکشي و حوادث گوناگون از بين مي روند . گاهي براي جبران کمبود مسکن بايد نيم نگاهي هم به سبک زندگي داشته باشيم و سازگاري ها را بالا ببريم . بعضي از سالمندان در حالي در خانه هاي اعياني و اشرافي با امکانات فراوان از تنهايي رنج مي برند و در اثر دوري از فرزندانشان دق مي کنند و مي ميمرند که در برخي از خانه هاي واقع در حاشيه شهرها بيش از 10 نفر در يک اتاق بيتوته مي کنند و غذاي مناسبي براي خوردن ندارند. در حالي شاهد دورريز نان و انواع مواد غذايي هستيم که پس مانده هاي غذايي معادل نيازحداقل يک چهارم زير خط فقري هاي گرسنه است . مرض سوء مديريت به صورت هرمي از بالا به پايين سرايت کرده به طوري که سرپرست يک خانوار هم قادر به سلوک با زن و فرزند و مديريت و برنامه ريزي براي درآمد و هزينه هاي خود نيست و همه به گونه اي دچار درد چه کنم هستند . کساني که روزگاري از نفوذ بالاي معنوي برخوردار بودند و مي توانستند با پند و موعظه مردم را به سازگاري با شرايط ترغيب کنند آنچنان درگير بازي هاي گوناگون و راحت طلبي شده اند که بسياري از مخاطبان سنتي خود را از دست داده اند . ما از يک سو از کمبود پزشک مي ناليم و از سويي ديگر مي بينم که نوع مناسبات اجتماعي و سبک زندگي بيماري زاست . بسياري از مردم گرفتار بيماري هاي ناشي از افسردگي ، تنهايي ، طلاق عاطفي ، بي کاري و همنشيني با کاستي ها هستند . از يک طرف به دنبال بازگرداندن روستائيان به زادگاه خود و خالي کردن حاشيه شهرها هستيم و از طرفي ديگر قانون پرداخت توافقي مزد را تصويب مي کنيم که به زعم برخي از کارشناسان به منزله احياي سيستم برده داري است . در حالي از طرح مبارزه با بيسوادي بزرگسالان سخن مي گوييم که بسياري از کودکان و نوجوانان به دليل فقر و ناداري موفق به ثبت نام در مدرسه و خريد کتاب هم نيستند . از بانکداري اسلامي و حذف ربا دم مي زنيم ولي بانک هاي ايراني بالاترين نرخ بهره را نسبت به ساير کشورها در دستور کار خود دارند . همه ي اين واقعيت هاي تلخ در حالي شبانه روز در معرض تماشاي همگان قرار دارد که مديريت کشور بايد در يک پازل تعريف شود و همه طرح و برنامه ها مکمل يکديگر باشند .
شايد الگو برداري از طبيعت الهام بخش گردانندگان کشور باشد . در طبيعت هر موجودي نقشي ايفا مي کند و در هم تنيدگي اين نقش ها موجب تداوم حيات طبيعت است. زنبورها گرده افشاني مي کنند و درندگان مانع افزايش جمعيت نشخوار کنندگان مي شوند . زلزله انرژي انباشته شده در زمين را به تدريج آزاد مي کند و خاکستر آتشفشان ها نقشي ظريف در بارندگي ابرها دارد . زمين با گردش خود چهارفصل را ايجاد مي کند و جابجايي آب هاي سرد و گرم در درياها موجب ايجاد توفان مي شود تا طبيعت وظيفه ي خود را به خوبي انجام دهد .با تاسي به چنين الگويي ، نهادها و سازمان ها و ادارات و وزارتخانه ها و تشکل هاي مردمي و صنوف گوناگون بايد تکميل کننده ي تلاش يکديگر باشند اما نيستند . در چنين شرايطي نه آن که ثروتمند است امنيت جاني و مالي دارد و نه فقرا در آسايش زندگي مي کنند . وزراتخانه ها که وظيفه ي برنامه ريزي و هدايت و ريل گذاري را بر عهده دارند تصور مي کنند با نگاه بخشنامه اي کاري از پيش مي رود . در قرآن کريم به هر موضوعي به گونه اي پرداخته شده که گويي مهمترين موضوع است زيرا نگاه قران نگاهي سازواره اي است . دروغ به همان اندازه براي جامعه ويرانگراست که دزدي ؛ خيانت در امانت به همان اندازه بر مناسبات اجتماعي تاثير منفي مي گذارد که گرفتن ربا ، همسايه آزاري به همان اندازه نهي شده است که بي احترامي به پدر و مادر، اما در جامعه ي ما روي چند موضوع خاص دست مي گذارند و آنها را با اهميت جلوه مي دهند و بي خيال ساير موضوعات مي شوند . به همين دليل شاهد رخداد تمامي اتفاقات ناخوشايند به صورت يکجا و سونامي وار در جامعه هستيم . وقتي يک پيچ ريل قطار در جايي باز مي شود ، قطار را از ريل خارج مي کند و آسيب جاني و مالي و رواني به بار مي آورد . همه ي امور سر در گريبان يکديگر دارند. يک فرد غير متخصص و نا آشنا با اولويت ها مي تواند مملکتي را دچار آشفتگي کند و شگفت انگيز است که مسئله اي به اين روشني براي خيلي ها که کارشان تقسيم مسئوليت هاست قابل فهم نيست . شما اگر مي خواهيد کسي را از خود خشنود کنيد و پاداش کارش را به او بدهيد ابتدا ببينيد به درد چه کاري مي خورد . يک نظافتچي کاربلد بهتر از يک مهندس ناشي است که با هزار دوز و کلک و سهم خواهي براي خود مدرک جور کرده است تا مسئوليستي را به او واگذار کنند. آن وقت مي گويند چرا نخبه ها مهاجرت مي کنند . کسي که بالادست عده ي زيادي قرار مي گيرد بايد وجاهت و مقبوليت و فهم چگونگي انجام کار داشته باشد و چنين وجاهتي را نمي توان با يک حکم ايجاد کرد . بايد بگرديد فردي را پيدا کنيد که صاحب دانش و حسن شهرت باشد به گونه اي که حتي دشمنانش دانش و ميهن دوستي و مردم داري او را زير سئوال نبرند . گردش مسئوليت بين نخبگان بايد به گونه اي باشد که شائبه ي خويشاوند سالاري ، صاحبان دانش و فضيلت را از سکانداري امور کشور نااميد نکند . دايره ي مسئوليت ها بايد به وسعت دريا باشد تا موج بيافريند و پاک کننده باشد و هر قطره اي احساس دريا بودن داشته باشد . تنها نگاه سازواره اي است که احساس هم سرنوشتي را در مردم ايجاد مي کند . چنين احساسي موجب مي شود که همه براي مسئوليت پذيري به دنبال دانش و فضيلت و تقوا و صلاحيت فردي و وجاهت اجتماعي باشند نه رانت و حزب بازي و تعريف و تمجيد از اشتباهات زنجيره اي . آزادي بيان زماني خطرناک است که حرف هاي ناگفته پشت سد خودسانسوري انباشته شده باشد . اعتراض ، زماني خطرناک است که از اشاره به نوشته و از نوشته به زبان و از زبان به دست منتقل شود .اگر زبان اشاره به رسميت شناخته شود و به آن بها داده شود و مسئولين تنها با نگاه در آينه ي اشارات مردم نتايج عملکرد خود را ببينند ديگر کار به نوشتن و اعتراض زباني و اعتراض عملي هم نمي کشد . شايد فهم اين امر بديهي به خاطر ساده بودن آن است . خطوط متنافر جز اين که نيروها را هدر بدهند کار ديگري از آنها ساخته نيست . خطوط را در يک راستا قرار دهيد و نگاه سازواره اي به مديريت کشور داشته باشيد .