غرب ستيزي محض از سوي برخي طيف هاي اجتماعي پيش از آن که سر در آبشخور تحليلي راهبردي مبتني بر منافع ملي داشته باشد ، از گونه اي حساسيت تاريخي نشات مي گيرد . شرق و غرب ظرف هزاران سال به موازات رودررويي هاي نظامي و اقتصادي ، در سايه هوشمندي انديشمندان روشن ضمير خود به مبادلات فرهنگي نيز روي خوش نشان داده اند . همچنان که زماني غربي ها به اين نتيجه رسيدند که براي بهبود وضعيت خود بايد از شرق الهام بگيرند و با بهره گيري از تجارب ايرانيان  زندگي خود را دگرگون سازند ، شرقي ها نيز در مقطعي ديگر با پي بردن به دست بالاي غرب در دانش و تکنولوژي به استقبال برخي تغييرات رفتند . در واقع آنچه در جريان تعاملات ناگزير فرهنگي  و علمي دوران جنگ هاي صليبي غرب را بر آن داشت تا براي کم کردن فاصله اي که از مسلمانان دارد به ترجمه آثار علمي در حوزه پزشکي و ساير علوم رايج در آن زمان روي بياورد ، شرقي ها نيز با درکي واقع بينانه از آثار انقلاب صنعتي که دستاورد رنسانس بود براي جبران عقب ماندگي ها ، خود را نيازمند تعامل با غرب ديدند . 

از آنجايي که در جريان تعاملات علمي و فرهنگي ، تمثل و تشبه به شرق از سوي غربي ها و متقابلا تلاش براي همانند سازي محض از سوي شرقي ها امري اجتناب ناپذير است ، بحث غرب زدگي و يا شرق زدگي هم مطرح مي شود ولي چنين آفتي نبايد راه تعاملات دو سويه را مسدود کرده و منجر به اين شود که غربي ها و شرقي ها به انکار و تخطئه ي داشته هاي يکديگر بپردازند . در حال حاضر نيز جامعه ما در برابر غرب سه راه بيشتر پيش رو ندارد . غرب گزيني ، غرب گريزي و غرب ستيزي . بدون ترديد ما از راه غرب گريزي و غرب ستيزي به جايي نخواهيم رسيد ، چرا که بخشي از داشته هاي غرب ريشه در ميراث فرهنگي خودمان دارد و آنها نيز زماني براي کم کردن فاصله خود با ما از آثار دانشمندان ايراني و اسلامي وام ها گرفته اند . لذا بهترين راه اين است که به غرب گزيني روي بياوريم . يعني تجارب ارزنده و داشته هاي مفيد آنها را به داشته هاي خود بيافزاييم . نفي مطلق آنچه در غرب جريان دارد با هيچ منطقي سازگار نيست . اين که زماني چين و هند و ايران و بخش هايي از خاورميانه مهد تمدن بوده اند و اکنون اروپا و آمريکا  به کانون اصلي مبادلات علمي و صنعتي و فرهنگي تبديل شده اند نشان دهنده ي خويشاوندي تمدن هاست . کساني نظير سقراط ، افلاطون و ارسطو و ابن سينا و ابوريحان بيروني و نيوتون و اينشتين به دليل تاثيرگذاري فراگيري که داشته اند تنها متعلق به حيطه ي جغرافيايي خاصي نيستند و شخصيت هاي ادبي نظير هومر و حافظ و ويکتور هوگو و مولوي و فردوسي و نظامي و شکسپير نيز در همين چارچوب ارزيابي مي شوند . 

متاسفانه برخي افراد با ارائه ي تعريفي غلط از غرب به تخطئه ي تمامي ارزش هاي غربي مي پردازند . همچنان که عده اي تصور مي کنند صرفا تقليد از ظاهر غربي ها مي تواند موجب پيشرفت شود ، عده اي نيز متوهمانه به دنبال نفي مطلق ارزش هاي غربي و دامن زدن به جنگ تمدن ها هستند . البته کساني در غرب هم مشوق چنين رويکردي در کشورهاي جهان سومي و در حال توسعه هستند زيرا مي دانند که انزواي اين کشورها به سود غرب است . 

ما ظرف 300 سال گذشته هر جا به غرب گزيني روي آورده و خواستار بهره گيري از تجارب غربي ها در توليد و صنعت و کارآفريني و کادر سازي و الگو برداري براي ترميم کاستي هاي خود بوده ايم ، توفيقاتي به دست آورده ايم اما هر جا به دنبال شبيه سازي خود در امور ظاهري به غرب بوده ايم و يا تمام قد در برابر غرب ايستاده ايم ، عقبگرد کرده ايم . امروزه منظور از غرب تنها کشورهايي نيستند که در سمت غرب ايران واقع شده اند . به هر حال در شرق دور نيز جوامعي که با نيم نگاهي به غرب خود را بالا کشيده اند و توسعه يافته تلقي مي شوند مي توانند مورد توجه ما باشند خصوصا از اين بابت که بدانيم چگونه با توجه به وجوه اختلاف فرهنگي توانسته اند از لغزش هاي خود در روند الگوپذيري بکاهند ! 

اقتباس هاي نيم بند از غرب نيز به دليل ضعف ما در بومي سازي دستاوردهاي غربي به زيان ما تمام شده است . براي نمونه ما دمکراسي و برگزاري انتخابات را مي پذيريم اما چون قادر به خلاص شدن از رسوبات فرهنگ تماميت خواهي نيستيم به نتايج هدف گذاري شده نمي رسيم . اين معضل قابل تعميم به ورزش و فرهنگ و صنعت و کشاورزي نيز هست.

اصل تفکيک قوا سوغات غرب است که ما آن را پذيرفته ايم اما با آغشتگي آن به توصيه پذيري و دور زدن قانون که از آفات فرهنگي خودمان است آن را از حيز انتفاع ساقط کرده ايم . در عصر کنوني همه چيز از هنر و صنعت و فرهنگ گرفته تا آثار تاريخي و ميراث تمدني در خدمت اقتصاد است . لذا کشورهاي توسعه يافته تلاش مي کنند با جذب نخبگان علمي و هنري و افراد فهيم کشور ما که توانايي بالايي براي تعامل علمي و فرهنگي دارند ، مانع اداره ي کشور توسط افراد شايسته شوند . بايد يادآور شد که کشورها را در واقع متخصصان و دانشمندان اداره مي کنند و دولت ها  تنها نقش واسطه را براي توزيع وظايف بر عهده دارند . لذا در نبود متخصصان کارها به کساني واگذار مي شود که حتي اگر صادق و وطن دوست هم باشند ، قادر به پيشبرد صحيح امور نيستند که نتيجه اش مي شود همين وضعيتي که همگان از آن اطلاع دارند . درست است که مي گويند حمام وکيل ، بازار وکيل يا مسجد وکيل اما هيچ کدام از اين بناها را وکيل الرعايا نساخته است . سي وسه پل را شاهان صفوي نساخته اند و ترامپ هم تخصصي در ساخت واکسن نداشته است . اصولا دانشمندان و اهل پژوهش و تحقيق و صاحبان ذوق و هنر و اهل صنعت علاقه اي به مسئوليت هاي خطير که تمامي وقت مفيد آنها را مي گيرد نداشته و ندارند و ترجيح مي دهند به علايق خود بپردازند . لذا هنر فرمانروايان و اداره کنندگان کشور بايد اين باشد که اجازه ندهند نخبگان ناخواسته به خدمت بيگانگان در آيند . براي جلوگيري از فرار نخبگان بايد به نيازهاي حداقلي آنها پاسخ داد ، از آنها حرف شنوي داشت وکساني را بالاي سر آنها گماشت که توانايي درک و فهم ايده هاي آنها را داشته باشند . نخبگان ، واسطه هاي اصلي تعاملات علمي و فرهنگي هستند . نخبگان بايد احساس کنند که در خدمت مردم کشورشان هستند و هموطنانشان از آثار خدمات آنها برخوردار مي شوند نه در خدمت طبقه يا تفکري خاص ! عامل اصلي که مانع از خروج و فرار نخبگان از کشورمي شود ، احساس هم سرنوشتي آنها با مسئولين است ؛ هر گاه چنين احساسي آسيب ببيند آنها ترجيح مي دهند به جايي بروند که متاعشان خريدار دارد . درک اين موضوع  آنقدرها هم دشوار نيست ، آنچه دشوار به نظر مي رسد درک پيوند معنادار ضرورت حضور نخبگان با منافع ملي است . متني که به حاشيه رفته است .