علت اين که مردم خاطره خوبي از شنيدن وعده هاي زنجيره اي ندارند اين است که برخي از مسئولين براي بهره گيري از آثار رواني انتظاري که پس از دادن وعده ايجاد مي شود مبادرت به چنين کاري مي کنند . پر واضح است که افراد هوشيار و مطلع مي توانند پيش بيني کنند که چه وعده اي قابل تحقق است و چه وعده اي دورنماي روشني ندارد اما اغلب مردم از توانايي ارزيابي صحت و سقم وعده ها برخوردار نيستند . گاهي يک مسئول به جاي اين که به تشريح وظيفه ي قانوني خود بپردازد ، وعده مي دهد . در قانون اساسي به موارد زيادي برمي خوريم که به حقوق مردم اشاره شده است که البته تحقق آنها در گرو زمينه چيني و بسترسازي و ايجاد ظرفيت است . حال اگر يک مسئول براي به هيجان آوردن مردم و ايجاد انگيزه در آنها اين گونه وانمود کند که تمامي آنچه در قانون اساسي مورد اشاره و تاکيد قرار گرفته در بازه ي زماني محدودي قابل تحقق است در واقع مردم را به سخره گرفته است .

در فواصل زماني رواج تبليغات انتخاباتي با سيلي از وعده هاي رنگارنگ مواجه مي شويم که مطالبه آفرين است چرا که هر وعده اي ، وعده اي ديگر را به دنبال دارد . براي نمونه وقتي گفته مي شود در آينده ي نزديک فاز سوم خط مترو شيراز راه اندازي مي شود معنايي جز اين ندارد که واگن مورد نياز براي راه اندازي خط نيز بايد خريداري شود . يا وقتي سخن از صفر شدن قيمت زمين هاي مسکوني به ميان مي آيد ، مردم انتظار دارند که متعاقب آن شاهد کاهش قيمت خانه باشند .

اغلب مردم نه تنها روي وعده ها حساب باز مي کنند بلکه چه بسا بر مبناي آنچه شنيده اند به اقدامي غير منتظره دست ميزنند .

وقتي به درصد قابل توجهي از انتقادات رايج توجه مي کنيم درمي يابيم که اغلب سر در آبشخور وعده هاي شيريني دارد که فرجامي تلخ داشته اند . ترديدي نيست که انجام تمامي کارهاي خوب به صورت همزمان مقدور نيست . به همين دليل رعايت اولويت ها براي وعده دادن حائز اهميت شاياني است . اگر ميزان اعتبار تخصيص داده شده براي يک وام قابل ملاحظه نيست يا بايد از تعداد مشمولين دريافت وام قبل از اعلام اسامي آنها کم کرد و يا سقف آن را پايين آورد . نه اين که عده اي موفق به دريافت وام بشوند و سر عده اي ديگر بي کلاه بماند .

حداقل تاثيري که تحقق يک وعده بر جاي مي گذارد ايجاد هژموني و اعتبار براي وعده دهنده است که پيامدهاي خوشايند ديگري نيز دارد همچنان که بر زمين ماندن وعده ها و تبديل شدن آنها به مطالبات معوق منجر به ايجاد انتظاري کشدار مي شود که از آثار رواني ساير وعده ها نيز مي کاهد .

هر وعده اي متناسب با هزينه اي که دارد ايجاد اعتبار مي کند و مسئولين مي توانند از اعتبار به وجود آمده به عنوان سرمايه و نيرويي که جامعه را به حرکت درمي آورد استفاده کنند . وقتي يک خودرو که عده اي مسافر دارد به هر دليل از حرکت بازمي ايستد در صورتي که مسافران اطمينان داشته باشند در مخزن خودرو بنزين وجود دارد آمادگي دارند که شکيبايي به خرج دهند تا مشکل فني آن برطرف شود و حتي حاضرند آن را هل بدهند ولي اگر ببينند که خودرو بنزين ندارد به دنبال وسيله اي ديگر مي گردند تا به هر طريق خود را به مقصد برسانند و راننده مي ماند و خودرو اش

وعده تنها مختص به مسئولين نيست بلکه هر کسي با قدم نهادن در هر ميداني و انتخاب هر پيشه اي و گذاشتن هر عنوان و لقبي براي خود در ديگران ايجاد انتظار مي کند و ايجاد انتظار معادل همان وعده دادن است . کسي که روزنامه منتشر مي کند مدعي تنوير افکار عمومي است و کسي که مطب مي زند و مدرک دکتراي خود را بر ديوار مطب الصاق مي کند مدعي مداواي بيماران است و به همين ترتيب همه مدعي هستند و وعده دهنده با اين تفاوت که يک بيماراگر پس از مراجعه به يک پزشک مداوا نگرديد مي تواند به پزشکي ديگر مراجعه کند اما مسئول منصوب شده اي که وظيفه اش پاسخگويي به مطالبات مردم است نمي تواند مردم را به ديگري ارجاع دهد و در خوش بينانه ترين حالت مردم بايد تا برگزاري انتخابات بعدي و تحقق احتمالي مطالباتشان شکيبايي به خرج دهند .

در بازار سياست همواره شاهد بده و بستان هاي فراواني هستيم و اگر وعده اي داده مي شود در واقع پاسخ به وعده اي است که محقق گرديده و مثلا شخصي توسط عده اي از مردم به عنوان نماينده انتخاب شده و در موقعيتي ويژه قرار گرفته است مانند بازيکني که در پستي معين قرار مي گيرد تا با همکاري ساير بازيکنان پيروزي تيم را رقم بزند.

هر يک از مسئولين بايد خود را عضو يک تيم بدانند و برايشان مهم نباشد که نهايتا چه کسي گل مي زند نه اين که چوب لاي چرخ يکديگر بگذارند و ناهماهنگ عمل کنند تا عملکرد يکديگر را زير سئوال ببرند . اگر نسبت به اين کشور تعصب داريم تنها با نگاه تيمي مي توانيم کارها را پيش ببريم.