اخيرا رسانه هاي خارجي از تمهيدات دولت فرانسه براي همسو کردن رفتار شهروندان فرانسوي با تغييرات اقليمي پيش رو خبر داده اند . ظاهرا به دنبال پايين رفتن سطح آب چندين رودخانه در جنوب فرانسه و بررسي نوسانات جوي در اين کشور اتاق بحراني تشکيل شده و کارشناسان و متخصصين اين حوزه به ارائه ي پيشنهادات خود براي کاستن از اثر خشکسالي بر زندگي مردم پرداخته اند . برنامه ريزي براي مقابله با آثار خشکسالي در فرانسه از سال 2021 و همزمان با ثبت کاهش بارندگي ها آغاز شده است .

ممنوعيت پر کردن استخرها و فروش آنها و همچنين خودداري از شستن خودروها و آب دادن به چمن ها و پيشنهاد کاهش زمان استحمام به چند دقيقه از جمله تمهيداتي است که در بخش هايي از فرانسه که درگير خشکسالي است دنبال مي شود .

تقليل مصرف آب در بخش هاي صنعتي ، استحصال آب از طريق تصفيه فاضلاب ها و مديريت مصرف آب براي آبياري محصولات کشاورزي از جمله اقدامات ديگري است که با جديت در اين کشور اجرايي مي شود .

در همين رابطه کشورهاي اسپانيا ، ايتاليا و پرتقال نيز در صدد مقابله با خشکسالي برآمده اند .

اين در حالي است که خشکسالي در ايران از 20 سال پيش آغاز شده و تخمين زده مي شود که تا 10 سال ديگر نيز تداوم داشته باشد ولي متاسفانه نه تنها از تمهيدات کارشناسانه براي کاستن از آثار زيانبار خشکسالي در ايران خبري نبوده بلکه هر روز شاهد افزايش بهره برداري از آب هاي زيرزميني هستيم به طوري که برخي از استان هاي جنوبي نظير فارس که در بخش هايي از آن فرونشست زمين نيز رخ داده و بزرگترين درياچه آب شيرين آن يعني درياچه پريشان نيز خشک شده و درياچه بختگان و مهارلو نيز وضعيت خوبي ندارند از اجراي طرح هاي آبخيزداري و آبخوان داري متناسب با شرايط خشکسالي خبرهاي خوبي شنيده نمي شود . اغلب واکنش ها به پديده ي خشکسالي از سوي دغدغه مندان زيست محيطي و مسئولين محلي آن هم در سطح هشدار و اظهار نظر بوده و به نظر مي رسد که با توجه به گره خوردگي بهره برداري غير اصولي از آبهاي سطحي و زيرزميني با معيشت روستائيان دست دولت براي اقدامات جدي کوتاه باشد

کاريزها (قنات ها ) که سازگارترين شيوه بهره گيري از آب هاي زيرسطحي و تناسب زيادي با اقليم خشک و نيمه خشک ايران دارد از عهد باستان در ايران دنبال مي شده ولي متاسفانه با آغاز استفاده از پمپ براي خارج کردن آب هاي زيرزميني اغلب قنات ها خشک و تخريب شده و لايروبي نشده اند و کشاورزان نيز ترجيح مي دهند کماکان با همين شيوه هاي رايج شده و ويرانگر آب را از اعماق زمين به سطح بياورند که اين امر موجب پايين رفتن سطح آب ها و شور شدن آنها مي شود و به فرونشست زمين و تخليه تدريجي روستاها از سکنه منجر مي گردد .

زماني بود که برخي از نمايندگان مجلس خصوصا در شهرستان ها و روستاها به دنبال حفر چاه هاي عميق براي راضي نگه داشتن کشاورزان و بالا بردن محبوبيت خود بودند زيرا از دانش بالايي براي پيش بيني بحراني که اکنون با آن مواجهيم برخوردار نبودند و نمي توانستند مطالبات مردم را فراخور منافع ملي و اقتضائات اقليمي مديريت کنند .

در حال حاضر ماموران جهاد کشاورزي به صورت جسته و گريخته با کمک برخي از نهادها به دنبال پر کردن چاه هاي فاقد پروانه هستند و براي چاه هاي مجوز دار نيز کنتور نصب مي کنند که اگر چه مي تواند از وخامت اوضاع بکاهد اما اقدامي است که با تاخير چندين ساله صورت مي گيرد .

از آنجايي که پس از انقلاب شاهد تقطيع و توزيع زمين هاي کشاورزي بين روستائيان بوده ايم ، توجه چنداني به مديريت مصرف آب نداشته ايم و همين امر کار را به جايي رسانيده که با خشک شدن چشمه ها و قنات ها و چاه هاي عميق برخي از روستاها حتي براي تهيه آب آشاميدني نيز با مشکل مواجه هستند .

متاسفانه با وجود اين که اکثريت مردم خصوصا روستائيان طعم خشکسالي را چشيده اند اما اغلب به دليل گره خوردگي کشاورزي با زندگي و معيشت آنها حاضر به همکاري با دولت و کارشناسان اعزامي از سوي جهاد کشاورزي نيستند و از الگوهاي نوين کشت تبعيت نمي کنند و به دنبال کار خودشان هستند .

بايد بپذيريم که يکي از نشانه هاي توسعه يافتگي در جامعه اين است که زنگ خطر براي وقوع بحران در هر زمينه اي را به موقع به صدا درآوريم و به دنبال تکذيب واقعيت ها که از سوي رسانه هاي دغدغه مند مطرح مي شود نباشيم . اگر چه تغييرات آب و هوايي که شاهد آن هستيم محدود به ايران نيست و قاره ي سبز اروپا نيز با چنين پديده اي دست و پنجه نرم مي کند اما مقايسه تمهيدات انديشيده شده در آنجا و جايي که ما در آن زندگي مي کنيم نشان مي دهد که جاي تدبير در سياست گذاري ها و برنامه ريزي ها خالي است . ما گاهي بدون توجه به مصرف بالاي برخي از صيفي جات به آب با صداي بلند از صادرات هندوانه و گوجه فرنگي و خربزه سخن مي گوييم و از توليد بالاي گندم در برخي از استان هاي جنوبي و درگير با خشکسالي به عنوان يک موفقيت ياد مي کنيم .

آيا وقت آن نرسيده که براي حفظ حياتي ترين آفريده ي خداوند يعني آب آستين همت بالا بزنيم و با طبيعت همگام شويم .