شرکت های دانش بنیان با محوریت دانش و فناوری از جمله منابع تولید ثروت و رقابت پذیری هستند از این رو توجه تصمیم گیرندگان و اداره کنندگان کشورها به حمایت از شرکت های دانش بنیان عامل موثری در جهت ارتقاء رشد و توسعه ی اقتصادی است که برای کشورهای در حال توسعه خصوصا ایران از نان شب هم واجب تر است .

اساس و شالوده ی شرکت های دانش بنیان بر تحقیق و پژوهش که دستاورد نگاه کاربردی به خروجی دانشگاه هاست ، استوار است لذا با چنین نگاهی همواره باید در جستجوی رابطه ای معنادار بین تولید ناخالص داخلی و هزینه هایی که برای پژوهش صرف می شود ، باشیم.

هم اکنون برآوردها از مجموع هزینه کردهای پژوهشی شرکت های دانش بنیان در دنیا نزدیک به یک تریلیون دلار است که البته 20 درصد از این مبلغ سهم شرکت های بزرگ و معروف جهانی است.

شرکت های دانش بنیان را می توان محصول رسیده ی دانشگاه ها به حساب آورد . این شرکت ها قادر هستند با توجه به نیاز بازار و در راستای افزایش کیفیت به موازات کاهش قیمت و بالا بردن رقابت پذیری و بهره وری گام بردارند.

شرکت های دانش بنیان به فناوری و دانش به عنوان بخشی جداناشدنی از سرمایه اولیه نگاه می کنند و از این منظر هیچ شباهتی بین این شرکت ها و شرکت های بی خاصیت صوری که در بیشتر اوقات کارکردی مغایر با فلسفه ی وجودی خود دارند ، وجود ندارد .

وظیفه ی یک شرکت دانش بنیان تولید کالا نیست به همین دلیل چون از وسایل و ابزار بزرگ و پیچیده استفاده نمی کنند و اتکاء اصلی آنها به دانش و ایده ی افراد نخبه و تحصیل کرده است، قادر به فعالیت در فضاهای کوچک نیز هستند .

شرکت های دانش بنیان برای این که بتوانند با فراغ بال اهداف خود را پیش ببرند نیازمند این هستند که مالکیت معنوی آن ها بر طرح ها و ایده هایی که ارائه می کنند مورد حمایت قانونی باشد و در معرض دست اندازی دلالان و افراد سودجو قرار نگیرد زیرا مالکیت معنوی قابل لمس نیست و ساز و کار اثبات مالکیت آن پیچیدگی های خاص خود را دارد!

تنوع خدماتی که شرکت های دانش بنیان ارائه می دهند آغوش بسیاری از کارگاه ها و کارخانجات و حتی ادارات و سازمان ها را به روی آنها می گشاید؛ از ارائه ی خدمات تخصصی و مشاوره ای گرفته تا خدمات نظارتی ، توسعه ی کارآفرینی ، توسعه ی کسب و کار و تولید محصولات جدید و ....

در جامعه ما وجود نیروهای جوان و تحصیلکرده که در عین حال از هوش و ذکاوت بالایی نیز برخوردار هستند زمینه ساز فضایی مناسب برای توسعه ی شرکت های دانش بنیان است که این مهم در گرو ایجاد ظرفیت های قانونی در راستای حاکمیت فضای امن برای فعالیت صاحبان ایده است.

این که چنین قوانینی وجود داشته باشد که البته وجود دارد گام اول است اما گام اصلی و مهم در عمل خود را نشان می دهد زیرا متاسفانه همواره کسانی هستند که نیروهای فکری ، سرمایه ها و ایده های جالب و راهگشا را با شیوه هایی رذیلانه تملک می کنند. فارس و شیراز از این منظر که شهری دانشگاهی و در عین حال فاقد آلودگی است برای صاحبان ایده های نو و فعالیت شرکت های دانش بنیان یک فرصت استثنایی تلقی می شود اما متاسفانه به دلیل صنعتی نبودن که مانع اصلی برند سازی است. در مقایسه با برخی از استان ها از نظر دریافت سفارش داخلی جایگاه مناسبی ندارد .

قابل انکارنیست که شرکت های دانش بنیان در کنار حمایت های مالی به دلیل نوپایی نیازمند حمایت های قانونی و تدارکاتی ، حضور در نمایشگاه های داخلی ، منطقه ای و جهانی ، بهره گیری از خدمات آموزشی و شرکت در دوره های توان افزایی و برگزاری رویدادهای استارتاپی جهت بازار یابی و فروش محصولات خود هستند .

با وجود برخی مزیت های نسبی ایجاد شده برای شرکت های دانش بنیان که البته سهم فارس در آن چندان برجسته نیست ، اینگونه شرکت ها با مشکلات عدیده ای در سطح کشور مواجه هستند .

تاکید بر افزایش کمی شرکت های دانش بنیان موجب غفلت از کیفیت آنها و همچنین زایش بی رویه چنین شرکت هایی می شود . ضمن این که شرکت های دانش بنیان در بحث تعرفه واردات محصولات مشابه که بعضا یک درصدی محاسبه می شود قادر به رقابت با شرکت های خارجی نیستند.

مشکل تامین و تبدیل ارز را نیز باید به مشکلات شرکت های دانش بنیان افزود زیرا این نقیصه موجب کندی روند دسترسی به محصولاتی می شود که ثبت سفارش شده اند و از تحویل آنها در موعد مناسب خبری نیست !

شرکت های دانش بنیان در بحث توزیع مواد اولیه نیز با مشکل مواجه هستند و در بسیاری موارد باید مواد اولیه مورد نیاز خود را از بورس کالا خریداری کنند که چنین چیزی با توجه به پایین بودن سهمیه آنها مشکل آفرین است.

تامین مالی متوسط مقیاس ، چنبره ای است که شرکت های دانش بنیان در آن گرفتار می شوند زیرا رقم های تامین مالی که به دنبال آن انتظاراتی وجود دارد در حدی نیست که آنها بتوانند با شرکت های خارجی که با رقم های بالا حمایت می شوند رقابت نمایند.

به نظر می رسد اهمیت شرکت های دانش بنیان در حدی است که رسیدگی به امور آنها در حد ظرفیت و توانایی یک وزارتخانه با اختیارات و بودجه کافی است زیرا هماهنگ کردن دستگاه های گوناگون که هر کدام زیرمجموعه یک وزارتخانه هستند برای پاسخگویی به نیازهای روزآمد شرکت های دانش بنیان بسیار دشوار است و این در حالی است که از بالاترین مقام اجرایی کشور گرفته تا مجلس و قوه قضائیه در مقام حرف خواستار حمایت جدی از شرکت های دانش بنیان هستند به این دلیل که به اهمیت آنها وقوف پیدا کرده اند اما تمامی این توصیه ها در عمل با دست اندازها و موانع گوناگونی مواجه می شود که نیروهای جوان صاحب ذوق و متخصص که دهها کشور برای به دام انداختن آنها تور پهن کرده اند چنین موانعی را برنمی تابند . تا جایی که برخی از شرکت های دانش بینان فعال در شیراز ترجیح می دهند سفارش خود را از خارج دریافت کنند و به دلار پول بگیرند و این مسئله جدای از این که موجب می شود نان ما در سفر بیگانگان باشد و ارزش اضافی و سود واقعی نصیب از ما بهتران شود ، عملا با فرار مغزها تفاوتی ندارد!

شرکت های دانش بنیان در عصر ارتباطات و انفجار اطلاعات به منزله ی لوکوموتیو قطار توسعه هستند و باید بیش از پیش مورد توجه و حمایت قرار گیرند . جامعه ی ما در ساختار سنتی خود ظرفیت های مهمی نظیر وقف دارد که اگر به همت نیکوکاران فهیم در راستای حمایت از شرکت های دانش بنیان فعال شود ، برکات مادی و معنوی آن در دراز مدت فراتر از حد انتظار خواهد بود.