هر صنفی برای انجام کارش ابزاری دارد . آهنگر پتک و کوره و انبر و سندان دارد و پزشک دستگاه فشار خون و سنجش ضربان و ابزار کلینیکی و آزمایشگاهی و نانوا نیز تیر و تخته و آرد و ...سیاستمدار هم مهمترین ابزارش برای پیشبرد کارها مذاکره است . مذاکره مانند سازه ای است که بر چند ستون استوار است . از فهم شرایط حاکم بر جهان و توانایی سخن گفتن با زبانی همه فهم و پذیرفته شده در عرف سیاسی گرفته تا تعهد نسبت به منافع و برخورداری ازقدرت ایجاد موازنه بین داشته ها و نداشته ها و آشنایی با ساز و کار رد و بدل کردن امتیاز خصوصا در مواجهه با رقبای سرسخت جهانی. در دنیای سیاست دشمن همیشگی وجود ندارد که اگر چنین بود دیگر نیازی به سیاست ورزی و مذاکره و ترسیم راهبردهای مبتنی بر دیپلماسی نبود . علم سیاست ، علت تبدیل دشمنی ها به دوستی ها بر مبنای ایجاد منافع مشترک است که کارایی آن برای ایجاد امنیت ازکارایی مجموعه ی نیروهای نظامی ببیشتر است . اثر گذاری بر طرف مقابل از طریق مذاکره برای کسانی که دین باور هستند و در مناسبات و رفتار و گفته ها با نگاه تبشیری به دنبال ایجاد همگرایی هستند از اهم وظایف است . هنر اهل سیاست حفظ دوستان و زره ساختن از همسایگان برای کند کردن تیغ دشمنان است و وظیفه ی مهمتر آنها الگو سازی در عصر ارتباطات برای متقاعد کردن افکار عمومی جهانی و دوست یابی از میان لشکر دشمن است .

یک سیاستمدار اگرچه می تواند با هزینه های فراوان مبلغ تربیت کند و آنها را به اقصی نقاط جهان بفرستد تا اندیشه اش را تبلیغ کنند اما اگر بتواند با خشنود کردن مردمش و ساختن جامعه ای آرمانی ، مردم خود را به مبلغ تبدیل کند ، هزینه ی کمتری خواهد پرداخت. این که ما در جایی هزینه کنیم تا جای پایی برای خود درست کنیم و در مقابل ، رقیب ثروتمند ما دو برابر ما هزینه کند تا جای پای ما را پاک کند بهتر است یا این که با عدالت گستری و خشنود سازی مردم و ساختن جامعه ای مرفه بر اساس ارزش های مشترک انسانی کاری کنیم که جهانیان ما را الگوی خود قرار دهند ؟ در شرایطی که کشور با بحران های زنجیره ای دست و پنجه نرم می کند هیچ کس ریسک پشت کردن به مذاکره را نمی پذیرد زیرا همانگونه که تصور کردن سرباز بدون اسلحه امکان پذیر نیست ، تصور سیاست ورزی بدون گفت و گو و مذاکره هم خیالبافی است . پیامبر اکرم (ص) با کسانی مذاکره و مصالحه کرد که عمویش را به طرزی فجیع کشته بودند اما او هدفی بزرگتر را دنبال می کرد که عمویش نیز در همان راه جان باخته بود و نادیده انگاشتن قصاص خون او خشم خدا را به دنبال نداشت ! تابو سازی از مذاکره در میادین سیاسی به معنای پشت کردن به الفبای سیاست است زیرا آنچه مهم است نتیجه ی مذاکره است نه خود مذاکره !

ما با بسیاری از کشورها در چارچوب عرف سیاسی مذاکراتی جاافتاده و مرسوم داریم که با گستره و عمق روابطمان تناسب دارد و موضوعات گوناگون از جمله تجارت ، گردشگری ، همکاری های نظامی و علمی و فرهنگی را در بر می گیرد اما تنش ها و چالش هایی که به دلیل تعارض منافع با برخی از کشورها داریم ، مذاکره با آنها را برای ما حساس و تعیین کننده کرده است . زمانی که گفته می شود به استثنای رژیم صهیونیستی که اشغالگر و نژادپرست است با سایر کشورها می توانیم تعامل داشته باشیم یعنی مذاکره کردن با آنها هیچ منعی ندارد و قانون ، مسئولیت این کار را بر عهده ی دولت گذاشته است که رفتارش توسط مجلس رصد میشود . البته صاحبان تریبون و رسانه ها به دلیل ارتباطشان با مردم حق اظهار نظر و ارائه ی تحلیل و ترسیم دورنمای متن و حاشیه مذاکره را دارند که دولت آنها را می شنود اما حق تعیین تکلیف ندارند زیرا اگر چنین باشد دیگر سنگ روی سنگ بند نمی شود . پر واضح است که هر صاحب تریبون و رسانه ای تفکر و خط و ربطی را نمایندگی می کند که جمع بندی دیدگاه های آنها را مشکل می سازد ، به هر حال دولتی با غلبه بر رقبای خود در جریان مبارزات انتخاباتی بر اساس رای مردم روی کار آمده و در طول مناظرات انتخاباتی حرف هایی بر زبان آورده که توانسته نظر مردم را به خود جلب کند به همین دلیل حالا که بر سر کار آمده وظیفه دارد که به وعده هایش عمل کند زیرا مردم به وعده های او رای داده اند و میزان هم رای مردم است ، تعریف مردم سالاری هم مشخص است . نظری بالاتر از نظر مردم نباید مطمح نظر باشد حتی اگر به گفته بنیانگذار جمهوری اسلامی نظر مردم با خواست برخی از کارگزاران نیز همسویی نداشته باشد ، در هر شرایطی ، نظر مردم ارجحیت دارد که احصای آن در عصر ارتباطات دور از دسترس نیست !

مردم اکنون خواستار پایان دادن به بی سر و سامانی های اقتصادی ، رفع تحریم ها و همچنین رونق و توسعه ی بازار کار در سایه ی ارتباط مناسب با جهانیان بر اساس سه اصل عزت ، حکمت و مصلحت هستند . در شرایطی که قدرت های بزرگ اقتصادی در سایه ی مذاکره به تنظیم مناسبات و ارتباطات جهانی خود می پردازند تا هزینه ی رسیدن به اهداف تعیین شده را کاهش دهند ، سایر کشورها نیز باید از شیوه های جا افتاده در عرف سیاسی نظیر مذاکره بهره بگیرند . از جمله خوبی های مذاکره این است که هر کشوری را ملزم می کند تا سیاست های منطقه ای و جهانی خود را بر اساس ظرفیت های اقتصادی اش تنظیم نماید چرا که طرفین پشت میز مذاکره برگه های خود را رو می کنند و هر کسی سعی می کند قدرت چانه زنی خود را با توجه به داشته ها و امتیازاتش بالا ببرد . در نهایت ، نشانه های عملگرایانه بودن سیاست ها پس از ترک میز مذاکره مشخص می شود . اگر در جریان مذاکره توافقی بر اساس عزت و حکمت و مصلحت حاصل شد که چه بهتر و اگر توافق حاصل نشد باید دید تهدید کدامیک از طرفین مذاکره بر اساس واقعیت های جهانی محقق خواهد شد . اگر آنها با تفنگ خالی به میدان دوئل بیایند خودشان هم باید بترسند و اگر تفنگشان پر باشد، تفنگ ما هم باید پر باشد که در این صورت ، سرعت عمل نتیجه ی رودررویی ها را مشخص خواهد کرد . آنچه مسلم است این که بود و نبود مذاکره را نباید یکسان تلقی کرد .