دروغ هرچه بزرگ تر باشد باورش ساده تر است. سياستمداران دو روش را تجربه کرده اند يکم دروغ را در قالب راست به خورد عوام الناس مي دهند. دوم راست را در قالب دروغ کتمان مي کنند.
ترامپ در اولين ديدارش با کيم جون اون رئيس جمهور کره شمالي گفت عاشق اوست و او هم مرا دوست دارد. در آن ملاقات تاريخي يک دروغ بزرگ رسانه اي شد و يک حقيت و راست پنهان ماند.
ترامپ بارها عنوان کرده دولتمردان ايراني درخصوص برجام مي خواهند با وي مذاکره کنند زيرا مذاکره با ايرانيان را يک موفقيت در سياست خارجي خود مي داند و براي رأي بيشتر به آن نياز دارد. اما در طول دو سال و اندي اين اتفاق نيفتاد. اينک مي گويد اگر برنده شود در همان هفته هاي نخستين ايراني ها به سراغ وي خواهند رفت و با او مذاکره مي کنند. نتيجه آنکه از دروغ عقب نشيني نمي کند تا با فرصت ديگري افکار عمومي را به خود مشغول دارد.
برخي از مسئولين ما هم از اين ترفندها بارها استفاده کرده تا خواسته هاي مردم را انجام شده عنوان کند.
در چنين شرايطي دروغ در اذهان عمومي براي مدتي راست جلوه مي کند اما وقتي هر آنچه عنوان شده تحقق نمي يابد و عکس آن ظاهر مي شود اعتماد عمومي خدشه دار شده و حرف هاي راست هم پذيرفته نمي شوند.
مردم هم عادت کرده اند دروغ هاي بزرگ را باور کنند و راست را با ترديد بپذيرند زيرا متأسفانه به لحاظ رواني شايعات زودتر به شياع مي رسند و همه گير مي شوند تا واقعيت ها.
به عنوان مثال: مسافري از راننده تاکسي مي شنود که فلان کارخانه آتش گرفته و چندين کارگر جان باخته اند.
اين خبر به سرعت انتقال داده مي شود زيرا افکار عمومي خبرهاي بد را بيشتر دنبال مي کند تا خبري که عنوان شود فلان کارخانه افتتاح شده و ميزان توليدات آن چند هزار تن در ماه است گويي آن مهم است و اين مهم نيست.
اين واقعيت ، خبر از بي اعتمادي، يأس و ناباوري مي دهد که متأسفانه بجا يا بي جا جوامع سياست زده مبتلا به آنند.
خبرگزاري هاي ما از قول مسئولين اعلام مي کنند که: «از فردا «امروز» تحريم هاي تسليحاتي برداشته مي شود و ما مي توانيم به هر ميزان اسلحه بخريم يا بفروشيم...»
شبکه هاي BBC، VOA و ساير شبکه هاي خبري که الي ماشاءالله مخاطب هم در سراسر جهان به زبان هاي مختلف دارند با تفسيرها و تحليل ها و نقل قول هاي کارشناسانشان عنوان مي کنند که چون آمريکا تحريم کرده ايران نمي تواند چنين کاري کند زيرا هر کشوري که با ايران معامله تسليحاتي کند چه در خريد و چه در فروش با تحريم آمريکا مواجه مي شود.
مخاطبان اين دو خبر متناقض برايشان اين سئوال پيش مي آيد که راستي کدام يک درست مي گويند و شرايط را به نفع خود تفسير مي کنند.
آنان که اهل انديشه سياسي و واقع نگرند به اين نتيجه مي رسند که بله شوراي امنيت براساس توافق برجامي پذيرفته که ايران در اين تاريخ از تحريم هاي تسليحاتي معاف مي شود. يک طرف قضيه درست است. اما طرف دوم که نتيجه است بايد منتظر زمان بود که دولت اعلام کند که بله توانستيم بفروشيم و بخريم و ارائه آمار کند هرچند مردم از خريد و فروش اسلحه معمولاً خبري نمي شنوند و تا مدتها محرمانه يا سري مي ماند.
نتيجه بحث اينکه هر سياستمداري با دروغ يا راست يا دروغ شبيه به راست سنگ خود را به سينه مي زند و از حرف هايش عقب نشيني نمي کند.
مردم مي گويند کسي که مروج دين است و دين به راستي و صداقت سفارش کرده نبايد دروغ بگويد و درست هم مي گويند. اما کشورداري و سياستمداري گاه ايجاب مي کند که ترفندي، حيله اي دروغي به مصلحت اعلام گردد که تاکنون چنين بوده است.
سئوال اين است که آيا ضرورت دارد که حتماً يک روحاني در کرسي سمت هايي بنشيند که مجبور باشد به دروغ متوسل شود؟
برداشتي که مردم از دين دارند و مروجان ديني را محترم مي شمارند و به گفته ها و نوشته هاي آنان اکتفا مي کنند به اين دليل است که اخلاقمداري آنان با الهام از دين باوري ملاک قضاوت است و با دروغ سازگار نيست.
ترامپ، پوتين، مکرون، بايدن و امثالهم اگر در راستاي منافع ملي به بيگانگان دروغ بگويند، مسخره کنند يا حرف لغو بزنند و يا حتي تظاهر به دينداري کنند مردم و جوامعشان چندان عکس العملي نشان نمي دهند که نتيجه آن بيزاري از دين و اخلاقمداري باشد اما در کشوري مانند ايران که فرم حکومتي آن جمهوري و محتواي آن اسلامي است دروغ از مسئولين مملکتي در مسائل داخلي پذيرفتني و پسنديده نيست و قطعاً به باورمندي مردم لطمه مي زند. مجلس، قوه قضائيه و قوه مجريه که مثلث محافظ امنيت هستند مي بايد به گونه اي عمل کنند که فرق بين واقعيت و حقيقت مشخص شود و مردم با شفافيت خبرها را دنبال کنند.
بعضي از مسئولان وعده هاي دروغ مي دهند. مثلاً وعده اي مي دهند که عملي نيست، وعده هاي غيرعملي دروغ است خواه از سر عمد باشد يا جهل.
نقل کرده اند وقتي سرودي که براي شهادت استاد شهيد مطهري ساخته شد و از سيماي جمهوري اسلامي پخش گرديد مرحوم آيت الله مشکيني از قم به امام راحل زنگ مي زنند که شما اين سرود را گوش مي کنيد؟ و به لحاظ شرعي اشکال ندارد؟ امام مي فرمايند: شما گوش نکنيد.
اين سخن يک مرجع عاليقدر داراي ايهامي است که خواص مي دانند نظر امام چه بوده تأييد يا رد؟ واقع قضيه اين است که امام نظرشان پيرامون موسيقي اين بوده که اگر تأثير منفي روي احساس و باور شما مي گذارد گوش نکنيد. «نقل به مضمون»
از ديدگاه اسلام و براساس سنت به کارگيري حيله، ترفند و دروغ در جنگ با دشمنان پذيرفتني است با الهام از اين ايه قرآني «و مکروا و مکرالله والله خير الماکرين» سوره آل عمران آيه 54 [يهود و دشمنان مسيح، براي نبودن او و آئينش نقشه کشيدند، و خداوند (بر حفظ او و آئينش چاره جويي کرد و خدا بهترين چاره جويان است...]
مکر که در اينجا به معناي چاره جويي به کار رفته در محاورات عمومي به معناي حيله است که مي تواند در مقابل دشمنان به کار برده شود اما در برابر ملت و براي مردم مسلمان جايز نيست. زيرا نقض غرض است و موجب بي اعتمادي بين ملت و دولت مي شود.
کافي است سري بزنيم به فضاهاي مجازي که چگونه فضاسازها با طرح مسائل اين چنيني باور مردم به دين و اخلاق را مي دزدند و متأسفانه بعضي مسئولان ما بهانه به دست آنها مي دهند. دروغ هايي که محققين مي گويند از اخبار جعلي اسرائيلي است اما بعضا از زبان بعضي از منبري ها و مداحان شنيده مي شود و آنها بر آن صحه مي گذارند.
حتما تنبيه و تنبه يک منبري يا مداح فرض است اگر دروغ بگويد.
وقتي مرحوم حجازي ناطق زبردست و نماينده مجلس در حضور امام تعاريفي از ايشان کرد که مقبول و درست نبود امام گفتند: «اين حرف ها را نزنيد که من هم باور مي کنم».
اين برخورد منطقي و عالمانه و با صداقت باعث شد تا ديگر کسي جرأت نکند گزافه گويي نمايد.
امام حسين(ع) مي توانست در مقابل لشکريان به خون تشنه اش متوسل به دروغ شود و به قول بعضي از علما تقيه کند. اما عليرغم اين که مي دانست خود و فرزندان و يارانش شهيد مي شوند و جان سالم از اين مهلکه به در نمي برند راست و با استقامت ايستاد و بيان حقيقت کرد و پاي باورش هم ايستاد تا شد امام حسين(ع) که از پس 1400 سال جهاني در گذشته و حال به وي افتخار و اقتدا کند.
گاه بايد به اين شعر حافظ بيشتر انديشيد که:
«گر مسلماني از اين است که حافظ دارد
واي اگر از پس امروز بود فردايي...»
مسلماني به عمل مسلماني است نه به شعار و تظاهر به دينداري هرچند اسلام در عرف ، امر به ظاهر مي کند و تشخيص باطن افراد را سخت مي داند ليکن مي توان به اعمال مسلمانان توجه کرد و حکم به مسلماني داد. گاه بايد هر مسلماني در مسلماني خود ترديد کند و از شک به يقين برسد آن وقت کسي دروغ نمي گويد و جامعه به سلامت مي رسد.
والسلام