وارد حساب کاربری خود شوید

نام کاربر *
کلمه عبور *
مرا به خاطر بسپار

ایجاد یک حساب کاربری

فیلدها با ستاره (*) مشخص شده اند مورد نیاز است.
نام *
نام کاربر *
کلمه عبور *
تائید رمز عبور *
پست الکترونیک *
تأیید ایمیل *
کپچا *
Reload Captcha

    تأثير فرهنگ شفاهي بر ادبيات سياسي

    توسط اسماعیل عسلی/ سردبیر روزنامه عصرمردم 23 آذر 1399 312 0
    سرمقاله اسماعیل عسلی 24 آذر 1399      تأثير فرهنگ شفاهي بر ادبيات سياسي

    در مورد تاثير فرهنگ شفاهي بر ادبيات سياسي حرف هاي زيادي براي گفتن وجود دارد . فرهنگ شفاهي در بر گيرنده بخش عظيمي از ميراث معنوي و ادبيات فولکوريک و ضرب المثل ها و قصه ها و روايت هاي تاريخي است که در گذشته به علت عدم دسترسي طيف عظيمي از مردم به کتاب و کاغذ و قلم ، ناگزير از حافظه پا به سن گذاشته ها به زبان منتقل مي شده و سينه به سينه نقل مي گرديده و محل تبادل اين دانسته ها و محفوظات نيز غير از خانه و کوچه و بازار ، تکيه ها ، عبادتگاه ها ، زورخانه ها ، قهوه خانه ها ، مسافرخانه ها و منازل بين راهي ، راه هاي طولاني در سفر و خانه ي بزرگترها در شب يلدا و نوروز و جشن سده و مهرگان و پاييزگان و شب هاي چله و انواع دورهمي هاي مناسبتي بوده است  . طبيعي است که آنچه متکي به حافظه و زبان باشد بيش از آثار مکتوب و نوشته شده در معرض تحريف و بزرگنمايي و سهل انگاري هاي ذهني و زباني قرار مي گيرد . چه بسا افرادي که وقتي قصه اي را نقل مي کردند چيزي به آن مي افزودند يا از آن مي کاستند و يا بنابرملاحظاتي که سر در آبشخور ترس و تغيير شرايط داشت آن را دستکاري مي کردند يا براي رعايت حال مخاطب و لحاظ کردن مرتبه و درجه فهم او تغييراتي در روايت ها ايجاد مي شد به همين دليل فرهنگ شفاهي بستر مناسبي براي تساهل در امانت داري و بزرگنمايي در نقل قول ها و بي توجهي به سند و مدرک در اظهارات فراهم مي کرد ؛ لذا از زماني که امکان چاپ و تکثير و توزيع آثار مکتوب فراهم شد و مردم به ارزش آثار چاپي و درجه ي بالاي سنديت آن پي بردند به تدريج از گستره ي حاکميتي فرهنگ شفاهي کاسته شد ولي در عين حال ادبيات رايج در برخي از نهادهاي سنتي نظير قهوه خانه ها ، زورخانه ها ، تکيه هاي مذهبي و حوزه هاي قديمي کماکان بر همان مدار مي چرخيد و هنوز هم مي چرخد هر چند از شدت و حدت آن کاسته شده است ! . سرعت کمرنگ شدن ادبيات شفاهي رابطه ي تنگاتنگي با سرعت توسعه يافتگي دارد به طوري که فاصله گرفتن از آثار و عوارض فرهنگ شفاهي در شهرها و مراکز علمي و آموزشي خيلي بيشتر از روستاها و محيط هاي کارگري و حاشيه ي شهرها بود .در زمان حاکميت گسترده ي فرهنگ شفاهي ، افراد سالخورده و مسن که منبع و خزينه ي خاطرات بودند جايگاه ويژه اي داشتند . به هر حال ذهن آنها حکم موزه اي را داشت که مراجعه ي به آن دسترسي به گذشته را آسان تر مي کرد . به همين قياس صاحبان کرسي وعظ که بيشترين بهره را از شرايط ايجاد شده تحت تاثيرفرهنگ شفاهي مي بردند ، جايگاهي منحصر بفرد در ميان مردم داشتند و به عنوان کساني که مردم براي رفع شبهات به آنها رجوع مي کردند مطرح بودند .به هر حال چنين کساني متولي اصلي حراست از ميراث هاي معنوي محسوب مي شدند . ترس از دست دادن جايگاه سنتي از جمله دلايلي بود که برخي از بزرگان اين طيف را به مخالفت با رواج علوم جديد و راه افتادن مدارس مدرن و دانشگاه ، وادار مي کرد .
    وقتي کسي کتاب مي نويسد ، سند و مدرک از خود بر جاي مي گذارد و ناچار بايد حساب شده بنويسد ولي کسي که سخن مي گويد آن هم در شرايطي که امکان ثبت و ضبط آن وجود ندارد ، دقت زيادي به خرج نمي دهد و چه بسا مرتکب اشتباه شود !
    شخصيت هاي آکاداميک و دانشگاهي که با شيوه هاي علمي تفکر آشنايي دارند سعي مي کنند در سخنراني هاي خود به متن و دست نوشته اتکا کنند و ترتيب و توالي و عناوين سخنان خود را از قبل تنظيم نمايند و مراقب عدم تناقض گويي خود باشند ولي سخنرانان سنتي اغلب توجهي به اين مقوله ها ندارند و صرفا با اتکاء به ذهن و حافظه و بهره گيري از قالب هاي نهادينه شده سخن مي گويند  .
    وقتي کسي سخن مي گويد راحت تر مي تواند آن را تکذيب کند ولي کسي که مطلبي را مي نويسد ، چون مدرک و سند بر جاي مي گذارد نمي تواند آن را تکذيب کند . شما حساب کنيد در زماني که وسايلي نظير دستگاه ضبط صوت و فيلمبرداري نبوده ، سخنوران چه ميداني براي ترکتازي و سفسطه بافي و بزرگنمايي و قلب واقعيت ها داشته اند !
    بر زبان آوردن شعارهاي تند و غير واقع بينانه از مختصات فرهنگ شفاهي است نه مکتوب
    دادن وعده هايي که زمينه ي اجرايي ندارد و با منابع موجود و بودجه و درآمدها همخوان نيست از رسوبات فرهنگ شفاهي است نه مکتوب .
    آرماني سخن گفتن بدون اعتنا به واقعيت هاي بيروني و فرار از پاسخگويي از نشانه هاي بارز فرهنگ شفاهي است نه مکتوب .
    اتهام هاي بي اساس ، فرار به جلو ، نظم گريزي ، عنوان تراشي ، گزافه گويي ، علم ستيزي ، تخطئه کردن عقل و قدم برداشتن در تاريکي و ... بيشتر از ويژگي هاي فرهنگ شفاهي است تا فرهنگ مکتوب .
    .جهان صنعتي و توسعه يافته سالهاست که روي ريل فرهنگ مکتوب حرکت مي کند در حالي که برخي از جوامع کم تر توسعه يافته و عقب مانده کماکان روي ريل فرهنگ شفاهي حرکت مي کنند . متاسفانه برخي از شخصيت هاي سياسي متاثر از فرهنگ شفاهي و بيگانه با فرهنگ مکتوب نيز در همين مسير گام برمي دارند و به هيچ صراطي مستقيم نيستند و کار خودشان را مي کنند .
    وقتي شما بر انجام کاري اصرار داري که نيرو و هزينه ي زيادي صرف انجام آن مي شود و سود و دستاوردي متناسب با هزينه ي صرف شده هم ندارد در واقع رفتاري غير علمي انجام داده اي .
    وقتي شما براي جلوگيري از يک خسارت ، خسارت بزرگتري وارد مي کني يعني بدون مطالعه و غير علمي رفتار کرده اي
    وقتي شما با وجود شواهد و قرائن فراوان مبني بر وقوع اشتباه حاضر به تجديد نظر در برنامه هايت نيستي يعني از واقعيت فرار مي کني
    به هر تقدير از آنجايي که جامعه ي ما در حال گذار از رسوبات فرهنگ شفاهي به سمت فرهنگ مکتوب است ، از برخي کاستي ها در امان نيست و ممکن است شاهد رفتارهايي باشد که تناسبي با الزامات فرهنگ مکتوب ندارد .

    شماره روزنامه:7080
    این مورد را ارزیابی کنید
    (1 رای)
    آخرین ویرایش در یکشنبه, 23 آذر 1399

    ارسال نظر

    لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
    از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
    لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
    در غیر این صورت، «عصر مردم» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

    آرشیو روزنامه

    Ad Sidebar
    Ad Sidebar-3