چشمداشت عموم مردم از رسانه های مکتوب و صوتی و تصویری تحت تاثیر جو حاکم بر فضای مجازی دچار انحراف از معیار شده و اغلب تصور می کنند که روزنامه ها از جرات و جسارت لازم برای میدان داری در بحران ها و زمان وقوع رویدادها برخوردار نیستند . چنین نگرشی نیازمند تحلیلی آسیب شناسانه است .

واقعیت این است که گره خوردگی فرهنگ شفاهی با فضای مجازی آن هم در شرایطی که فرهنگ مکتوب در حال جوانه زدن بود موجب شد که همان حال و هوای حاکم بر فرهگ شفاهی در فضای مجازی تداوم پیدا کند . از جمله ویژگی های فرهنگ مکتوب که غربی ها سالهاست با آن دمخور هستند و بالا بودن سرانه ی مطالعه و مستند سخن گفتن از نشانه های آن به شمار می رود این است که افراد مانوس با فرهنگ مکتوب هر سخنی را نمی پذیرند و گفتمان و پرسش و پاسخ و دلیل آوردن برای هر ادعایی در چنین فضایی جا افتاده است. این که پژوهشگری در فرهنگ غربی امر جاافتاده ای است و عملگرایی در سایه ی واقع بینی از دستاوردهای آن است به همین خصیصه برمی گردد.

دلیل این که خبرنگاران در تنظیم سخنرانی مسئولین با چالش جدی مواجه هستند همین نکته است که اغلب مسئولین تحت تاثیر هیجانات ناشی از احساس حق به جانب بودن و نگاه خوش بینانه در راستای توجیه عملکردشان حرف هایی می زنند که اگر رسانه ای شود با واکنش های مبتنی بر ناباوری مواجه می شود . حتی دیده شده که برخی از مسئولین بخش هایی از سخنان خود را برای رسانه ای شدن مناسب نمی دانند . در ابتدای انقلاب که اغلب سخنرانان با نگاهی آرمانگرایانه و تحت تاثیر مطلق گرایی و همه چیز دانی بدون تامل سخنانی بر زبان می آوردند و عینا رسانه ای می شد شاهد تزریق انواع التهابات به جامعه بودیم .

پس از وقوع برخی رویداهای مهم نظیر واقعه ی کشتی سانچی و آتش سوزی در بندر شهید رجایی که خسارات و تلفات زیادی به دنبال داشت اغلب مردم انتظار داشتند که رسانه های صوتی و تصویری و مکتوب در کمترین زمان بیشترین اطلاعات را به دست آورده و انعکاس دهند آن هم در شرایطی که هر گونه گمانه زنی پیرامون اینگونه رویدادها می توانست تبعات اقتصادی و سیاسی غیرمنتظره ای داشته باشد . و این در حالی است که حتی در کشور آمریکا با وجود گذشت 24 سال از واقعه ی ریزش برج های دوقلو در آمریکا هنوز هم اخباری پیرامون جزئیات آن منتشر می شود و تلقی خواص این است که بخشی از اطلاعات مربوط به این رویداد هنوز جزو اطلاعات طبقه بندی شده و غیرقابل دسترس است .

گاهی تشخیص کارآگاهان و تیم های بازرسی مامور شناسایی علت وقوع یک حادثه این است که برای رسیدن به سرنخ های مورد نیاز از انتشار اطلاعات جزئی پیرامون رویداد خودداری شود و بلافاصله پس از چنین رویدادهایی ستاد بحران تشکیل می شود و سخنگوی ستاد بحران برای هر گونه مصاحبه ای نیازمند هماهنگی با مسئولین پیگیر واقعه است . گاهی انتشاراخبار یک رویداد که با هدف ایجاد رعب و وحشت و التهاب آفرینی برنامه ریزی شده می تواند پیامدهای ناگواری داشته باشد .

به دنبال وقوع یک حادثه ، خبرنگاران رسانه ها در راستای پاسخگویی به حس کنجکاوی مخاطبان و پیشگامی در انتشار خبر به هر دری می زنند تا خبری جدید و روشنگر از چند و چون حادثه به دست بیاورند زیرا خودشان در محل وقوع حادثه نبوده اند و اینگونه نیست که بتوانند مانند فعالان در فضای مجازی برای جلب مخاطب و بالا بردن بازدیدکننده ها به انواع گمانه زنی ها روی بیاورند چون به هر حال ناگزیر به معرفی منبع و سرچشمه ی خبر هستند و به آمار و اطلاعات و مستندات قابل اتکا نیاز دارند تا خبر خود را باور پذیر کنند و پاسخگوی آنچه می نویسند باشند و ناگزیر به تکذیب و عذرخواهی و پیامدهی ناگزیر آن نشوند

زمانی می گفتند دروازه شهر را می توان بست اما دهان مردم را نمی توان. امروزه روز هم باید بگویند دروازه شهر را می توان بست اما فضای مجازی کار خودش را می کند .

البته ممکن است بخشی از آنچه در فضای مجازی مطرح می شود عین واقعیت و یا نزدیک به واقعیت باشد زیرا بالاخره بخشی از گمانه زنی ها واقع بینانه و از روی حساب و کتاب و هوشمندی و حاصل در کنار هم گذاشتن قرائن و شواهد عینی و ذهنی است ولی اگر رسانه های مکتوب هم بخواهند دنباله رو چنین شیوه ای باشند درصد قابل توجهی از اخبار آنها گمانه زنی و حدسیات خواهد بود و نیازمند تکذیب و اصلاح است که با شئونات یک رسانه همخوانی ندارد.

در فضای مجازی بدون این که از مخاطبان به دلیل انتشار اخبار غیر مستند و مبتنی بر گمانه زنی عذرخواهی شود ، اخبار جدیدی منتشر می شود که اخبار قبلی را به فراموشی می برد اما روزنامه ها می مانند و خبرهایی چاپ شده و در دسترسی که درست نبوده اند . مسلما در رسانه های مکتوب و رسمی با سبک و سیاق رایج شده در فضای مجازی نمی توان خبررسانی کرد .

 قابل کتمان نیست که بخشی از وظیفه ی کسانی که با هدف مدیریت بحران به میدان می آیند این است که رواج شائبه ها ی متعدد به دنبال وقوع هر حادثه ای را به حداقل برسانند ولی این امر متناسب با گستره و عمق یک رویداد دشواری های خاص خود را دارد .

رسانه های مکتوب در خوش بینانه ترین حالت تلاش می کنند با کشف تناقض گویی ها ، متولیان امر اطلاع رسانی پیرامون یک رویداد را به سمت شفاف سازی سوق دهند . خلاصه ی مطلب این که گاه فاصله بین مجاز تا حقیقت به اندازه ای زیاد است که باید گفت میان ماه من تا ماه گردون / تفاوت از زمین تا آسمان است .