صفاری، سالمندی را نتیجه مستقیم بهبود شاخص‌های سلامت و توسعه جوامع دانست و گفت: اگرچه این پدیده در نگاه اول مثبت به‌نظر می‌رسد، اما در صورت نبود برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری دقیق، به تهدیدی جدی بدل خواهد شد و طبق پیش‌بینی‌ها، در سال ۱۴۳۰ بیش از یک‌سوم جمعیت کشور سالمند خواهند بود.

به گفته این مسئول، بر اساس آمارهای سال ۱۴۰۳، با تعریف سن سالمندی از ۶۰ سال به بالا، حدود ۱۱.۵ درصد از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند؛ ۴۷.۷ درصد مرد و ۵۲.۳ درصد زن. در استان فارس نیز، طبق داده‌های سامانه یکپارچه بهداشت، ۶۴۵ هزار و ۲۶۹ نفر سالمند ثبت شده‌اند که معادل ۱۳ درصد جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز است که از این تعداد، ۴۹.۳ درصد مرد و ۵۰.۹۶ درصد زن هستند.

 

 

صفاری گفت: بررسی روند آماری نشان می‌دهد که سهم سالمندان در ایران از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۲۱ طی تنها ۲۳ سال، از ۱۰ به ۲۰ درصد خواهد رسید؛ در حالی که این تغییر در کشورهای توسعه‌یافته طی ۷۰ تا ۱۲۰ سال اتفاق افتاده است.

 

 

وی درخصوص عوامل تشدیدکننده این بحران گفت: کاهش ساختار خانواده‌های گسترده، افزایش تجرد قطعی، کاهش بعد خانوار و زنانه‌شدن سالمندی، از جمله عوامل تشدیدکننده این بحران هستند و طبق آمار ثبت احوال در سال ۱۳۹۹، ۴۰ درصد تولدها مربوط به فرزند اول، ۴۰.۸ درصد فرزند دوم، ۱۴.۲ درصد فرزند سوم و تنها ۴.۳ درصد مربوط به فرزند چهارم یا بیشتر است و این روند منجر به تولد خانواده‌های تک‌فرزند شده که در آینده مسئولیت نگهداری از چهار پدربزرگ و مادربزرگ را به دوش خواهند کشید.

 

 

به گفته صفاری، در حال حاضر، تنها یک تخت مراقبتی برای هر ۷۰۰ سالمند در کشور وجود دارد؛ در حالی که این نسبت در کشورهای پیشرفته، یک تخت به ازای هر ۱۸ سالمند است. همچنین، نظام رفاهی کشور با ناپایداری روبه‌روست و هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی در حال افزایش است.

صفاری اضافه کرد: در گذشته تمرکز نظام سلامت بر بیماری‌های واگیردار بود، اما اکنون در حال عبور به سمت بیماری‌های غیرواگیر و مزمن هستیم و در آینده‌ای نزدیک، بار اقتصادی ناشی از سالمندی به معضل اصلی بدل خواهد شد.

 

 

صفاری، اهمیت حفظ ترکیب جوان جمعیت هم در بعد اقتصادی و هم در بعد اجتماعی را انکارناپذیر عنوان کرد و گفت: نیروی کار جوان، محرک توسعه اقتصادی، نوآوری، پویایی اجتماعی و فرهنگی است. اما جمعیت جوان نیز نیازمند برنامه‌ریزی دقیق برای آموزش، اشتغال، بهداشت و خدمات تفریحی است.

وی هشدار داد که در صورت نبود مدیریت صحیح، افزایش جمعیت جوان می‌تواند به بیکاری، مهاجرت و آسیب‌های اجتماعی منجر شود.

 

 

مدیر جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی شیراز تصریح کرد که در حال حاضر، ایران در وضعیت موسوم به «پنجره جمعیتی» قرار دارد؛ دوره‌ای که نسبت جمعیت فعال به غیرفعال بالا است و فرصت مناسبی برای توسعه اقتصادی فراهم می‌شود؛ اما این فرصت در حال ازدست‌رفتن است؛ چون نرخ باروری در ایران اکنون به حدود ۱.۶ رسیده که پایین‌تر از سطح جانشینی (۲.۱) است و این زنگ خطر بزرگی است.

 

 

وی با یک مقایسه جهانی، درخصوص نسبت آمار جمعیت جوان ایران گفت: طبق آمار ارائه شده، ۲۵ درصد جمعیت ایران را افراد ۱۵ تا ۲۹ ساله تشکیل می‌دهند که این رقم در مقایسه با ترکیه (۲۰ درصد)، عربستان (۲۵ درصد)، آمریکا (۱۸ درصد)، ژاپن (۱۳ درصد) و آلمان (۱۵ درصد) هنوز رقم قابل توجهی است، اما روند کاهشی دارد.

 

 

صفاری هشدار داد که تا سال ۱۴۲۰، جمعیت سالمندان کشور حدود دو برابر خواهد شد و تا سال ۲۰۵۰، ایران به یکی از پنج کشور دارای بیشترین جمعیت سالمند جهان تبدیل خواهد شد.

 

 

صفاری اضافه کرد که در پاسخ به این چالش، دانشگاه علوم پزشکی شیراز اقدامات متعددی را در راستای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در دستور کار قرار داده است که برخی از مهم‌ترین برنامه‌ها عبارت‌اند از: آموزش و مراقبت‌های دوران بارداری و پس از آن برای مادران، مشاوره‌های تغذیه‌ای و روان‌شناختی، اجرای طرح «نفس» برای نجات جان مادر و جنین، مراقبت‌های نوزادی و واکسیناسیون، کارگاه‌های آموزشی سلامت کودک، روان، تغذیه و فرزندآوری، حمایت‌های مالی و اجتماعی از مادران شاغل، تشویق به مشارکت پدران در تربیت فرزند، ترویج فرهنگ خانواده‌محور از طریق رسانه‌ها، پیشگیری و درمان ناباروری، آموزش اهمیت جمعیت و سلامت خانواده و برنامه‌های گسترده دیگر.

اگرچه آمارها هشدار می‌دهند و برنامه‌هایی در حال اجراست، اما واقعیت این است که حل چالش سالمندی در گروی عزم ملی، سیاست‌گذاری پایدار و مشارکت همه‌جانبه اجتماعی است. توسعه زیرساخت‌ها، فرهنگ‌سازی، حمایت از خانواده‌ها و توانمندسازی نسل جوان، حلقه‌های کلیدی عبور از این بحران‌اند؛ پیش از آن‌که پنجره جمعیتی به دری بسته تبدیل شود.