گاهي اين پرسش پيش مي آيد که مخاطب اصلي طرح مطالبات مردمي چه کساني هستند . آيا با توجه به سازواره اي که در قانون اساسي مسئوليت ها را جانمايي کرده تنها يک قوه بايد پاسخگو باشد يا هر سه قوه و يا اين که تمامي کنشگران دايره قدرت بايد پاسخگو باشند . پرسش بعدي اين است که چه مکانيزمي براي پاسخگويي تعريف شده و آيا همان گونه که هر يک از سه قوه و برخي نهادهاي پر قدرت داراي سخنگو هستند ، نظام و سيستم هم سخنگويي دارد . در حال حاضر اين خلأ احساس مي شود زيرا گاهي مخاطب برخي از پرسش ها نه قوه مجريه است و نه قوه قضائيه و مقننه و ساير نهادهاي دخيل در تصميم سازي ها ، گاهي برخي از پرسش ها به قانون اساسي برمي گردد که به تعريف وظايف هر قوه اي پرداخته است . در برخي مواقع کساني خود را موظف به توجيه و تبيين شرايط مي دانند که اساسا به دليل عدم دسترسي به آمار و ارقام جز کلي گويي حرفي براي گفتن ندارند .
از جمله مسائلي که از قدرت متقاعد کنندگي افراد سخنگو مي کاهد ورود آنها به حريم ساير قوا و نهادهاست . در حالي که هر قوه و نهادي بايد با ادبيات ويژه از عملکردها و برنامه هاي خود سخن بگويد و پرسش کنندگان نيز بايد بر موضوعي که مورد بحث قرار مي گيرد اشراف داشته باشند .
گاهي مردم در تشخيص مرز مسئوليت ها و اختيارات دچار ترديد مي شوند و نمي دانند چه قوه و نهادي در پيوند با يک رويداد يا مشکل و نارسايي بايد پاسخگوي آنها باشد چرا که با آميزه اي از نقش آفريني قواي سه گانه و برخي نهادها مواجه هستند . در مواردي سخنگوي مجمع تشخيص که شاهد نوسانات زيادي در نقش آفريني اين نهاد در بازه هاي گوناگون هستيم چنين نقشي را عهده دار مي شود . نهادي که موجوديت خود را مرهون اختلاف نظر دولت و مجلس و شوراي نگهبان است و گاهي به عنوان ضربه گير عمل مي کند. تکليف شخصيت هاي تاثير گذار و در عين حال سايه نشين مشخص نيست زيرا سخنگويي ندارند .
جالب اينجاست که تشکل هاي مردم نهاد نيز فاقد سخنگوي رسمي هستند زيرا بعضا فاقد دبيرخانه و مسئول روابط عمومي هستند لذا ديگران سخنگويي آنها را برعهده مي گيرند در حالي که سخنگو بايد با دبيرخانه هماهنگ باشد .
براي نمونه وقتي در خصوص يکسان سازي حقوق بازنشستگان و اجراي قوانين مرتبط با مديريت خدمات کشوري موضوعي در فضاي مجازي مطرح مي شود از زمان طرح موضوع تا موج آفريني و بروز واکنش ها همه به تکذيب و تاييد و اظهار ترديد رغبت نشان مي دهند جز سخنگوي مجلس که مخاطب اصلي طرح چنين موضوعي است .
گاهي حرفي در رسانه ها به فردي نسبت داده مي شود و همزمان آن فرد خود را تعمدا از دسترس خبرنگاران خارج مي کند تا فرصتي براي ارزيابي واکنش ها داشته باشد . اگر تيرش به هدف خورد که چه بهتر و در غير اين صورت ديوار حاشا بلند است .
برخي از مسئولين و مقامات با تناقض گويي سخنگوي حوزه کاري خود را دچار سردرگمي مي کنند به طوري که نه قادر به رد و تکذيب چنين ادعايي است و نه به خاطر بازخوردهاي منفي جرات تاييد آن را دارد.
زماني که مهندسي رفتار مديران جاي خود را به سمت دهي به افکار عمومي در راستاي تامين هدفي خاص مي دهد ، آفت بي ثباتي به جان مديران مي افتد . هيچ يک از دولت ها به آماري که نشان دهنده سهم مديران در مطالبه آفريني باشد دسترسي نداشته اند و کمتر مديري پيدا مي شود که دغدغه ايجاد موازنه بين وعده ها و پتانسيل ها داشته باشد . شهوت حرف زدن و ابراز وجود در موارد متعددي موجب گرديده که برخي اظهارات تناسبي با دايره اختيارات و وظايف اشخاص نداشته باشد .
از جمله دلايل پر بودن دست خبرگزاري هاي خارجي از اخبار مرتبط با ايران يکي همين اظهار نظرهاي بي حساب و کتاب است .
احمدي نژاد زماني در پاسخ به پرسش خبرنگاري خارجي پيرامون همجنس بازي در ايران گفته بود ما اساسا با چنين مشکلي مواجه نيستيم در حالي وجود قوانين محکم در اين خصوص نشان دهنده وجود چنين مشکلي در کشور هست اما اين شخص صرفا به اين دليل که قصد ورود به چند و چون چنين موضوعي نداشت اصل قضيه را انکار کرد . قبلا همچنين اتفاقي در مورد ايدز افتاده بود در حالي که انکار آن تنها به گسترش ايدز کمک کرد نه توقف آن . در مورد امواج اوليه کرونا هم شاهد انکار بي دليل ورود اين ويروس به کشور بوديم .
گاهي کتمان برخي واقعيت ها دلايلي دارد مثلا مي گويند ارائه آمار دقيق تصادفات رانندگي و اعلام تعداد فوتي ها در دعواهاي خياباني و خودکشي جامعه ما را به عنوان جامعه اي ناامن و خشن به دنيا معرفي مي کند و روي سرمايه گذاري خارجي و صنعت توريسم و حتي حقوقي که ساير کشورها بايد به عنوان حق ماموريت به کارکنان سفارت خانه خود بپردازند تاثير منفي مي گذارد . البته ما انتظار نداريم که با توجه به پايين بودن ظرفيت هاي فرهنگي شاهد ارائه ي آمارهاي واقعي پيرامون رويدادهاي تاسف برانگيز باشيم اما در عين حال انتظار نداريم که مسئولين به گونه اي سخن بگويند که گويي چنين مشکلات و تلفاتي در کشور وجود ندارد .
ناگفته پيداست که مردم بابت اطلاع از وجود هر مشکلي به دنبال چرايي بروز آن هستند زيرا به مسئولين و نوکران خود حقوق مي دهند که چنين مشکلاتي را برطرف سازند .
انباشت خبرهاي خوب غير واقعي در رسانه ها خصوصا رسانه هاي رسمي که با پول مردم اداره مي شوند وجود رابطه هاي استاندارد و منطفي بين شاخص ها را زير سئوال مي برد . مثلا وقتي گفته مي شود بانک مرکزي پاسخگوي اشتهاي بازار براي خريد دلار است ديگر نبايد در آن روز شاهد افزايش قيمت ارزهاي خارجي باشيم .
وقتي همزمان شاهد اعلام خبر توزيع نهاده هاي دامي و افزايش قيمت مرغ هستيم بايد به يکي از دو خبر شک کنيم
رسانه هاي رسمي با اعلام هر خبر واقعي صدها و بلکه هزاران مخاطب خود را از دست مي دهند .
شما چند بار مي توانيد براي جلوگيري از گريه يک بچه گرسنه قاشق خالي در دهان او بگذاريد حداکثر سه تا چهار بار ، بالاخره به جايي مي رسيد که بچه توانايي باز کردن دهان براي ورود همان قاشق خالي را هم ندارد .
بزرگترين نعمتي که در اختيار مسئولين قرار دارد نعمت مخاطب است يعني کساني که حاضرند حرف شما را بشنوند . با از دست رفتن اين نعمت تعدد کانال هاي تلوزيوني مشکلي را حل نمي کند و صوت و تصوير فضاي خالي را مي شکافد و پيش مي رود . در گذشته اگر يک مجري يا ميهماني در يک برنامه تلوزيوني مرتکب خطا مي شد هزاران نفر به روابط عمومي اين سازمان زنگ مي زدند ولي هم اکنون يک نفر آن هم براي تمسخر آن را در فضاي مجازي مي گذارد تا اعتبار رسانه ملي را زير سئوال ببرد .
به راستي چه کساني سخنگوي مردم هستند . هر کسي تا زماني که از قول مردم دروغ نگفته سخنگوي مردم است و اگر دروغ گفت سخنگوي کسي است که حقوقش را پرداخت مي کند .