از ديرباز تاکنون روحانيان يا در خدمت قدرت بوده اند و يا در خدمت مردم و با مردم.
اگر سواد به معناي خواندن و نوشتن و فهم مسائل ديني و فلسفي بوده روحانيان در مسير تاريخ خط مقدم بوده اند اما اگر سواد به معناي کشف و اختراع و پژوهش هاي علمي از نوع علوم تجربي و رياضيات بوده به ندرت مي توان روحانيان را در اين جايگاه قرار داد. روحانيان در طول تاريخ يا همراه شاهان بوده اند و يا در مقابل آنها قد علم کرده اند.
گاه مي شده که روحانيان صاحب قدرت بوده و نبض مردم زمان خود را در دست داشته اند در زماني که اعراب به ايران حمله کردند، مردم ايران از روحانيون زردشتي راضي نبودند و آنها را وسيله اي در دست شاه قلمداد مي کردند.
نقش روحانيون شيعه در سه مقطع تاريخي، نقشي بي بديل بوده است. يکم تحريم تنباکو توسط مجتهد به نام ميرزاي شيرازي نقطه عطف مبارزه با استعمار انگليسي ها بود، وقتي حکم داد «اليوم استعمال تنباکو در حکم محاربه با امام زمان عليه السلام است» با اين حکم تمامي مردم قليان ها را شکستند و وقتي ناصرالدين شاه از همسرش تقاضاي آماده سازي قليان کرد همسر ناصرالدين شاه هم اعتراض کرد و گفت «قليان حرام است.» و چون ناصرالدين شاه گفت: چه کسي گفته حرام است پاسخ داد: «همانکه تو را به من حلال کرده است...» نفوذ روحانيان در طول تاريخ و ذکر نمونه هاي آن در کوتاه نوشتار نمي گنجد. اما همين بس که انقلاب مشروطيت با اراده مردم گوش به فرمان روحانيون، مظفرالدين شاه را مجبور به امضاي خواسته هاي مردم کرد.
نفوذ آيت ا... کاشاني در مردم به زمان نخست وزيري دکتر محمد مصدق، تاريخ تحولات سياسي زمان محمدرضا شاه معزول را رقم زد و انقلاب اسلامي ايران با رهبري آيت ا... خميني پيروز شد و روحاني ها مديريت امور سياسي و فرهنگي و اقتصادي ايران را به دست گرفتند و نهايتا انقلاب اسلامي عليرغم تصورات و تلاش هاي گروه ها و احزاب چپ و لائيک به ثمر نشست و بر روند سياست جهاني تأثير گذاشت تا به آنجا که نگاه مردم کشورهاي آماده براي تحولات سياسي متوجه نيروي مذهب نمود و حمايت هاي جمهوري اسلامي از مردم فلسطين و مقابله با نفوذ اسرائيل در منطقه همه حتي آمريکا و اروپا را هم متوجه تأثيرگذاري انقلاب اسلامي ايران نمود.
اگر از تاريخ تحولات سياسي 40 ساله اخير تحليلي کوتاه و مختصر داشته باشيم، استقلال طلبي و استعمارزدايي انقلاب اسلامي با سختي هاي بسيار کشورهاي اسلامي را به شدت تحت تأثير قرار داده تا آنجا که بعضي کشورهاي اسلامي مانند عراق در زمان صدام و عربستان و متحدانش با جمهوري اسلامي به مقابله برخاستند اما نتيجه اي از آن همه تلاش و خريد اسلحه هاي گران جز هدر دادن پول و شکست خفت بار براي آنان حاصلي نداشته است.
هزينه هائي که آمريکايي ها براي شکست انقلاب اسلامي به لحاظ جنگ نظامي و جنگ رسانه اي کرده اند و جاسوس هايي که اسرائيلي ها، انگليسي ها و آمريکائي ها براي مقابله با جمهوري اسلامي اعزام کرده اند و تهديدها و تحريم هاي 43 ساله آنان هيچ کدام نتوانسته روحانيان را از اريکه قدرت بياندازد.
سازش ناپذيري، مبارزه طلبي، استقامت ورزي و مقابله با استکبار جهاني و نفي هرگونه وابستگي به امپرياليسم غرب از ويژگي هاي روحانيت شيعه پس از انقلاب اسلامي در ايران است که شيعه هاي کشورهاي لبنان، عراق، افغانستان و يمن و سوريه را نيز تحت تأثير قرار داده است.
اين سخنان به معناي بي اشتباه بودن دولت هاي جمهوري اسلامي در طول 4 دهه تاريخي نيست. آزمون و خطاهايي داشته اند به ويژه در ابعاد اقتصادي که ناشي از فشارهاي سياسي و اقتصادي غربي ها و ضعف بعضي مديريت ها در امور اقتصادي بوده است. همين مسئله مردم را براي خواسته هاي اقتصادي خود به خيابان ها کشانده و از مسئولان خواسته اند با تورم و گراني ها مقابله کنند و براي رفع مشکلات اقتصادي طرحي نو دراندازند.
به هر تقدير عليرغم تمامي ضعف و قوت هاي روحانيون در اداره مملکت، نقش ضد استعماري آنان در مقابله با مخالفان جمهوري اسلامي به ويژه آمريکا و کشورهاي اروپائي را نمي توان ناديده گرفت تا به آنجا که در برابر فشارهاي سخت آمريکا و اروپا و کشورهاي منطقه توانسته اند تماميت ارضي کشور را حفظ کنند و دانش انرژي  هسته اي را بومي نمايند و غني سازي اورانيوم را براي مصارف مورد نياز کشور محقق سازند و مذاکرات هسته اي که در چند دوره به انجام رسانده اند و هم اينک ادامه دارد مبين تسليم ناپذيري براي تحقق اهداف علمي به ويژه غني سازي انرژي هسته اي است اميد مي رود با پيروزي ايران در اين راه پرمخاطره و سخت به نتيجه برسد و روحانيون بدون فشارهاي جهاني بتوانند مشکلات اقتصادي و معضلات اجتماعي مردم را حل نموده با مديريت علمي اهداف ضداستعماري خود را پيش برند.
والسلام