اصولا هر دستگاه يا سازواره اي که با هدف انجام کاري يا ارائه خدماتي ابداع و راه اندازي مي شود بايد بتواند به خود و کساني که از آن بهره برداري مي کنند ، مصونيتي حداقل نسبي ببخشد. فضاهاي مجازي در عصر ارتباطات نيز از اين قاعده مستثني نيستند اما بايد ديد مصونيت بخشي با چه هدفي دنبال مي شود ؟
اخيرا عده اي در مجلس شوراي اسلامي با تصويب کليات طرح صيانت از فضاي مجازي به دنبال ايجاد شبکه ملي با هدف کاهش چالش هاي اجتماعي و سياسي ناشي از داد و ستد محتواهاي ارسالي و دريافتي هستند . البته کشورهايي نظير انگليس ، آلمان ، استراليا و اتحاديه اروپا نيز با توجه به حساسيت هايي که نسبت به گسترش خشونت ، تروريسم و تهديد و اغفال کودکان در فضاي مجازي داشته اند با اتخاذ تدابيري در اين مسير گام برداشته اند ولي اقدامات صورت گرفته در راستاي اعمال محدوديت هايي که خنثي کننده ي قابليت هاي مثبت فضاي مجازي باشد ، نبوده و از اين بابت نه تنها نگراني هايي را به دنبال نداشته بلکه با هدف جلوگيري از سوء استفاده هاي مالي و اخلاقي و دفاع از حريم خصوصي دنبال شده است !
اين که حتي خبر تصويب کليات چنين طرحي در مجلس شوراي اسلامي با واکنشي گسترده از سوي مردم و برخي از نمايندگان و صاحبنظران علوم اجتماعي و صنوف گوناگون مواجه گرديده ، ريشه در کارکرد فضاي مجازي با توجه به نقشي که در بازتاب دادن مطالبات مردمي و تسهيل امور ايفا مي کند ، دارد . جريحه دار شدن افکار عمومي به دنبال سيلي خوردن مامور قانون در ملا عام ، برکنار شدن فرماندار يک شهر پس از تهديد وهن آميز يک خبرنگار و رويدادهايي از اين دست که به وسيله فضاي مجازي صورت گرفته درواقع به دولت و دستگاه قضايي براي برخورد قانوني با افراد خلافکار ياري رسانده است ! استفاده از فضاي مجازي براي انتشار اطلاعيه هاي مرتبط با همگرايي هاي صنفي ، راه افتادن گعده هاي مجازي پيرامون مسائل نظري و رويدادهاي تاريخي و هنري و معضلات اجتماعي، کسب و کارهاي مجازي ، جستجو در اينترنت براي آگاه شدن از آخرين ديدگاه هاي علمي پيرامون موضوعات گوناگون ، ارتباط آنلاين ، تعليم دانش آموزان در شرايط کرونايي و مسايلي از اين قبيل همه در واقع دستاورد امکاناتي است که فضاي مجازي در اختيار عموم مردم گذاشته است . هر چند کمتر کسي پيدا مي شود که با کلاهبرداري ها ، قمار ، ورود به حريم خصوصي افراد ، ترويج خشونت و شايعه سازي و ارسال اخبار ناقص و گزينش شده در فضاي مجازي موافق باشد  ولي مديريت فضاي مجازي در داخل کشورمشروط به همکاري فني مراکزي است که وب گاه هاي پرمخاطب را در انحصار خود دارند و از اين رهگذر درآمد کسب مي کنند و تابع قوانين ويژه خود هستند و لازم است که براي ياري رساندن به کنترل قانوني فضاي مجازي در ايران نمايندگي داشته باشند و تاکنون چنين امري محقق نگرديده لذا در چنين شرايطي نمي توان با پاک کردن صورت مسئله چنين فرصتي را از مردم گرفت و در برابر تکنولوژي صف آرايي کرد. کشورهايي که تاکنون در بحث صيانت از فضاي مجازي تا حدودي موفق عمل کرده و در مواردي حتي جرايم سنگيني براي وب گاه هايي نظير گوگل تعيين کرده اند به قوانين حاکم بر سازو کار چنين وب گاه هايي استناد نموده اند ، هر چند تعهدي که وب گاه ها به کاربران دارند مانع از برخي دسترسي ها مي شود . از اين مقوله که بگذريم ، برخي بر اين باورند که چون فضاي مجازي نقش سوپاپ را ايفا مي کند ، وجود آن درشرايطي که تنگنانهاي معيشتي مردم را تحت فشار قرار داده از جهاتي ضروري است .فضاي مجازي در مواردي به کمک دستگاه هاي نظارتي مي آيد و ترس از ديده شدن نيز موجب گرديده که حتي سارقان خياباني نتوانند به راحتي مبادرت به دزدي کنند !
زماني بود که شخصيت هاي مذهبي آرزو داشتند امکاناتي نظير راديو و تلوزيون در اختيار آنها باشد تا بتوانند با روشنگري مصلحت مردم را به آنان گوشزد کنند .در حال حاضر معلوم نيست چه بر سر جامعه ي ما آمده که برخي از شخصيت هايي که نفوذ فراواني داشته اند ، با بحران مخاطب روبرو گرديده و در بحث استفاده از فضاي مجازي براي اقناع سازي و تبيين رويدادها و خنثي سازي القائات مخرب دچار مشکل شده اند؟!
نياز به توضيح نيست که رسالت دين مصونيت بخشي از درون است زيرا روحانيون قبل از هر چيز بايد با روح مردم سر و کار داشته باشند تا جايي که افراد بدون وجود ناظر و نگهبان بيروني رفتاري هنجارمند از خود بروز دهند . مصونيت بخشي از درون در فرهنگ ديني نيازمند نفوذ معنوي است و نفوذ معنوي در گرو اعتماد سازي است و اعتماد سازي نيز وابستگي زيادي به اثر بخشي رفتار و گفتار متوليان ديني دارد . ظرف چند دهه پس از انقلاب اين امکان وجود داشت که با اعتماد سازي چندين نسل را به گونه اي تربيت کنيم که دسترسي آنها به فضاي مجازي براي خودشان و براي کشور و نظام فرصت باشد ، نه تهديد! اگر چنين اتفاقي افتاده بود ما هم اکنون خوشحال بوديم که جوانانمان به نمايندگي از نسل هاي پيشين مروج اخلاق و همزيستي مبتني بر ارزش هاي معنوي در تعامل با جهانيان هستند .ما اين فرصت را داشتيم که با برنامه ريزي و رفتاري اثربخش ، الگويي از يک جامعه ي ديني توسعه يافته به منطقه و جهان ارائه دهيم و کشور را به آنچنان رشدي برسانيم که کشورهاي همسايه ، آرزوي شرايط ما را داشته باشند . اما به هر دليلي اين امر در سطح مطلوبي محقق نگرديده است. از اين رو شايد بهتر باشد قبل از هر گونه اقدامي پيرامون محدود سازي فضاي مجازي که منکر برخي از آسيب هايش هم نيستيم به اين پرسش پاسخ بدهيم که چرا فضاي مجازي بايد در جامعه اي فرصت تلقي شود و در جامعه اي ديگر تهديد ؟! اينجاست که به نظر مي رسد اگر قبل از مصونيت بخشي به فضاي مجازي به سراغ مصونيت بخشي به مردمي رفته بوديم که اکنون کاربر فضاي مجازي هستند ، زودتر به نتيجه مي رسيديم .اساسا در يک جامعه ديني ، صيانت ترجيحا بايد دروني باشد زيرا رسالت دين دگرگون کردن دلهاست ! همان گونه که يک سرباز آموزش ديده را مي توان با اطمينان به ميداني فرستاد که از زمين و هوا گلوله مي بارد ، يک انسان تربيت شده نيز که قلب او را با رفتار و گفتار منطقي تسخير کرده ايم ، مي توانيم در فضاي مجازي رها کنيم ، مانند واکسن زده اي که همنشيني با ناقلان ويروس به او آسيبي وارد نمي کند . در آموزه هاي ديني ، اصل بر روشنگري است .خداوند به پيامبر مي فرمايد وقتي مرزهاي "رشد" و "غي" را مشخص کردي از آن پس ارزش گذاري رفتارها را به من بسپار و نگران نباش و غصه نخور و خود را مسئول سود و زيان آنچه رخ مي دهد مدان ! . کسي که وظيفه ي اصلي اش مرزبندي ارزش هاست نبايد خود را درگير مسئوليت هايي کند که هر گونه لغزش در آن موجب سلب اعتماد از او مي شود ؛ هرکسي بايد متناسب با فلسفه وجودي اش ايفاي نقش کند! وظيفه ي شما نگاه آرماني و نشست و برخاست با قلب ها و همنشيني با مردم و پرورش روح آنهاست ، نگاه از بالا به مردمي که قد کشيده اند جايگاهي بالاتر را طلب مي کند . اگر ديگران اشتباه کنند و شما در موضع تذکر باشيد بدون آن که شائبه ي منفعت و ضرر شما به ذهن کسي خطور کند ، مي توانيد تپش قلب ها و سمت و سوي نگاه ها را تنظيم کنيد و براي دروني کردن صيانت مشکلي نداشته باشيد ! صيانت را دروني کنيد.