از ديرباز تاکنون معمولا شهرداران مورد سؤالاتي قرار مي گيرند که بيشتر مربوط به فرهنگ شهروندي مي شود تا وظائف شهردار.

درست به خاطر دارم شيرازي ها اگر به پاريس هم سفر مي کردند وقتي از آنها سئوال مي شد که کجا بوديد؟ مي گفتند شهر نبوديم! يعني غير از شيراز هيچ شهري را شهر نمي دانستند. شايد هم به حسب عادت چنين پاسخي مي دادند زيرا شاعران بنام، شيراز را خال رخ هفت کشور مي دانستند.

به هر تقدير از گذشته دور تاکنون شيراز به شهروندانش مشهور است. پاکي و پاکيزگي، مهمان نوازي، هنردوستي، محبت و مهرباني و بسيار صفات ديگر از جمله گل پروري و گل دوستي و شعرسُرايي ويژه شهروندان شيراز بوده است لذا کمتر شاهد برخوردهاي خشونت آميز توسط مردم در شيراز بوده ايم.

متأسفانه به دلايلي چند اين فرهنگ تضعيف يا فراموش شده است. نخست مهاجرپذيري به ويژه در طول جنگ تحميلي، مهاجرت روستائيان به شهر شيراز و سکونت اقوام غير بومي که هر کدام بر زبان، فرهنگ و گويش هاي خاص قومي خود متکي هستند. از طرفي گسترش بي رويه شيراز و عدم توجه به نقشه جامع و تفصيلي شهر که به شيوه نادرستي سازه هاي کوچک و بزرگ کنار هم قرار گرفته اند که اين خود نوعي بي نظمي را تحميل مي کند.

آنچه مهم است نه آموزش و پرورش و نه سازمان تبليغات اسلامي و نه هيچ يک از متوليان فرهنگ سازي در مورد ارتقاء و آموزش فرهنگ شهرسازي کار چنداني انجام نداده اند و بيشتر وقت آنها صرف مسائل سياسي و فشارهاي ناشي از تحريم شده است تا آنجا که هيچ برنامه اي براي حضور شادمانه مردم در مناسبت هاي ملي و مذهبي به صورت رسمي و مستمر نداشته اند لذا بار سنگين اعتراضات شهروندان و خبرنگاران پيوسته بر دوش شهرداران گذاشته شده است در صورتي که اگر شهروندان به نظم پذيري، قانونمندي و رعايت مسائل ترافيکي و رانندگي عادت کرده باشند بسياري فشارها از روي دوش پليس و شهرداري برداشته مي شود.

وقتي مي بينيم عده اي از مردم پيوسته و روزآمد از طول و عرض خيابان بدون استفاده از خط عابر پياده عبور مي کنند ريشه آن را مي بايد در تعليم و تربيت مدرسه اي جستجو کرد.

زيرا اگر معلم و والدين دست کودکي را بگيرند و وي را در طول و عرض خيابان به دنبال خود بکشند اين کودک هيچ وقت از خط عابر پياده استفاده نمي کند و آسان ترين و پرخطرترين راه را انتخاب مي کند.

اگر دادگاه هاي ما با تراکم پرونده هاي جرم و جنايت و کلاهبرداري و جرائم ديگر مواجه هستند آموزش و پرورش و متوليان فرهنگي ما نتوانسته اند به وظايف خود عمل کنند.

اگر بررسي شود که بودجه هاي اختصاصي براي فرهنگ تا چه ميزان نتايج مطلوبي به بار آورده مي توان گفت شايد کمتر از 20 درصد زيرا در ارتقاء فرهنگ شهروندي و فرهنگ عمومي چندان کار نشده و بيشتر در ابعاد تبليغاتي و مناسبت ها مصرف شده است.

ميزان تأثيرگذاري مطبوعات به طور اعم و خبرگزاري ها به طور اخص در فرهنگ سازي چندان قابل توجه نيست و امروز بيشتر فضاي مجازي و تلويزيون هاي ماهواره اي هستند که بر افکار عمومي مديريت مي کنند.

اگر منطقي بيانديشيم شهرداري مي بايد يک شبکه تلويزيوني تمام وقت ويژه شهر داشته باشد تا بتواند پلي دو طرفه بين خود و مردم ايجاد کند. اگر چنين شود فعاليت هاي شهرداري که محسوس هم نباشد مردم متوجه عملکرد آنها خواهند شد.

براي امتياز دادن به شهري زيبا، با نظم و داراي تعاملات و مراودات سالم و حسن برخورد که مردم آن کمتر دچار چالش باشند مي بايد وظايفي را به شرح مختصر زير تقسيم کنيم.

الف: شهرداران، شهري زيبا براساس طرح تفصيلي بسازند و در آن تمامي نيازمندي هاي شهري را بنا کنند به ويژه محله هايي که بتوان اجتماع مردم محل را در آنجا مشاهده کرد. خيابان ها به خوبي و به موقع خط کشي شوند تا رانندگان در شبانه روز حد و حدود حرکت اتومبيل خود را ببينند و بدون دغدغه رانندگي کنند.

حضور جدي پليس براي برخورد با خاطيان بدون مماشات و گذشت براساس قانون براي همه قابل رؤيت باشد.

مرز خيابان با پياده رو به گونه اي نباشد که موتوري ها به خود اجازه دهند در پياده روها جولان دهند.

شهرداري براي فرهنگ سازي مي بايد با آموزش و پرورش به گونه اي ارتباط برقرار کند که در مدارس از نيروهاي آتش نشاني گرفته تا مسئولان ترافيک و فضاي سبز بتوانند به صورت برنامه ريزي شده در جمع اولياء و دانش آموزان حضور يابند و از آنها بخواهند که براي فرهنگ سازي تشريک مساعي کنند.

ب: آموزش و پرورش مي بايد در کتاب هاي درسي مقطع ابتدايي مطالبي پيرامون اهميت حضور پليس، مسائل مربوط به راهنمايي و رانندگي و حفظ و گسترش فضاي سبز تدوين و با نقاشي و طرح هاي زيبا چاپ کنند.

مهمتر آنکه بدون حضور مجموعه هاي مسئوليت پذير فرهنگي و شهرداري نمي توان شهروندان منظم و قانونمند داشت.

اگر کسي را ديديد که در خيابان به هنگام عبور دستمال کاغذي مچاله اي را برمي دارد و به سطل آشغال مي اندازد بدانيد شهروند بافرهنگي است.

آنچه در اسلام سفارش شده که مسلمانان پايبند آن باشند پاکي و پاکيزگي و نظم پذيري و قانونمندي است تا چه ميزان حوزه هاي علميه روي اين موارد کار کرده باشند سئوال اين است.

متأسفانه جامعه سياست زده، از بسياري رفتارهاي تربيتي و فرهنگي دور شده و مي بايد به خود آيد تا شاهد چالش هاي کمتري در زندگي شهرنشيني باشيم.

موارد بسيار است و در حوصله خوانندگان بيش از اين نيست، همه مطالب ذکر شده را بسياري مي دانند و از محتواي آنها آگاهند اما در عمل مي بايد قابل مشاهده باشد.

اميد که چنين شود.

والسلام