اخذ ماليات يا خراج در طول تاريخ سابقه اي کهن دارد. گاه با زور گزمه ها و نيروهاي نظامي به دست مي آمده و گاه مردم به حسب عادت و يا قراردادهاي اجتماعي ملزم به پرداخت ماليات مي شده اند.

بيشتر کشورها با پول ماليات اداره مي شوند. جرائم مالياتي در اروپا و آمريکا علاوه بر آنکه مجازات هاي سخت دارد، حيثيتي و آبرويي هم تلقي مي شود.

در ايران، اميران و شاهان با اخذ ماليات يا خراج و در مواردي باج، کشور را اداره مي کرده اند. ميرزا ملکم خان استرآبادي در کتاب دره نادري به شرح ماليات گرفتن در زمان پادشاهي نادرشاه پرداخته و چنين نگاشته است: «وقتي نادرشاه در جنگ کربال بر پادشاه گورکاني هند پيروز شد و با جواهرات بسياري از جمله الماس کوه نور و درياي نور و تخت طاووس به ايران بازگشت ماليات را بر بازرگانان اصفهاني بخشيد اما پس از آنکه سالي گذشت و روانش پريشان و خزانه خالي گشت دوباره خراج را تقاضا نمود و چون تعدادي از بازرگانان از دادن خراج سرباز زدند و از ترس نادر به کوهستان ها پناه بردند نادر دستور داد آنها را دستگير کردند و به قتل رساندند و از سر آن خاطيان مناره ها بنا کرد و در مقابل عالي قاپو جشن برگزار نمود...»

اين واقعه اهميت دريافت خراج که همان ماليات باشد را براي شاهان روشن مي کرد. امروز هم که در قرن بيست و يکم که آن را قرن الکترونيک و فضا مي نامند در ايران به طرق مختلف ماليات دريافت مي شود و قاعده و قانوني دارد که نمي توان از پرداخت آن سرباز زد هرچند در مواردي شاهد فرار مالياتي هم هستيم.

ماليات بر حقوق و دستمزد، ماليات بر اجاره، ماليات بر درآمد، ماليات خريد و فروش... از جمله ماليات هايي هستند که همه ساله ادارات دارايي از مؤديان مالياتي مطالبه مي کنند.

اين ارقام مالياتي که اگر به موقع پرداخت شود و همگان ملزم به پرداخت آن مي گردند مي توان با آن کشور را اداره کرد ميزان ماليات هاي دريافتي همه ساله اعلام مي شود. اما شرح يا نسخه اي از مخارج حاصل از آن براي اطلاع عموم داده نمي شود و يا در رسانه ها شرح هزينه کرد آن به ندرت مشاهده مي گردد. در موارد عوارض دريافتي هم چه از طريق شهرداري ها و چه از جانب ادارات گمرک شرح ميزان دريافتي آن رسانه اي نمي شود.

چرا ادارات برنامه و بودجه و متوليان امر ميزان ماليات هاي دريافتي و نحوه هزينه کرد آن را به اطلاع مردم نمي رسانند تا مردم بدانند که چه اقداماتي از دريافت ماليات ها و عوارض انجام مي شود و چرا و چگونه بعضي از متمولان و شرکت هاي صوري از پرداخت ماليات گريزانند؟ تا آنجا که بعضي ها به علت عدم پرداخت ماليات ممنوع الخروج مي شوند.

اگر به واقع مردم همه ساله بدانند که ماليات هاي دريافتي چگونه هزينه مي شوند بالطبع در پرداخت به موقع ماليات کوتاهي نمي کنند.

چگونه است که در کشورهاي پيشرفته اعم از اروپايي و آسيايي به ندرت کساني فرار مالياتي دارند اما در کشور ما خيلي ها در سايه از زير بار ماليات فرار مي کنند؟

ادارات دارايي هنوز نسبت به شرکت ها و يا پزشکاني که به انحاء مختلف از زير بار ماليات واقعي نسبت به ميزان درآمد فرار مي کنند اشراف اطلاعاتي ندارند.

من باب مثال به پزشکي مراجعه کردم که وقتي از طريق کارت خوان پول ويزيت را پرداخت کردم رسيد دريافتي مربوط به يک سبزي فروش بود که آن را به پزشک مربوطه اجاره داده بود.

و يا در طبقه چهارم ساختماني بدون آسانسور و با حال نزار براي معاينه به منشي دو پزشک مراجعه کردم عليرغم اينکه چند دستگاه کارت خوان روي ميز بود و همه سالم به من گفت: برو عابربانک پول نقد بگير و بيا و چون اعتراض کردم که اين کارتخوان ها براي چيست؟ گفت: همين که گفتم. پول نقد بيار!

اگر از اين جوانان بيکار تحصيلکرده به صورت درصدي هم استفاده شود که بروند خاطيان مالياتي را شناسايي کنند ميزان پولي که از اين طريق حاصل مي شود شايد کمتر از آن نباشد که داوطلبانه واريز مي شود. واسطه هاي خريد و فروش بدون نام و نشان و بدون تابلو که به عنوان نمونه در خيابان ظهير الاسلام به فروش کاغذ با واسطه اقدام مي کنند و از درآمد سرشاري برخوردارند هيچ مالياتي پرداخت نمي کنند از اين نمونه واسطه ها در ايران زياد است.

البته مشکل عدم پرداخت ماليات در کشور ما مسبوق به سابقه هم هست زيرا قبل از انقلاب آقايان علما مردم را از پرداخت ماليات منع مي کردند زيرا معتقد بودند شاه مملکت و کارمندان از اصحاب مظلمه هستند و پول ماليات را براي مردم هزينه نمي کنند.

اما اينک که جمعي از آقايان علما در حاکميت مسئوليت دارند کمتر شنيده ايم که واعظان و سخنرانان به مردم توصيه کنند براي توسعه و عمران و بالا بردن توان مالي دولت ماليات پرداخت کنند!

براي بيان اهميت پرداخت ماليات در کشور ثروتمند آمريکا، ترامپ رئيس جمهور سابق يکي از اتهاماتش اين بود که صورت حساب پرداخت ماليات هايش را علني نمي کند و رقيب او جو بايدن توانست در مبارزات انتخاباتي از اين اتهام به نفع خود استفاده کند.

راستي آيا سرمايه گذاران ذي نفوذ در حکومت و يا شرکت هايي که بعضاً از زير بار ماليات شانه خالي کرده اند اسامي شان رسانه اي شده است؟

آيا اگر مديرعامل کارخانه اي به هر دليل در پرداخت ماليات صادق نبوده براي نمونه نام و نشان وي رسانه اي شده است؟

چرا اسامي فراريان مالياتي رسانه اي نمي شود؟

اين پرسش ها پاسخي مي طلبد تا افکار عمومي نسبت به اهميت پرداخت ماليات وقوف پيدا کرده و حساس شوند. اميد که جواب هايي برسد.

والسلام