در مراسم تنفيذ حکم رياست جمهوري آقاي رئيسي سخن از تحول خواهي به عنوان رويکردي مردمي در انتخابات به ميان آمد . طبيعي است اگر بنا بر تحول خواهي باشد بايد شاهد چنين رويکردي در تمامي ابعاد از جمله سياست خارجي باشيم . سياست خارجي ايران تاکنون بر خلاف هدف گذاري ها ، ايران را به کتک خور منطقه در نبردهاي اقتصادي تبديل کرده است . روز پنجشنبه يکي از کارشناسان اقتصادي در شبکه 4 صدا و سيما اظهار داشت که "وضعيت اقتصادي ايران در دوره هاي 8 ساله رياست جمهوري سال به سال بدتر شده است ". در عصر کنوني آنچه به عنوان نماد اقتدار يک ملت قابل نمايش دادن است وضعيت مطلوب شاخص هاي اقتصادي است . نمودارهايي که ديروز صبح در شبکه خبر صدا و سيما از شاخص هايي اقتصادي به نمايش درآمد بيانگر وضعيت رقت انگيز و تاسف بار ايران از اين جهت است . اقتصاد همه چيز يک ملت است و همواره به عنوان پشتوانه و تکيه گاهي قابل اعتنا براي فرهنگ و سياست و اجتماع مطرح بوده و خواهد بود . لذا در بحث سياست خارجي تمامي تلاش ها بايد معطوف به بهره گيري از ظرفيت هاي اقتصادي کشور باشد . اين که ما بتوانيم نفت خود را به هر کشوري بفروشيم و با هر کشوري فراخور منافعمان داد و ستد داشته باشيم در واقع پرچم استقلال ماست که همواره بايد در اهتزاز باشد . کساني که به دنبال مصاديقي غيرمتعارف براي تبيين استقلال کشور هستند درک صحيحي از نقش اقتصاد در ايجاد امنيت ندارند . اين که گفته مي شود دشمنان با مانع تراشي ما را در محاصره اقتصادي قرار داده اند ، دستاويزي براي توجيه شرايط موجود نيست چرا که هنر سياستمداران و مدعيان اداره کشور بايد اين باشد که حق مردم را در اين دنياي پر آشوب بگيرند نه اين که مناسبات مالي ما به گونه اي باشد که حتي همسايگانمان نتوانند بدهي خود را به ما بپردازند . وزير امور خارجه بايد از آنچنان اختيارات و توانايي هايي برخوردار باشد که بتواند از حقوق مردم ايران در ميادين اقتصادي دفاع کند و تصميماتي بگيرد که به نفع مردم باشد ! اين که بازرگان ايراني براي انجام مبادلات ارزي مستاصل باشد نشانه اي از هدف گذاري هاي محقق نشده در عرصه سياست خارجي است . متاسفانه کساني که به تعريف امنيت مي پردازند متوجه جايگاه ويژه ي اقتصاد در امنيت نيستند . دفاع ما از مظلومين جهان که در پيشاني برنامه هاي سياست خارجي است در گرو برخورداري از قدرت بالاي اقتصادي است ، همانطور که آمريکا اهداف مزورانه ي خود را با حمايت اقتصادي از دوستان منطقه اي اش دنبال مي کند ايران نيز براي اين که بتواند حرف خود را در دنيا در دفاع از دوستانش به کرسي بنشاند ؛ پيش از هر چيز نيازمند اقتدار اقتصادي است . چند درصد از کشورهايي که نمايندگان خود را براي شرکت در مراسم تحلف فرستاده بودند با ما رابطه ي اقتصادي مفيد دارند ؟ آمريکا و اروپا و حتي روسيه و چين اگر چه ظاهرا از جهاتي هم نظر محسوب نمي شوند اما عملا دست و پاي ايران را در عرصه ي اقتصادي بسته اند به طوري که هم کشوري مانند چين که کالاهايش را به صورت قانوني و غيرقانوني به ايران صادر مي کند مانع رشد اقتصادي در ايران است و هم آمريکا که تمامي نيروي خود را روي تحريم ايران متمرکز کرده است . چين و آمريکا از اين منظر مانند دو لبه ي قيچي عمل مي کنند ، يکي در لباس دوست و ديگري در لباس دشمن ! کما اين که شرق و غرب دست در دست هم وحشيانه ترين و فرسايشي ترين جنگ را به ايران تحميل نموده و با فرسايشي کردن جنگ بيشترين خسارت را به کشور ما وارد کردند و دست آخر هم خودشان آن را تمام کردند و سپس بار مالي و دردسرهاي ناشي از بحران هاي منطقه اي متعاقب جنگ در عراق و افغانستان نيز بر سر ايران آوار شد . در جريان منازعات ديپلماتيک و جنگ سفارت خانه ها و آتش زدن آنها نيز جز دستاويزي براي اتهام تراشي دشمنان و گرفتن خسارت هاي چند برابري و ارائه ي تصويري غيرواقعي از مردم ايران فراهم نشد . از سويي ديگر رژيم کودک کش و اشغالگر اسرائيل علي رغم سرمايه گذاري هاي مادي و معنوي ايران براي استحکام پايه هاي مقاومت و آزاد سازي فلسطين ، با بهره گيري از سياست ايران هراسي اعراب را به سمت خود متمايل ساخت تا کشورهاي عربي ثروتمند را در برابر ايران قرار دهد و در ماجراي تحريم هاي اقتصادي اجازه ندهند مشکلي در بازار نفت ايجاد شود . سود اين درگيري منطقه اي هم نصيب چين و روسيه شد که در اين آب گل آلود قلاب انداخته بودند . در ايران کمتر کسي پيدا مي شود که دل خوشي از آمريکا و اسرائيل داشته باشد اما اغلب مردم معتقدند که ما نبايد در ميدان اقتصادي قرباني محاسبات غلط سياسي شويم!. در همين ماجراي تحريم ها اتفاقات زيادي افتاد که رسانه اي نشد يعني آمار دقيقي از خسارت هاي مالي وجاني که مردم متحمل شدند در دست نيست . البته که ما بايد با آمريکا مبارزه کنيم اما شايد بهتر باشد در راستاي ايجاد تحول در سياست خارجي طوري با آمريکا و اسرائيل مبارزه کنيم که آنها را در عرصه هاي اقتصادي که مهمترين جبهه ي جنگي است شکست دهيم . آمريکا در چين سفارتخانه دارد ولي ساليانه ميلياردها دلار بابت جنگ اقتصادي که چيني ها به راه انداخته اند متضرر مي شود و تمامي وقت ترامپ در چهار سال رياست جمهوري اش صرف ايجاد موازنه و تراز بازرگاني با چين شد . کساني که تلاش مي کنند با چشم بستن بر روي عقب افتادگي هاي اقتصادي ناشي از مديريت غلط کشور ، تحليلي خوشبينانه از سياست خارجي ارائه دهند به مفهوم اقتصاد سياسي پي نبرده اند . اين که ما به گونه اي رفتار کنيم که در تنگناي اولويت هاي استراتژيک تحميلي گرفتار شويم هنر نيست . بدون ترديد ما بايد با آمريکا مبارزه کنيم اما چنين مبارزه اي بايد حساب و کتاب داشته باشد . اين که ما بگوييم آمريکا در حال نابودي است تغييري در شاخص هاي اقتصادي اين کشور که علايم حياتي آن است ايجاد نمي کند . وقتي ما مي گوييم تحريمها کاغذ پاره است اين کاغذ پاره ها نبايد 100 ميليارد دلار از درآمد نفتي ما بکاهد . مردم ما به چه جرمي نبايد به دارو و اقلام استراتژيک دسترسي داشته باشند ؟
شکننده ترين ارتباطات بانکي را با دنيا داريم تا جايي که حتي همسايگان ما قادر به پرداخت بدهي شان به ما نيستند ! از اين نظر نيازمند تحولي شگرف در حوزه هاي مالي هستيم و بالاخره تکليف ما با موضوع پولشويي و fatf هم بايد روشن شود ! استخوان لاي زخم که نمي شود ! به نظر مي رسد اگر قرار است شاهد تحولي فراگير در عرصه هاي گوناگون باشيم بهتر است اول از همه به سراغ سياست خارجي برويم که از نان شب هم واجب تر است