فاجعه جان باختن سالانه حدود ۲۰ هزار نفر در تصادفات کشور، موضوعی عادی شده است و سالهاست آمار فوتیهای تصادفات از ۱۶ تا ۲۰ هزار نفر متغیر است؛ اینکه جادهها ناایمن است یا خودروها بیکیفیت یا با فقدان فرهنگ درست رانندگی مواجهیم، نتیجه سالانه فوتیها همان ۲۰ هزار نفر است که در تصادفات جادهها، جانشان را از دست میدهند.
*خطای انسانی، ۵۲ درصد از عوامل موثر بر تصادفات*
به گفته معاون وزیر بهداشت سالانه ۲۰ هزار مرگ بر اثر حوادث جادهای رخ میدهد که ۵۲ درصد از عوامل موثر بر تصادفات مربوط به خطای انسانی بوده و حدود ۴۸ درصد آن مرتبط با عوامل جادهای و خودروهای ناایمن است.
فرمانده انتظامی از پایین بودن نرخ جرایم رانندگی انتقاد میکند و افزایش مبالغ جریمهها را در کاهش تصادفات موثر میداند.
*باید جرایم متخلفان بالا برود*
به گفته سردار رادان حدود ۱۰ درصد از رانندگان مرتکب تخلفات حادثهساز میشوند و این ۱۰ درصد ارادهشان را بر ۹۰ درصد باقی مانده جامعه تحمیل میکنند؛ پس باید جرایم این متخلفان بالا برود.
*جریمه تخلفات، بازدارنده نیست*
رییس پلیس کشور میگوید: ما جزو کشورهایی هستیم که در حوزه تخلفات راهنمایی و رانندگی کمترین جرایم را داریم چرا که راننده متخلف احساس میکند هزینه تخلفش آنقدر نیست که بازدارنده باشد؛ پس باید روی این موضوع کار کنیم و نتیجه بگیریم تا بتوانیم در حوزههای مختلف اقدامی انجام دهیم که سزاوار مردم باشد.
*۸۳ درصد جانباختگان تصادفات، افراد زیر ۵۰ سال*
اما جانباختن حدود ۲۰ هزار نفر طی یک سال، تبعات گستردهای از جمله، کاهش جمعیت مولد کشور را به دنبال دارد؛ چرا که بر اساس آمارهای علیرضا رئیسی معاون وزیر بهداشت، ۸۳ درصد جانباختگان این تصادفات، افراد زیر ۵۰ سال هستند که از گروههای مولد جامعه به شمار میروند و برای حفظ جوانی جمعیت باید نسبت به جلوگیری از وقوع تصادفات جادهای اقدام نماییم.
*افزایش سالانه ۶۰ هزار معلول در پی حوادث جادهای*
موضوع مهم و تاسفبار دیگر افزایش جمعیت معلولان کشور در پی حوادث جادهای است و به گفته معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، در پی حوادث جادهای، سالانه حدود ۶۰ هزار نفر به معلولان کشور اضافه میشود که ۳ هزار نفر از آنها دچار آسیب نخاعی هستند.
این مسئول در اینباره میگوید: براساس پیمایش شیوعشناسی ناتوانی و آسیب در ایران و بررسی اتیولوژیک آسیبها که طی سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۳ انجام گرفته است، برآورد میشود حدود ۴درصد از افراد دارای معلولیت به علت حوادث ترافیکی دچار معلولیت شده باشند.
به گفته عباسی، حدود ۴۳۰۰۰ نفر از افراد دارای معلولیت، دارای آسیب نخاعی هستند که بالغ بر ۳۷ درصد از آنها ناشی از تصادفات جادهای و شهری است که با توجه به هزینه گزاف ناشی از معلولیت برای فرد، خانواده و دولت، آمار قابل توجهی است.
*۲۰ میلیارد تومان خسارت برای فوت هر قربانی تصادفات رانندگی*
اما وقوع ۸۰۰ هزار مورد مصدومیت ناشی از تصادفات رانندگی در هر سال و معلولیت دائم حدود ۲۵ درصد از این مصدومان نیز بخشی از خساراتی است که حوادث رانندگی و تصادفات روی دست کشور میگذارد و معاون وزیر بهداشت در اینباره میگوید: از دست رفتن سالانه بیش از ۲۰ هزار نفر در تصادفات رانندگی در حالی است که فوت هر قربانی تصادفات رانندگی ۲۰ میلیارد تومان خسارت برای کشور ایجاد میکند.
به گفته معاون بهداشت، خسارت حدود ۲۲ هزار مرگ ناشی از تصادفات در هر سال معادل ۷ تا ۸ درصد تولید ناخالص ملی است در حالی که سهم وزارت بهداشت از تولید ناخالص ملی در سال جاری ۳.۸ درصد است.
دکتر کوروش اعتماد، سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت نیز میگوید: سوانح و حوادث ترافیکی در سراسر دنیا به عنوان علت اصلی ناتوانی و مرگ و میر شناخته شده و یک مشکل عمده بهداشت عمومی در کشورهای در حال توسعه و توسعهیافته است.
سالانه بیش از یک میلیون و ۲۴۰ هزار مرگ و نزدیک به ۵۰ میلیون مصدومیت ناشی از حوادث ترافیکی در جهان اتفاق میافتد و چهار عامل اصلی انسان، وسیله نقلیه، جاده (زیرساخت ها) و عوامل محیطی در وقوع حوادث نقش دارند که از بین این عوامل، خطای انسانی به عنوان یکی از مهمترین عوامل، موجب بیشترین میزان تخلفات و تصادفات است که این عامل، با آموزش، فرهنگسازی و ارتقای سواد سلامت در جهت اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی، تا حدود زیادی قابل پیشگیری است.
*۶۶ درصد از تلفات جادهای کشور تنها در ۱۲ استان*
آمارهای ارائهشده از سوی سازمان پزشکی قانونی نیز نشان میدهد که در سال ۱۴۰۲، ۶۶ درصد از تلفات جادهای کشور تنها در ۱۲ استان رخ داده و استان فارس با بیشترین تعداد قربانیان، در صدر این فهرست قرار گرفته است و پس از فارس، استانهای تهران و سیستانوبلوچستان به ترتیب در جایگاههای دوم و سوم قرار دارند و در این میان، استان ایلام کمترین میزان مرگومیر جادهای را ثبت کرده است.
*کاهش ۱۱ درصدی میزان تصادفات برونشهری در فارس*
بررسی آمارها نشان میدهد، گرچه استان فارس در سال ۱۴۰۲ رکوردار تصادفات کشور شد، در سال ۱۴۰۳ توانسته است، ۱۱ درصد میزان تصادفات برونشهری را با رفع تمام نقاط حادثهخیز مصوب کشوری و تمرکز بر فرهنگسازی کاهش دهد.
با نزدیکتر شدن به تعطیلات نوروز که بهطور سنتی یکی از شلوغترین دورههای سفرهای جادهای در کشور است، اهمیت رفتار مسئولانه رانندگان دوچندان میشود. پایبندی به قوانین راهنمایی و رانندگی، رعایت سرعت مجاز، پرهیز از سبقتهای خطرناک و استراحت کافی در مسیر از جمله اقدامات ساده اما تأثیرگذاری هستند که میتوانند از بروز بسیاری از حوادث جادهای جلوگیری کرده و جان هزاران نفر را نجات دهند.
*امید به پویش "نه به تصادف"*
در همین راستا، پویش «نه به تصادف» با هدف کاهش حوادث جادهای و تلفات ناشی از آن از اول اسفندماه ۱۴۰۳ آغاز شده و تا ۱۵ فروردین ۱۴۰۴ ادامه خواهد داشت. این پویش با برنامههای آموزشی و فرهنگی تلاش میکند فرهنگ رانندگی ایمن و مسئولانه را در میان رانندگان گسترش دهد. اجرای این پویش، در کنار رفتار مسئولانه رانندگان، میتواند تأثیر قابلتوجهی بر کاهش آمار تصادفات و مرگومیرهای جادهای داشته باشد.
معاون عمرانی استانداری فارس طول جادهها، تردد بالا و گستردگی استان را از دلایل اطلاق عنوان نخست به فارس در حوزه تصادفات جادهای عنوان میکند.
محمود رضایی کوچی میگوید: استان فارس با داشتن ۲۳ هزار کیلومتر جاده و همچنین ۳۷ شهرستان رتبه نخست را در سطح کشور دارد و لذا تردد بالا در این استان سبب شده است بالاترین میزان تصادفات نیز مربوط به فارس باشد که خوشبختانه در نوروز ۱۴۰۳، فارس جزء استانهایی بود که به شکل مناسبی تلفات جادهای را کاهش داد.
وی طول جادهها را از دیگر عوامل تاثیرگذار بر این موضوع میداند و معتقد است فاصله انتقال مجروح تا بیمارستان نیز در هنگام وقوع تصادف میتواند آمار بالا رفتن مرگ و میر ناشی از تصادف را افزایش دهد.
*ترویج فرهنگ صحیح رانندگی در کاهش آمار تصادفات جادهای اولویت است*
به گفته این مسئول، فارس یک استان گردشگرپذیر است و در ایام نوروز چند میلیون نفر در جادههای این استان تردد میکنند و اگر سرعت در جادهها منطقی شود حتی با جادههای ناقص هم آمار تصادفات خیلی بالا نمیرود؛ لذا ترویج فرهنگ صحیح رانندگی در کاهش آمار تصادفات جادهای اولویت است.
*کاهش ۸ درصدی فوتیهای ناشی از تصادفات در فارس*
سرهنگ عبدالهاشم دهقانی، رئیس پلیس راه استان فارس نیز به کاهش ۸ درصدی فوتیهای ناشی از تصادفات، نسبت به سال گذشته اشاره میکند که در سال جاری اقداماتی در حوزه رفع نقاط حادثهخیز انجام شده است و با تقویت گشت پلیس، حضور در جادهها پررنگتر است.
وی با بیان تصویب نصب ۲۴ دوربین در آزادراه میگوید: علاوهبر ۲۲۵ دوربین کنترل سرعتی، نصب ۲۴ دوربین نیز در آزادراه مصوب شد که ۱۹ دوربین تاکنون نصب شده است و تردد در کل محور آزادراه را پوشش میدهد.
بیتردید رعایت سرعت مطمئنه و فرهنگ صحیح رانندگی تا حد زیادی از بروز تصادفات جلوگیری میکند و لذا فرهنگسازی باید اولویت کاهش آمار تصادفات باشد.
امید که پویش "نه به تصادف" بتواند فرهنگ رانندگی ایمن و مسئولانه را در میان رانندگان گسترش دهد و امسال شاهد کاهش آمار تصادفات و مرگومیرهای جادهای باشیم.