سرمقاله محمد عسلی  به بهانه روز تعاون    انسان فطرتاً مدنی الطبع است و یا به تعبیر امروزی ها اجتماعی و جمع گراست. احساس همزیستی صرفاً برای رفع نیاز نیست، بلکه نوعی گرایش فرد با فرد یا فرد با اجتماع است برای همزبانی، هم صحبتی و هم زیستی که همه حاکی از نیاز روحی و روانی آدم هاست.احساس و فطرت یک سر ارتباطات است و سر دیگر آن نیاز است. نیازهای مالی، معنوی، دوست داشتن و تعاون و دستگیری که کمک می کنند به رفع یأس و ناامیدی و تکیه گاهی که انسانها نسبت به یکدیگر احساس می کنند. لذا به هر میزان که از عمر زندگی انسانها بر روی زمین می گذرد تراکم جمعیت و نوع استقلال ها مردمان را به روابط عمومی و ارتباطات ملزم کرده است از آنجا که تمامی انسانها به هر دلیل قادر نیستند نیازمندی های خود را پاسخ دهند و یا رفع کنند از جانب خداوند، توسط پیامبران تأکید شده است هر انسانی در حد توان مالی یا خدمتی دست ناتوانی را بگیرد.در قرآن کریم کتاب مقدس ما مسلمانها هم به کرات تذکر داده شده که مسلمانان فقرا و بیچارگان را دریابند و به تدوین موضوعاتی هم پرداخته شده که عمدتاً برای رفع نیاز نیازمندان، بیچارگان، در راه ماندگان، ایتام و مساکین است.اینکه خداوند می فرماید: «تعاونوا علی البر و التقوی ولا تعاونوا علی الاثم والعدوان»[کمک کنید به نیکی و پرهیزکاری و کمک نکنید به گناه و دشمنی]فلسفه جهادی زکوه، خمس، انفاق، صدقات و رد مظالم و بنده آزاد کردن هم دستگیری از نیازمندان است.قرض الحسنه که در قرآن بر آن تأکید شده است هم وسیله ای برای تعاون و دستگیری است اگر از آن سوء استفاده نشود و صرفا قرض بدون سود و کارمزد باشد که در واقع خداوند می فرماید: به من قرض بدهید تا چند برابر آن به شما پس دهم. لذا به باور ما مسلمانها خدا به کسی بدهکار نمی شود. به قول سعدی خدا بیامرز: «تو نیکی می کن و در دجله اندازکه ایزد در بیابانت دهد بازو به قول حافظ: «بر در شاهم گدایی نکته ای در کار کردگفت بر هر در که بنشستم خدا رزاق بود»تعاون بی منت به عنوان یک وظیفه مسلمانی در ادبیات تعلیمی ما بسیار به آن اشاره شده است.به عنوان مثال در گلستان سعدی می خوانیم: «درویشی را ضرورتی پیش آمد، کسی گفتش فلان نعمتی دارد بی قیاس اگر از حاجت تو واقف گردد. همانا که در قضای آن توقف روا ندارد.گفت: من او را ندانمگفت: منت رهبری کنمدستش گرفت تا به منزل آن شخص درآوردیکی را دید لب فرو هشته و تند نشستهبرگشت و سخن نگفت، کسی گفتش، چه کردی؟گفت: عطای او را به لقای او بخشیدممبر حاجت به نزدیک ترشرویکه از خوی بدش فرسوده گردیاگر گویی غم دل با کسی گویکه از رویش به نقد آسوده گردیجدال سعدی با مدعی در باب توانگری و درویشی هم روایت زیبا و مفصلی دارد که ذکر آن در حوصله این نوشتار نیست.تعاون، دستگیری، یتیم نوازی و رفع حاجات مستمندان راه و روشی دارد که اگر به آن عمل شود هم آبروی بیچارگان و فقرا حفظ می شود و هم بی منت و ادعا است که یکی از شیوه های اخلاق اسلامی و انسانی است.تعاون همیشه بعد مادی و ریالی ندارد. بلکه گاه کمک های روانی و معنوی موجب رفع ناامیدی و بیچارگی می شوند.یکی از راه های کمک و تعاون وقف است که به طرق مختلف در طول قرنها عمل شده است و ما شاهد آثار و باقیات صالحات واقفین بزرگ در شیراز هستیم و در ایران نیز همیشه وقف و مال وقفی پاسخگوی بسیاری از نیازمندان بوده است.اگر اتومبیلی در جاده خراب شده و راننده آن به کمک نیاز دارد مصداق تعاون و همکاری برای رفع نگرانی است.اگر سگی تشنه در بیابان آب داده شود و یا راه گم کرده ای مورد هدایت قرار گیرد و یا گیر افتاده ای از بند غم خلاص شود همه به نوعی مصداق تعاون هستند.در این ایام جان گزا که کرونا بسیاری را از کار و زندگی انداخته و خانه نشین کرده است هر نوع کمک مالی، ریالی، جنسی و غیره که موجب رفع گرفتاری نیازمندان شود تعاون و همکاری است.پزشکی که از بیمار فقیری پول دریافت نمی کند، فروشنده ای که اجناس خود را قرض می دهد و یا می بخشد به هنگام ضرورت و یا مهندسی که برای محاسبات خود از انسان آبرومند فقیری مزد دریافت نمی کند و یا به حداقل راضی می شود در واقع روحیه تعاون و دستگیری را در خود و همراهان تقویت کرده است. نتیجه و مختصر آنکه تعاون و همکاری در وجوهات مختلف شعار نیست بلکه عملی پسندیده است که موجب سلامت جامعه می شود و امنیت خیال ایجاد می کند.با تعاون می توان جامعه ای سالم و به دور از فقر و تهیدستی داشت. با تعاون می توان افراد با استعداد و باهوش را راهی دانشگاه ها کرد. با تعاون می توان پرورشگاه ها را یاری داد.با تعاون می توان درخت دوستی کاشت و نهال دشمنی را برکند. برای تحقق و نهادینه کردن تعاون فرهنگ سازی یک امر ضروری است. فرهنگ سازی با ادبیات و تحلیل زبانی، فرهنگ سازی با کمک رسانه ها، فرهنگ سازی توسط مدارس و دانشگاه ها، فرهنگ سازی با هنر، شعر، نقاشی، موسیقی و بسیار هنرهای دیگر.تعاون می تواند با قناعت رابطه ای مستقیم داشته باشد وقتی انسانها تیشه بر خود نباشند و پیوسته در این اندیشه باشند که همسایه، هموطن و هم سرنوشت خود را دریابند.اینکه در قرآن آمده خداوند در روز قیامت با طلاها و ذخائر مادی جمع آوری شده ای که از آن خیری به دیگران نرسد بدنتان را می سوزاند. برای ترغیب اغنیا و ثروتمندان به یتیم نوازی و رفع محرومیت فقراست.به هر حال آنچه مهم است و همه می دانند و می دانیم خیررسانی و کمک به همنوعان است که هر کس می تواند با سلیقه و راه و روش پسندیده و مطلوب به آن دست یازد.والسلام