مطالعه ي تاريخ تحولات اجتماعي به ما مي آموزاند که رفتار مردم ، ادبيات فولکوريک ، تکيه کلام ها ، ضرب المثل ها ، تعريض ها و کنايه ها و سبک زندگي در بستر زمان معنا پيدا مي کند . در همين راستا ورود و خروج واژها در محاورات روزمره پيوند معناداري با تغييرات سبک زندگي و تعاملات فرهنگي و زباني دارد . به همين دليل کساني که هنوز در حال و هواي گذشته زندگي مي کنند نبايد انتظار داشته باشند که بتوانند با همان ادبياتي که يک قرن پيش مخاطب داشته با مردم ارتباط بگيرند .
امروز اگر کسي تصور کند که مردم عصر ارتباطات همان مردم بي خبري هستند که در عهد ناصرالدين شاه مي زيسته اند ، سخت در اشتباه است . اعتماد السلطنه در خاطراتش مي نويسد : شخصي ادعا مي کرد که دعايي دارد گلوله بند که به گردن هر کسي بياويزند گلوله به او کارگر نيست . به اصرار مليجک که سوگلي مذکر شاه بوده و در عين بيسوادي نفوذ زيادي در دربار داشته مرغي را مي آورند و دعا را به گردنش مي آويزند و تفنگچي هم مي آيد و مرغ بيچاره را نشانه مي رود و جانش را مي گيرد . اعتماد السلطنه اين حکايت واقعي را براي نشان دادن رواج خرافات در آن عصر به خاطراتش افزوده و در جايي ديگر مي گويد هنگام اعزام قشون ايران به جنگ افاغنه به آن ها آب نخود دعا خوانده مي خوراندند تا از بلاهاي زميني و آسماني و گلوله هاي دشمن در امان باشند . امروزه ديگر چنين حرف هايي نه شنونده دارد و نه خريدار چون آنچه به زعم مردم در جنگ هاي الکترونيک و مکانيزه حرف اول را مي زند ، دانش و فنون نظامي و تجهيزات روزآمد است  و از همه مهمتر اقتصاد قوي براي تحمل هزينه هاي جنگ است! هر چند هنوز هم افراد خوش باوري هستند که موجب بازارگرمي دکاندارها مي شوند .
مرفه دانستن مردم با استناد به سفر تفريحي عده ي محدودي به شمال کشور و انتقاد از واردات اسباب و آلات موسيقي و ارائه ي راه حل هاي عجيب و غريب براي رفع مشکل کم آبي و ... همه و همه نشان دهنده ي اين است که عده اي اگرچه براي ايجاد مشکل و به بن بست کشانيدن اقتصاد دست بالايي دارند اما با شيوه هاي علمي مقابله با بحران و راه هاي برقراري ارتباط موثر با مردم آشنا نيستند . شخصي که براي تشويق مردم به فرزند آوري به جاي اشاره به تاثير پيري جمعيت بر رشد اقتصادي به برهم خوردن معادلات جمعيتي اشاره مي کند و آن را فاجعه مي داند ، چه درکي از حقوق شهروندي و انساني دارد ؟ مگر بين تک تک شهروندان ايراني از اين بابت تفاوتي وجود دارد که ما بين آنها مرز مي کشيم و بيهوده اظهار نگراني مي کنيم ؟ هر کسي بايد با عمل خود از باورهايش دفاع کند نه اين که براي سبقت گرفتن از ديگران براي آنها مانع تراشي نمايد !
اگر هر کسي تنها در زمينه هايي که تخصص دارد و درس آن را در دانشگاه و مراکز علمي خوانده اظهار نظر کند ، اقتصاد و فرهنگ و اجتماع به چنين حال و روزي گرفتار نمي شود . کساني که در واکنش به ورود ديگران به حوزه ي تخصصي شان داد و فرياد به راه مي اندازند ، بايد بپذيرند که خودشان نيز صلاحيت ورود به موضوعاتي که دانش آن را فرا نگرفته اند ندارند .
گذشت آن زماني که کساني مي توانستند با خواندن 100 کتاب پيرامون موضوعات گوناگون ادبي و رياضي و طب و نجوم و موسيقي و نحو و کلام و تفسير به علامه دهر تبديل شوند . امروزه ما حتي پزشکي را سراغ نداريم که صلاحيت اظهار نظر پيرامون تمامي بيماري ها را داشته باشد چه رسد به اين که بخواهد در ساير علوم غير مرتبط با رشته ي تحصيلي اش مدعي همه چيز داني باشد . شايد در گذشته مردم به دليل ناآگاهي و بيسوادي و محدود بودن دايره ي اطلاع رساني به آنها تصور مي کردند که يک نفر مي تواند به تمامي پرسش هاي آنان در زمينه هاي گوناگون پاسخ دهد !
امروزه اغلب مردم به اين باور رسيده اند که براي رفع مشکلات خود در حوزه خانواده بايد به مشاورين متخصص مراجعه کنند ، براي برطرف کردن هر بيماري نزد پزشک متخصص آن بيماري بروند و ادعاي رفع مشکلات اقتصادي را از کسي که نمي داند اقتصاد برگ چه درختي است نمي پذيرند تعريف پست مشاور در حوزه هاي فرهنگي ، سياسي ، اقتصادي و اجتماعي براي مسئولين عاليرتبه به همين دليل است تا اگر حرفي مي زنند بر اساس مشورت با صاحب نظران باشد. کسي که براي خودش به مدد رانت و ارتباطات نامعقول مدرکي سرهم بندي کرده و پيشينه اي سهم خواهانه تدارک ديده ، اگر با دخالت در تصميم گيري ها ، وضع را از آنچه هست بدتر کند ، مديون مردم است . حق الناس تعريف فراگيري دارد و تنها به بالا کشيدن اموال مربوط نيست . پيامبر در هر امري با متخصص آن مشورت مي کرد و به هر کسي کاري فراخور دانش و توانايي اش محول مي نمود .
از منظر قرآن ، آنها که مي دانند با آنها که نمي دانند برابر نيستند و ما ظرف سال هاي گذشته به تجربه دريافتيم که آگاهان به تدبير امور با ناآگاهلان يکسان نيستند. زيرا به چشم خود ديديم بعضي از کساني که نمي دانستند و در عين حال خود را آگاه معرفي کردند چه بر سر اقتصاد و فرهنگ و اجتماع آوردند .
بايد به قرآن بازگرديم و هر حرفي را هم که شنيديم براي پي بردن به درستي يا نادرستي آن به قرآن عرضه کنيم . اين سخن پيامبر است که اگر سخني از من نقل کردند آن را به قرآن عرضه کنيد . قرآن مي گويد سخني که منطقي و برهاني نيست را نپذيريد . برخي حرف ها و رفتارها به منزله بي اعتنايي به قرآن است . مگر مي شود کسي بر اساس فرامين خداوند عمل کند و به چنين مصيبت هايي گرفتار شود ؟ اگر اقتصاد ما قرآني بود که سود بانکي به بالاي بيست درصد نمي رسيد ! اگر اجتماع ما قرآني بود که بيش از پنج ميليون معتاد نداشتيم ! بلاتکليفي حدود 13 ميليون جوان آماده ازدواج نتيجه ي تبعيت از قرآن نيست ! محصور کردن مفهوم مسلماني در رفتارهايي انگشت شمار و مبتني بر ظاهر سازي ما را به جايي نمي رساند . نتيجه ي کوچک کردن دايره امر به معروف و نهي ازمنکر به رفتارهايي خاص و واگذاري اجراي آن به کساني که دانش آن را ندارند همين آمارهايي است که بسياري از شاخص ها را تنزل داده است . در حالي که امر به معروف و نهي از منکر وظيفه ي دانشمندترين و آگاه ترين و متعهدترين افراد است . هيچ کس حق ندارد بگويد که ما در جامعه اي اسلامي زندگي مي کنيم ، مگر اين که بخواهد ارزش هاي والاي ديني را به سخره بگيرد . خداوند بهترين وکيل براي دفاع از مظلوميت قرآن است ، آن هم در شرايطي که همه جا از قرآن دم مي زنند و هزينه هاي تبليغاتي سر به فلک مي زند اما آمارها و شاخص ها و واقعيت ها چيز ديگري مي گويند . مدعيان همه چيز داني و صاحبان تريبون نبايد حرفي بزنند که به زنگ تفريح مطالعه کننده گان تاريخ در فردايي که پيش روست تبديل شوند اي کاش جامعه ما اسلامي بود ! اي کاش