این روزها زیاد شنیده می شود که می گویند مردم هرگونه تعدی به حقوق عامه را گزارش کنند. چنین سخنی از آمادگی واحدهای بازرسی و نظارتی و قضایی برای برخورد با دست اندازی به بیت المال حکایت دارد و درواقع به گونه ای ترویج سوت زنی است. چنین لحن و ادبیاتی که اخیراً در محافل رسمی، مجلس و نهادهای حقوقی رایج گردیده مفهوم دیگری هم دارد و آن اینکه گویا تاکنون مردم ساکت بوده و در باره ی غارت بیت المال گزارشی نمی داده اند. البته این که از مردم بخواهند غارتگران را انگشت نما کنند می تواند معانی دیگری هم داشته باشد از جمله این که گویا در گذشته گوش شنوایی نبوده است.
قتل عمدی یک دختر 14 ساله به دست پدرش هر چند افکار عمومی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است اما در طول تاریخ و به ویژه در بازه زمانی 80 ساله اخیر اینگونه جنایتها و قتلهای خانوادگی هر چند به ندرت اما اتفاق افتاده و مِن بعد نیز اتفاق خواهد افتاد زیرا تعصبات دینی و قومی قبیلهای، خرده فرهنگها، میزان سواد و معلومات، نوع شغل، محیطهای بسته روستایی، فشارهای عصبی ناشی از فقر، چشم و همچشمی، ترس از قضاوتهای فامیلی که منجر به تحقیر خانواده میشود، نوع ارتباطات عاطفی و نهایتاً بیماری روانی شناخته شده یا نشده، هر کدام یا همه این گزینهها میتواند عامل یا سبب قتلهای ناموسی تلقی شود.
واکنشهای مردمی به رویدادهای سیاسی و اقتصادی و حتی مناسبات اجتماعی بیانگر این نکتهی قابل تأمل است که سمتگیری شتابناک افکار عمومی به عملگرایی را نمیتوان انکار کرد.
اگر مجلس در رأس امور بود قانون انتخابات به گونهای تدوین میگردید که نمایندگانی واجد شرایط در موضوعات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، نظامی و اجتماعی دارای تخصص و تجربههای مورد نیاز با یکدیگر رقابت کنند.
اخلاقمداري ،ابعاد گستردهاي دارد و موضوعات مختلفي را شامل مي شود چنانکه گاه انسان در اعمال دو موضوع اخلاقي دچار تضاد ميشود که کدام را بر ديگري ترجيح دهد آنچه در طبيعت معيار اخلاقمداري و کرامت و بزرگواري است که چه بسا در يک کودک زنده است و در پيري مرده ... سعدي در بوستان يک باب را به احسان و نيکي اختصاص داده که نه فقط احساس همدلي را نسبت به انسانها در تمثيل هاي مانا و دلچسب بيان ميکند بلکه احسان نسبت به حيوانات را هم از نظر دور نمي دارد پاداش آب دادن به سگي تشنه و ناتوان در بيابان را پاداشي در حد بخشش تمامي گناهان توسط خدايي مي داند که از اين عمل پسنديده کمال رضايت را دارد.
بعضي از شخصيت هاي تاريخي که در دوران حيات با دشواري ها و ناکامي هاي فراوان روبرو مي شوند پس از مرگ و به دنبال کشف زواياي تاريک و نهفته ي زندگي آنها مورد تجليل قرار مي گيرند و از آنها رفع اتهام مي شود . اغلب شخصيت هاي علمي در اين جرگه قرار مي گيرند .
وقتي کرونا آمد بعضي تصور کردند که زنگ اعلام جنگ طبيعت بر عليه دشمنان محيط زيست به صدا درآمده در حالي که طبيعت چند سالي است که بر طبل اعتراض مي کوبد و با سونامي ها ، توفان ها ، رانش زمين و سيل و انتشار ذرات معلق در هوا هشدار مي دهد .از اين رو ما چه بخواهيم و چه نخواهيم جنگ آغاز شده است . بر اساس پيش بيني کارشناسان مسائل آب و هوايي و زيست محيطي ، سالهاي پيش روي ما ، سالهايي پر مخاطره و سرشار از حوادث طبيعي ناگوار است . چه بسيار زمين هايي که در اثر پيش روي آب ناشي از ذوب شدن يخ هاي قطبي به عرصه هاي آبي بپيوندد و شاهد پيشروي اقيانوس ها و درياها باشيم ، چه بسا خشکسالي ها و يا بارش هاي غير متعارف ،
خو گرفتن با کرونا براي مردمي که طي سال ها با تورم و گراني و بداخلاقي هاي مالي کنار آمده اند کار چندان دشواري نيست . وقتي نگاه مي کني مي بيني ماسک و دستکش ديگر آن ابهت نوروزي را ندارد . زماني بود که وقتي 2 ريال روي قيمت سيب زميني مي آمد ، همه با هول و هراس دست در جيب مي چرخانيدند و دولت وقت ناگزير مي شد از پاکستان سيب زميني وارد کند اما حالا افزايش قيمت سيب زميني از کنار مزرعه شروع مي شود تا مي رسد به نيسان دارها و بيرون ميدان تره بار و داخل ميدان تره بار و سبزي فروشي ها که هر کدام به سهم خود و متناسب با حال و هواي محله و در نظر گرفتن قدرت خريد خريداران براي سيب زميني نرخ تعيين مي کنند .
در بحث تاريخ نويسي يا هر اثري که به دنبال رمز گشايي از زواياي پنهان رويدادهاست همواره اين پرسش خودنمايي مي کند که ما در لابه لاي رويدادها به دنبال چه هستيم .
آدم ها با انگيزه و اميد نه تنها تشخص و هويت پيدا مي کنند و به برنامه ريزي روي خوش نشان مي دهند بلکه به ديگران نيز امنيت و آرامش مي بخشند اما کساني که دورنماي اميدوارکننده اي از آينده ندارند وقتي با فرصت هاي ناگهاني مواجه مي شوند ريسک پذيري بالايي از خود نشان مي دهند چرا که احتمال مي دهند ديگر چنين فرصتي دست ندهد به همين دليل فارغ از هر گونه دور انديشي به استقبال خطر مي روند .
اخلاقمداري ،ابعاد گستردهاي دارد و موضوعات مختلفي را شامل مي شود چنانکه گاه انسان در اعمال دو موضوع اخلاقي دچار تضاد ميشود که کدام را بر ديگري ترجيح دهد آنچه در طبيعت معيار اخلاقمداري و کرامت و بزرگواري است که چه بسا در يک کودک زنده است و در پيري مرده ... سعدي در بوستان يک باب را به احسان و نيکي اختصاص داده که نه فقط احساس همدلي را نسبت به انسانها در تمثيل هاي مانا و دلچسب بيان ميکند بلکه احسان نسبت به حيوانات را هم از نظر دور نمي دارد پاداش آب دادن به سگي تشنه و ناتوان در بيابان را پاداشي در حد بخشش تمامي گناهان توسط خدايي مي داند که از اين عمل پسنديده کمال رضايت را دارد.
اوج گيري بحران هاي طبيعي که در اشکال گوناگون خودنمايي مي کند توجهي ويژه را در تمامي عرصه ها مي طلبد که مهمترين آن لزوم توجه به بافت هاي مسکوني آسيب پذير است . ظرف چند سال گذشته کشور ما با سيل ، زلزله ، آتش سوزي جنگل ها ، پراکنده گي ذرات معلق در هوا ، فرونشست زمين و اخيرا هم کرونا مواجه شده است . اين که ما در کوتاه مدت و در زمان وقوع سوانح طبيعي چه واکنشي داريم در چارچوب دفاع غير عامل مطرح مي شود و جايگاه خود را دارد اما اين که براي مقابله با بحران هاي طبيعي در راستاي کاهش خسارات جاني و مالي آن در دراز مدت چه تمهيداتي خواهيم انديشيد بحث ديگري است که از جهات گوناگون مي تواند مطمح نظر قرار گيرد .